Các dân biểu quốc hội Mỹ vừa lên tiếng thúc giục Bộ Ngoại giao và Bộ Tài chính Hoa Kỳ áp dụng luật Magnitsky toàn cầu để chế tài các thành viên của lực lượng công an Hà Tĩnh tham gia “tra tấn” nhà báo công dân Nguyễn Văn Hoá, cũng là một nhà hoạt động vì môi trường hiện đang bị tù ở Việt Nam.
Dân biểu Alan Lowenthal, đồng chủ tịch nhóm thành viên Quốc hội quan tâm đến Việt Nam (Congressional Caucus on Vietnam), và 7 dân biểu khác đưa ra lời kêu gọi trên trong một bức thư gửi tới Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin.
“Chúng tôi viết thư này để bày tỏ mối quan ngại về sự đe doạ, áp lực và việc bắt giữ các nhà báo, truyền thông độc lập, cũng như tự do báo chí ở nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam,” 8 dân biểu viết trong bức thư gửi tới các bộ trưởng Pompeo và Mnuchin hôm 18/12. “Chúng tôi đặc biệt quan tâm tới việc bắt giữ và kết án tù nhà báo Nguyễn Văn Hoá, một cộng tác viên của Đài Á châu Tự do (RFA), thuộc Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ.”
Dân biểu Lowenthal, đại diện địa hạt 47 của California, nơi có đông người Việt sinh sống nhất ở Mỹ, là người bảo trợ cho tù nhân lương tâm Văn Hoá, người bị chính quyền Việt Nam bắt giữ năm 2017 và bị kết án 7 năm tù với tội danh “tuyên truyền chống phá nhà nước.”
Theo các dân biểu Mỹ cho biết trong bức thư, chính quyền Việt Nam trước đó “đã đánh đập và tịch thu thiết bị” của Văn Hóa khi nhà báo công dân này đang là cộng tác viên của đài RFA vào tháng 11/2016. Là một nhà báo công dân, Văn Hoá đã đăng tải nhiều video về các cuộc biểu tình theo sau thảm họa môi trường biển ở các tỉnh miền Trung do nhà máy Formosa Hà Tĩnh gây ra năm 2016.
Trong một thông cáo báo chí được đưa ra cùng ngày, dân biểu Lowenthal nói rằng “trong khi bị cảnh sát giam giữ, Văn Hoá bị đánh đập, tra tấn, và bị ép ký vào một bản nhận tội giả chống lại một bạn tù của anh.” Theo dân biểu Mỹ, Văn Hoá vào tháng trước đã tiến hành tuyệt thực để phản đối các điều kiện mà anh cho là bất công trong trại giam.
Hồi tháng 2 năm ngoái, chị gái tù nhân lương tâm 25 tuổi đã đưa ra lời kêu cứu về việc em trai mình bị “đánh đập ép cung trong 9 ngày” tại trai giam An Điềm ở Quảng Nam.
Bức thư của các dân biểu Mỹ nêu tên 8 thành viên của lực lượng Công an tỉnh Hà Tĩnh, những người được cho là đã “đánh đập Văn Hoá và buộc tay của anh lên trần nhà để buộc anh nhận tội.” Các cá nhân được nêu tên trong bức thư gồm: Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn, Đại uý Nguyễn Văn Sáng, Trung uý Lê Anh Đức, Đại uý Trần Anh Đức, Thượng tá Nguyễn Huy Chương, Thiếu tá Trương Quang Quốc, Thượng uý Bùi Xuân Đạt, và Đại uý Nguyễn Đình Đức. Đây cũng là những cái tên mà Văn Hoá đề cập trong một đơn tố cáo gửi lên cơ quan an ninh được chị Nguyễn Thu Huệ, chị gái của Văn Hoá, công bố.
Bức thư của 8 dân biểu Mỹ kết luận rằng, “Những cá nhân này đồng loã trong việc vi phạm trực tiếp tới nhân quyền.”
“Chúng tôi tin rằng các biện pháp trừng phạt nhắm mục tiêu sẽ có tác động,” bức thư viết. “Vào thời điểm mà chính phủ Việt Nam đang tìm cách mở rộng khả năng tiếp cận thị trường Mỹ và hàng hoá Mỹ, chúng ta phải kiên quyết bảo vệ mạnh mẽ quyền con người và pháp quyền. Thật không may, vụ việc này và những vụ việc khác chỉ ra rằng Việt Nam đã trở nên ít khoan dung hơn đối với những bất đồng chính kiến trong những năm gần đây.”
Đạo luật Magnitsky toàn cầu của Mỹ được quốc hội ở Washington thông qua vào năm 2012, ban đầu chỉ tập trung vào Nga nhưng sau đó cho phép nhánh hành pháp của Hoa Kỳ cấm thị thực và trừng phạt bất cứ cá nhân nào phải chịu trách nhiệm về các hành vi vi phạm nhân quyền và tham nhũng trên thế giới.
Chính quyền Việt Nam được cho là đang gia tăng đàn áp các tiếng nói chỉ trích chính phủ trên mạng và thực hiện việc bắt giữ nhiều hơn trong năm nay, đặc biệt sau vụ xung đột ở Đồng Tâm và trước thềm Đại hội Đảng Cộng sản sắp diễn ra vào tháng 1/2021. Nhà báo tự do Trương Châu Hữu Danh và Phạm Đoan Trang là những vụ bắt giữ mới nhất của chính quyền Việt Nam vì những cáo buộc “tuyên truyền” hay đăng tải thông tin “chống nhà nước Việt Nam”. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao ở Việt Nam luôn nói rằng không có việc những người vì bày tỏ chính kiến mà bị bắt giam ở Việt Nam và rằng không có cái gọi là tù nhân lương tâm ở quốc gia Đông Nam Á này.
“Hoa Kỳ phải đưa ra một thông điệp rõ ràng rằng sự phát triển thương mại và tăng trưởng kinh tế sẽ không phải trả giá bằng dân chủ và tự do,” các dân biểu Mỹ kêu gọi trong bức thư.
Dân biểu Lowenthal, thành viên của Uỷ ban Nhân quyền Tom Lantos, trước đây đã vận động cho việc trả tự do cho Văn Hoá khi viết thư cho Ngoại trưởng Pompeo để kêu gọi chính phủ Mỹ hành động trong vụ này cũng như kêu gọi Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc trả tự do cho Văn Hoá. Vào tháng 9 vừa qua, dân biểu Mỹ đã chính thức bảo trợ cho Văn Hoá là tù nhân lương tâm thông qua Dự án Bảo vệ Tự do của uỷ ban này.
