Trúc Phương/Người Việt
Bộ đôi Donald Trump-Elon Musk xỉa xói nặng lời với hầu hết đồng minh của Mỹ nhưng hai kẻ thù lớn nhất và nguy hiểm nhất – Nga và Trung Quốc – luôn được chừa ra. Trong thực tế, ông Elon Musk, tổng giám đốc Tesla, hành xử không khác gì là “người” của Bắc Kinh và những động thái của Cơ Quan Cải Tổ Chính Phủ (DOGE) mà ông là người đứng đầu, cho đến thời điểm này, luôn mang lại lợi ích chính trị cho Trung Quốc hơn là Mỹ…
Ông Musk chưa bao giờ đá động đến Trung Quốc. Luôn tự nhận ủng hộ “tự do ngôn luận một cách tuyệt đối” nhưng ông Musk không áp dụng quan điểm đó đối với chế độ kiểm duyệt hà khắc của Trung Quốc.
Quan hệ sâu với Bắc Kinh
“Việc Musk ca ngợi Trung Quốc không là điều bất thường đối với một tổng giám đốc doanh nghiệp Tây phương nhưng điểm khác biệt là ông Tim Cook [tổng giám đốc Apple] không nói về việc Cơ Quan Phát Triển Quốc Tế Hoa Kỳ (USAID) tệ hại như thế nào hoặc can thiệp vào chính trị Âu Châu (theo cách như ông Musk),” nhận xét của ông Isaac Stone Fish, tổng giám đốc Strategy Risks, công ty tư vấn về rủi ro kinh doanh tại Trung Quốc.
Mối quan hệ cộng sinh giữa Tesla và Trung Quốc là rất rõ ràng. Năm 2019, Tesla mở “siêu nhà máy” tại Thượng Hải với $521 triệu vay từ các ngân hàng Trung Quốc – trong đó có có China Construction Bank Corp, Agricultural Bank of China Ltd, Industrial & Commercial Bank of China Ltd và Shanghai Pudong Development Bank Co.
Đây là nhà máy đầu tiên của Tesla bên ngoài nước Mỹ và cũng là hãng xe hơi đầu tiên hoàn toàn do người nước ngoài sở hữu tại Trung Quốc. Tờ Financial Times cho biết, nhiều nhà đầu tư Trung Quốc thậm chí đã bí mật rót hàng triệu đô la vào các công ty tư nhân do ông Musk sở hữu, sử dụng các cấu trúc tài chính phức tạp để che giấu danh tính họ. Các khoản đầu tư này được đổ vào SpaceX, Neuralink và xAI.
Để tránh bị dòm ngó, nguồn đầu tư nói trên được chuyển qua “các công cụ có mục đích đặc biệt” (special-purpose vehicles – SPV, những pháp nhân được thành lập vì mục đích cụ thể, thường được sử dụng để giảm thiểu rủi ro tài chính và tạo điều kiện cho các giao dịch hoặc đầu tư nào đó, chẳng hạn chứng khoán hoặc tài trợ dự án). Dù SPV hợp pháp nhưng hoạt động của mô hình này thường mơ hồ, khiến việc xác định tên tuổi nhà đầu tư trở nên khó khăn.
Ba công ty quản lý tài sản mà nhà nước Trung Quốc đứng sau đã bán hơn $30 triệu cổ phiếu của SpaceX, xAI và Neuralink cho các nhà đầu tư ẩn danh trong hai năm qua. Con số thực tế có thể cao hơn nhiều – theo bài báo mới đây “Is Elon Musk a national security threat?” của The Hill, ngày 16 Tháng Ba.
Như nhiều người biết, ông Musk đã xây dựng đường dây quan hệ khăng khít với đảng Cộng Sản Trung Quốc, từ ông Lý Khắc Cường, cố thủ tướng, đến ông Lý Cường, đương kim thủ tướng.
Tại Trung Quốc, ông Musk có sức ảnh hưởng lớn. Sách tiếng Hoa viết về ông Musk bán đầy Trung Quốc.
