Tổng thống đắc cử Donald Trump chỉ định Elon Musk và Vivek Ramaswamy đứng đầu “Bộ Hiệu quả Chính phủ” (Department of Government Efficiency – DOGE) nêu lên những vấn đề nghiêm trọng về cách mà chính phủ liên bang vận hành theo Hiến pháp Hoa Kỳ.
1. Vấn đề về quyền lực và trách nhiệm trong chính phủ liên bang:
Hiến pháp trao quyền kiểm soát tài chính và lập pháp cho Quốc hội: Việc quyết định sa thải nhân viên liên bang, cắt giảm chương trình, và điều chỉnh chi tiêu thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không phải một cá nhân hay nhóm cá nhân không được bầu chọn. Điều này đặt ra câu hỏi liệu DOGE có xâm phạm quyền hạn của Quốc hội không.
Vai trò của một công dân như Elon Musk: Elon Musk không phải là một quan chức được bầu hoặc bổ nhiệm theo quy trình hiến định. Sự can thiệp của ông vào các quyết định hành chính liên bang không chỉ thiếu cơ sở pháp lý mà còn vi phạm nguyên tắc kiểm tra và cân bằng (checks and balances) của hệ thống chính trị Mỹ.
2. Nguy cơ phá vỡ quy tắc vận hành của chính phủ:
Cắt giảm nhân sự và chương trình: Trump trao cho DOGE quyền “sa thải nhân viên liên bang” và “cắt giảm các chương trình chính phủ,” điều này đe dọa làm suy yếu tính liên tục và chuyên nghiệp của dịch vụ dân sự Mỹ. Lực lượng này được xây dựng để phục vụ người dân, không phục vụ lợi ích chính trị hay cá nhân.
Phá bỏ hệ thống kiểm soát: Việc cắt giảm quy định và chương trình liên bang mà không thông qua quy trình pháp luật có thể tạo ra lỗ hổng quản trị, mở đường cho tham nhũng và lợi dụng quyền lực.
3. Tác động tiềm tàng:
Sa thải hàng loạt nhân viên liên bang: Việc này có thể làm suy yếu năng lực hoạt động của chính phủ, gây thiệt hại cho các dịch vụ quan trọng như y tế, an ninh quốc gia, và giáo dục.
Phá hoại quy trình dân chủ: DOGE dường như là công cụ tập trung quyền lực vào tay tổng thống, lấn át quyền lực của Quốc hội. Điều này làm suy yếu hệ thống tam quyền phân lập vốn là nền tảng của nền dân chủ Mỹ.
4. Hiến pháp không cho phép cá nhân ngoài chính phủ kiểm soát nhân sự liên bang:
Vi phạm nguyên tắc bổ nhiệm: Hiến pháp yêu cầu các quan chức liên bang phải được bổ nhiệm và phê chuẩn bởi tổng thống và Thượng viện. DOGE không có quyền lực hiến định để sa thải hay tái cấu trúc cơ quan chính phủ.
Xung đột lợi ích: Musk và Ramaswamy, với các mối quan hệ kinh doanh lớn, có thể bị cáo buộc tận dụng quyền lực để phục vụ lợi ích cá nhân hoặc các công ty liên quan.
5. Lợi ích của Trump khi sử dụng DOGE:
Tập trung quyền lực: Trump sử dụng DOGE để giảm quyền lực của Quốc hội, củng cố quyền lực cá nhân. Đây là một bước đi nguy hiểm, đặt nền móng cho chế độ chuyên quyền.
Tạo điều kiện cho tư nhân hóa: DOGE có thể đẩy mạnh tư nhân hóa các dịch vụ công, mang lại lợi ích trực tiếp cho các công ty tư nhân mà Trump hoặc đồng minh của ông có liên quan.
6. Kết luận:
DOGE, dưới sự lãnh đạo của Elon Musk và Vivek Ramaswamy, không chỉ là một mối đe dọa đối với tính chuyên nghiệp và ổn định của chính phủ liên bang, mà còn đe dọa làm suy yếu các nguyên tắc nền tảng của nền dân chủ Mỹ. Sự hiện diện của DOGE không chỉ đặt ra câu hỏi về tính hợp pháp mà còn gây lo ngại về khả năng lạm dụng quyền lực và xung đột lợi ích. Quốc hội và các tòa án cần nhanh chóng hành động để bảo vệ sự cân bằng quyền lực và đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm trong hoạt động của chính phủ.
