Chiều xuống, mưa lại lắc rắc về, nghe Khánh Ly ru hồn người với giọng buồn, mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ, dài tay em mấy thuở mắt xanh xao… , mắt lơ đãng liếc qua trang báo, tình cờ đọc, ngày 12.10.20, Quy Nhơn (Bình Định) khánh thành tượng nhạc sĩ Trịnh Công Sơn tại bãi biển thành phố.
Tượng có chiều cao hai mét tư, làm bằng đá granite xám trắng trong tư thế ngồi, áo sơ mi dài tay, chân mang giày, ôm cây đàn guitar, bên cạnh là bản nhạc Biển Nhớ. Ngắm bức tượng một hồi, chợt nghe lòng chưng hửng, thấy người nhạc sĩ tài hoa với gần một nghìn ca khúc nổi tiếng để đời kia, sao mà lạ lẫm, sao mà xa cách với mình đến vậy.
Chợt nhớ đến bức tượng Chopin từng thấy lâu rồi bên nhà người bạn, bèn lục lại, để hai bức ảnh tượng đặt gần nhau và… .
Nhận ra, tượng Chopin của người Ba Lan, tinh tế, mềm mại, đầy chất phiêu lãng… bao nhiêu thì bên cạnh, tượng của Trịnh Công Sơn cứng đơ, thiếu hồn vía và sự bay bổng bấy nhiêu… .
Tự hỏi một mình, nhà thơ thì viết thơ hay ngâm thơ? Chopin, Trịnh Công Sơn viết nhạc hay đánh nhạc? Họ muốn bức tượng tạc nên một nhạc sĩ hay là một nhạc công, một diễn viên?
Vẫn đang tiếng khàn khàn, nhựa nhựa của Khánh Ly, chiều nay còn mưa sao em không lại, nhớ mãi trong cơn đau vùi, làm sao có nhau, hằn lên nỗi đau, bước chân em xin về mau… . Sao những thương nhớ đến xót xa, những nuối tiếc đến sững sờ đó… đã không được thể hiện trên bức tượng này. Diễn tả về một nhạc sĩ lớn, rất lớn, có cần kèm theo một nhạc cụ hay không, và nhất là, nhạc cụ ấy, chiếm gần năm mươi phần trăm diện tích bức tượng?
Quy Nhơn là nơi có nhiều kỷ niệm đẹp của nhạc sĩ khi ông theo học trường sư phạm tại đây từ 1962 đến 1964. Nhiều ca khúc nổi tiếng ra đời từ thành phố biển này. Ông từng “viết về thành phố tôi đã xa” như sau, Quy Nhơn có những tháp Chàm lặng lẽ nghìn năm, có thể rất gần đây tôi sẽ chuẩn bị một chuyến trở về Quy Nhơn để tần ngần ngồi nhìn một bờ biển của những ngày xưa, lúc một hạt cát cũng đủ làm tôi cảm động.
Phải, chỉ một hạt cát thôi cũng đủ làm ông cảm động. Người nghệ sĩ, họ làm ra các giá trị nghệ thuật bằng khối óc, bằng con tim của mình chứ không phải bằng các dụng cụ kỹ thuật hay các phương tiện tình cờ, tiện đâu đặt đó… .
Chẳng nhẽ làm tượng danh tướng thì tay phải ôm khẩu súng? Làm tượng nhà thơ thì tay phải cầm cây bút có gắn lông chim? Mới thấy người Ba Lan họ nhìn người nghệ sĩ của đất nước họ bằng cặp mắt cũng rất nghệ sĩ, tương xứng.
Mưa vẫn hay mưa cho đời biến động, làm sao em nhớ những vết chim di, xin hãy cho mưa qua miền đất rộng, để người phiêu lãng quên mình lãng du… .
Trịnh Công Sơn ơi, với bức tượng tạc ông vô hồn thế này, thì quả là ông sẽ được quên, quên Quy Nhơn, quên một thành phố, nơi ông đã từng thốt lên, dạo đó, tôi còn trẻ và tôi yêu biển vô cùng… !