Những gì nhà báo Bill Hayton tiết lộ trên BBC tuần qua, về vụ TQ hăm dọa sử dụng vũ lực nếu VN không rút khỏi lô 136-03, theo tôi là có thật. Ngay cả các ý kiến của GS Carlyle Thayer, cũng đều khả tín.
Nhiều người chỉ trích rằng các tin này là “tin vịt”, vì không có bằng chứng.
Theo tôi, những tin tức do Bill Hayton và Carle Thayer tiết lộ mặc dầu không thể kiểm chứng, vì phía VN “thủ khẩu như bình”, nhưng tất cả đều “khả tín”, vì “có căn cứ”.
Bill Hayton thì tôi không biết nhiều. Về GS Carlyle Thayer, theo tôi ông này là một học giả (cực kỳ) uyên thâm về các vấn đề lịch sử quân sự của VN. Phía CSVN hiện nay “không thích” ông Thayer, đơn giản vì ông này có những phát biểu đúng đắn về tình trạng nhân quyền của VN. Các kỳ hội luận về Biển Đông được VN tổ chức, hay các tổ chức do VN bảo trợ, tên của GS C. Thayer bị gạt ra khỏi danh sách.
Nếu ta có nghiên cứu (đúng đắn) về lịch sử quan hệ hai bên VN-TQ, ta thấy rằng các tranh chấp về biển đảo (HS và TS và vùng nước chung quanh) luôn xem lẫn với các tranh chấp biên giới trên đất liền và hải phận Vịnh Bắc Việt. Các tranh chấp này “trộn lẫn” vào nhau trong tất cả các cuộc đàm phán, cho đến năm 2000.
TQ sử dụng Vịnh Bắc Việt để buộc VN nhượng bộ về biên giới (hủy bỏ yêu sách đòi lại các vùng lãnh thổ đã bị Pháp nhượng cho TQ theo Công ước Pháp-Thanh 1887, khoảng 1.500km²).
TQ sử dụng HS và TS (và vùng nước chung quanh) để buộc VN nhượng bộ trong việc phân định Vịnh Bắc Việt (VN mất 11.000 km²).
TQ sử dụng TS (và vùng nước chung quanh) để buộc VN xem HS là “chuyện đã rồi”.
TQ dùng lô “Vạn An Bắc”, các vụ cắt cáp tàu Bình Minh II, tàu Viking II, giàn khoan Kantan, giàn khoan HD 981… để buộc VN chấp nhận cho TQ xây dựng 7 đảo nhân tạo ở TS.
(Mở dấu ngoặc, đặt câu hỏi cho TS Trần Công Trục, người phụ trách phân giới ở thời điểm liên quan, ý kiến của tôi như vậy là đúng hay sai ?)
Tranh chấp khu vực lô 136-03 đã dai dẵn 25 năm, tức đã ¼ thế kỷ.
Lần đầu tiên vào năm 1992.
TQ cấp giấy phép cho công ty Crestone của Mỹ khai thác khu vực gọi là Vạn An Bắc, rộng 10.000 hải lý vuông. Khu vực này bao gồm nhiều lô dầu khí VN (bãi Tư Chính-Vũng Mây, bãi Thanh Long… bao gồm các lô 134, 135, 136…).
Tháng tư 1994 tàu bè TQ “bảo kê” để công ty Crestone thăm dò địa chất khu vực này. VN phản đối thì TQ đối phó bằng cách “mở rộng thêm tranh chấp”, cho rằng khu vực Thanh Long mà VN đang khai thác (Mobil hưởng đặc quyền), thuộc về “vùng biển lân cận của TS”.
Tháng sáu năm 1996 hai bên lại bùng nổ tranh chấp ở các lô 134 và 135 (ở phía bắc lô 136). Nguyên nhân vì TQ cho rằng hai lô này thuộc khu vực Vạn An Bắc.
Gần đây nhứt, tháng sáu năm 2011, TQ đã cắt cáp tàu thăm dò Viking II của VN (đang hoạt động tại lô 136-03). Trước đó một tháng, tàu Bình Minh II cũng bị TQ “cắt cáp” tại khu vực ngoài khơi Phú Yên (cách mũi Đại lãnh 116 hải lý).
Nếu có theo dõi, ta thấy “tranh chấp” ở lô 136-03 là có thật. Tranh chấp này như “núi lửa”, cứ đôi ba năm “thức dậy” phun lửa một đôi lần.
Lần cuối cùng, khởi đầu từ chuyến thăm VN hồi trung tuần tháng sáu của tướng Phạm Trường Long, Phó chủ tịch Quân ủy trung ương (tức về quân đội chỉ đứng sau Tập Cận Bình). Ông này rút ngắn chương trình thăm VN, lý do (nghe nói) là không thuyết phục được VN rút giàn khoan của Repsol (Tây Ban Nha) đang hoạt động ở lô 136-03.
Tin tức do Bill Hayton tiết lộ, TQ hăm dọa đánh chiếm các đảo TS của VN nếu VN không rút khỏi lô 136-03. Ông này cũng cho biết 17/19 ủy viên BCT đồng ý VN quyết “trụ” ở lô 136-03 trong khi Nguyễn Phú Trọng và Ngô Xuân Lịch chủ trương “rút”.
Theo tôi, ý kiến của Bill Hayton là “có thật”.
Rõ ràng TQ dùng con bài TS, đe dọa đánh TS để đối phó với VN ở lô 136-03…
TQ đã sử dụng “một kiểu chơi” duy nhứt để buộc VN phải nhượng bộ. Vấn đề là kỳ nào TQ cũng toàn thắng, VN “toàn thua”, đều nhượng bộ.
Ngay cả việc ông Trọng và ông Lịch bỏ phiếu “rút”, theo tôi cũng là khả tín.
Những mất mát của VN trên vùng biên giới, trong Vịnh Bắc Việt, về chủ quyền quần đảo HS, về “chuyện đã rồi” ở 7 đảo nhân tạo của TQ ở TS…. đều do quyết định của TBT đảng.
(Hỏi TS Trần Công Trục, có đúng như vậy hay không ?)
Vì vậy ý kiến (của Bill Hayton) cho rằng ông Trọng và ông Lịch chủ trương “rút”, là hợp lý. Theo tôi, vấn đề không ngừng ở đó.
VN không chóng thì chầy sẽ nhượng cho TQ khu vực Vạn An Bắc (bao gồm lô 136-03) và không bao lâu, các đảo ở TS.