Thậm chí bà Maye Musk, mẹ của ông Musk, cũng là thần tượng của dân Trung Quốc. Hồi ký của bà, “A Woman Makes A Plan,” là một trong những cuốn sách bán chạy nhất Trung Quốc những năm gần đây. Những buổi nói chuyện của bà tại Trung Quốc đều chật kín khán phòng. Chính quyền Bắc Kinh tán tụng bà hết lời. Bà thường xuyên kêu gọi người Mỹ du lịch đến Trung Quốc. Trưởng chi nhánh Brussels của tờ China Daily, kẻ từng nói rằng Mỹ là thủ lĩnh của “trục ma quỷ thế giới,” cũng ca ngợi bà…
Hoạt động của ông Musk tại Trung Quốc cũng như quan hệ với chính quyền Bắc Kinh từng gây chú ý và tranh cãi ngay cả trước khi ông Musk “tham chính.”
Năm 2022, công ty Tesla đã bị nhiều nhóm nhân quyền và giới lập pháp Mỹ chỉ trích khi mở một phòng trưng bày tại Tân Cương, nơi chính quyền Trung Quốc ngược đãi người Hồi Giáo Duy Ngô Nhĩ.
Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio (hiện là ngoại trưởng), người bảo trợ cho Đạo Luật Ngăn Chặn Lao Động Cưỡng Bức Duy Ngô Nhĩ, nói rằng phòng trưng bày Tesla ở Tân Cương là bằng chứng cho thấy tình trạng một số “tập đoàn đang giúp đảng Cộng Sản Trung Quốc che đậy tội diệt chủng và lao động nô lệ.”
Khi một doanh nhân trở thành con buôn chính trị
Mối quan hệ của ông Musk với Trung Quốc đang gây ra lo ngại. Năm 2021, dự án đầu tư $50 triệu vào SpaceX của một công ty Trung Quốc đã bị chặn do yếu tố an ninh quốc gia. Năm 2022, Dân Biểu Chris Stewart (Cộng Hòa-Utah) từng yêu cầu tổ chức họp kín để xác định xem SpaceX có bất kỳ liên hệ nào với chính phủ Trung Quốc.
Ông Stewart nói với tờ Wall Street Journal: “Tôi là người hâm mộ Elon Musk và SpaceX, nhưng bất kỳ ai cũng sẽ lo lắng nếu thấy vấn đề có những ràng buộc tài chính với Trung Quốc.”
Trong thực tế, một số công ty có liên kết với các doanh nghiệp của ông Musk đã bị chính phủ Mỹ nhắm đến.
Tháng Giêng, 2025, Ngũ Giác Đài đã đưa công ty Contemporary Amperex Technology Co. (CATL), nhà sản xuất pin lithium lớn nhất thế giới và là nhà cung cấp chính của Tesla, vào danh sách “các công ty quân sự Trung Quốc.”
Một công ty nữa hiện diện trong danh sách này là tập đoàn Internet khổng lồ Tencent, từng sở hữu 5% cổ phần Tesla (dù theo một số phương tiện truyền thông, công ty này đã thoái vốn). Tencent là công ty mẹ của WeChat. Ông Musk từng nói rằng WeChat là mô hình “ứng dụng cho mọi thứ” mà đương sự muốn lấy làm hình mẫu để xây dựng X (Twitter).
Điều gì xảy ra nếu một doanh nhân trở thành con buôn chính trị sẵn sàng bán đứng quốc gia cho lợi ích riêng, đặc biệt khi ông Musk đang tiếp cận toàn diện các cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin của hàng triệu người Mỹ? Tất cả những điều này ngày càng được quan sát với sự cảnh giác đặc biệt, bởi vì ông Musk có thể tác động đến chính sách Mỹ đối với Trung Quốc.
Cuối năm ngoái, ông Musk đã công khai phản đối một dự luật chi tiêu của lưỡng đảng trong đó có các biện pháp quản lý đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc. Một sắc luật tạm thời cuối cùng được thông qua mà không có điều khoản nói trên!
Nhiều nhà phân tích tin rằng Bắc Kinh đang tận dụng mối quan hệ với ông Elon Musk để tác động đến chính sách của ông Trump đối với Bắc Kinh.
Cần nhắc lại, đêm trước lễ nhậm chức của ông Trump, ông Hàn Chính, phó chủ tịch nước Trung Quốc, đã gặp riêng ông Musk. Ông Shou Chew, tổng giám đốc TikTok, cũng gặp ông Musk để nhờ giúp ứng dụng TikTok không bị đóng cửa.
Với Bắc Kinh, ông Musk chẳng khác gì là một “tay trong” hữu dụng cho những chiến dịch vận động hành lang bí mật mà Cộng Sản Trung Quốc muốn đi đêm với ông Trump.
“Họ (Trung Quốc) xem ông ấy (Musk) là một ‘tài sản’ trong bất kỳ cuộc đàm phán nào, một cách để bỏ qua (ngoại trưởng) Rubio, một cách để bỏ qua [cố vấn an ninh quốc gia Michael] Waltz, một cách để bỏ qua những người mà họ thấy ít thân thiện. Họ sẽ sử dụng ông ấy như một cầu nối,” nhận định của Dân Biểu Raja Krishnamoorthi (Dân Chủ-Illinois), thành viên cấp cao của Ủy Ban Chọn Lọc Hạ Viện về đảng Cộng Sản Trung Quốc (House Select Committee on the CCP). Chủ tịch ủy ban này, Dân Biểu John Moolenaar (Cộng Hòa-Michigan), cũng thừa nhận “họ (Bắc Kinh) sẽ sử dụng mọi đòn bẩy mà họ có trong tay.”
Xét về nhiều mặt, ông Trump ít cứng rắn hơn so với đối sách mà (cựu) Tổng Thống Joe Biden dành cho Trung Quốc. Ông Trump áp thuế 20% nhằm vào hàng hóa Trung Quốc, thấp hơn mức thuế 60% mà ông Trump từng đề cập nhiều lần trong chiến dịch tranh cử; thậm chí thấp hơn mức thuế 25% mà ông Trump đánh vào Mexico và Canada. Ông Trump cũng lùi bước trước động thái đóng lỗ hổng thuế mà các tập đoàn Trung Quốc Temu và Shein lợi dụng để đưa hàng hóa vào thị trường Mỹ.
Ngoài ra, loạt động thái của Trump-Musk, từ việc dẹp tiệm USAID đến việc đóng cửa đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA) và đài Á Châu Tự Do (RFA), đang mang lại lợi ích chính trị rất lớn cho Trung Quốc. Hành động cắt viện trợ nước ngoài của ông Trump đã giáng một đòn mạnh vào hàng chục tổ chức phi lợi nhuận đang theo dõi tình trạng tham nhũng và vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc.
Một trong những câu hỏi nữa đang được đặt ra là ông Trump có can thiệp để bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược? Ông Musk từng nói rằng Đài Loan nên là một “khu hành chính đặc biệt” của Trung Quốc. Năm 2024, Đài Bắc cho biết họ đang tìm kiếm dịch vụ vệ tinh thay thế SpaceX vì ông Musk có thể cắt bất kỳ lúc nào theo yêu cầu Bắc Kinh và “vì vậy chúng tôi không nghĩ đây là một đối tác đáng tin cậy.”
Ông Musk nhiều lần ca ngợi kỹ năng lãnh đạo của giới cầm quyền Bắc Kinh. Tháng Mười Hai, 2020 khi nhiệm kỳ đầu của ông Trump kết thúc, trong một cuộc trò chuyện với ông Mathias Döpfner, người đứng đầu tập đoàn truyền thông Đức Axel Springer, ông Musk đã phản đối nhận định của ông Döpfner rằng tất cả những gì chính quyền Bắc Kinh làm đều phục vụ cho lợi ích của đảng Cộng Sản.
Những ngày này, trong phòng kín, ông Musk đang nói gì với ông Trump về chính sách dành cho Bắc Kinh? Có điều chắc chắn rằng, lợi nhuận của ông Musk sẽ bị ảnh hưởng nếu ông Trump đánh Trung Quốc một cách thẳng tay.
Vấn đề của ông Elon Musk không chỉ là tình trạng xung đột lợi ích ở Mỹ mà còn là xung đột giữa lợi ích quốc gia với lợi ích cá nhân, giữa việc phục vụ nước Mỹ với việc phục vụ một quốc gia khác.
Quan hệ Musk-Trung Quốc rõ ràng có quá nhiều chi tiết không bình thường mà đáng lý một tổng thống như ông Donald Trump cần phải thận trọng hơn bất kỳ ai khác.
online pharmacy canadian pharmacy no prescription