The Interpreter
Hàng trăm ngàn đô la tài trợ chính trị đã mở cửa cho công dân Trung Quốc lập mối quan hệ với viên chức cao cấp ở Washington.
Brian Spegele, ngày 23 tháng 6, 2020
Translated from Wall Street Journal article Political Donors Linked to China Won Access to Trump, GOP.
Chinese government researcher Zhao Gang, left, and Republican donor Tang Ben, right, with President Trump and first lady Melania Trump in 2017.
Ngay sau khi Trump nhậm chức năm 2017, những người có quan hệ mật thiết với nhà nước Trung Quốc đã đổ hàng trăm ngàn đô la bảo trợ giúp Trump tái cử nhiệm kỳ hai với hy vọng đến gần được Trump và tạo ảnh hưởng lên ông tổng thống mới này.
Nỗ lực này đã đem lại thành công lập tức cho những người liên quan, giúp họ gặp trực tiếp được tổng thống hay những chính khách có máu mặt của đảng Cộng Hoà trong các bữa tiệc gây quỹ hoặc tại các buổi họp nội bộ của các lãnh đạo đảng Cộng Hòa. Điều này cho thấy cách Trung Quốc áp dụng để xây dựng đường lối xâm nhập vào nền chính trị của Mỹ, thu thập thông tin của Mỹ qua các nhà lãnh đạo và còn có thể ảnh hưởng đến việc thiết lập các chính sách của Hoa Kỳ nữa.
Một số những người liên quan đang làm việc ngay trong các cơ quan an ninh quốc gia của Trung Quốc, gồm cả những tổ chức cấu kết với quân đội, và họ đã báo cáo với các nhân vật trong guồng máy chính trị về nỗ lực của họ.
Danh sách khách mời của một quan chức đảng Cộng Hoà tên Shawn Steel, gồm các công dân Trung Quốc, trong đó có một người làm việc cho chính quyền Trung Ương đảng Cộng Sản Trung Quốc. Những người này đã được tham dự buổi họp kín, phải có giấy mời, của các lãnh đạo GOP vào tháng 5 năm 2017 để thảo luận về đường lối tranh cử và những chiến lược quan trọng khác.
Đến khi bị chất vấn thì Uỷ Ban Quốc Gia đảng Cộng Hoà (RNC) cho biết đã chỉ thị cho ông Steele phải cắt đứt những quan hệ mật thiết với những người mà tờ Wall Street Journal (WSJ) đã chỉ mặt réo tên.
Khi trả lời những chất vấn của tờ WSJ, Uỷ Ban Quốc Gia dảng Cộng Hoà đã trả lời rằng “rất là quan trọng để chúng ta phải cố gắng hết sức bảo vệ nền chính trị của chúng ta sao cho khỏi bị lọt vào sự can thiệp bất hợp pháp của ngoại bang”. Nhưng đồng lúc Uỷ Ban này cũng tuyên bố không trả lại số tiền đã cầm mà tờ WSJ lật tẩy cho rằng số tiền được dùng để mua sự diện kiến với tổng thống Trump và những chính khách khác. Uỷ Ban cho rằng không có bất kỳ điều luật về tài chính tranh cử nào bị vi phạm.
Trong khi đó, ông Steel, uỷ viên quốc gia đảng Cộng Hoà tiểu bang California, nói rằng đó là “một sự phỉ báng, không đúng sự thật và xúc phạm” khi cho rằng ông ta hỗ trợ nỗ lực của Trung Quốc. Thế nhưng khi bị vặn hỏi thì ông ta không trả lời.
Không có dấu hiệu nào cho thấy ông Trump biết về những tài trợ này. Nhà Trắng không trả lời khi nhận được yêu cầu bình luận.
Mạng lưới chính trị
Hàng trăm ngàn đô la tài trợ chính trị đã giúp những người có kết nối với Trung Cộng gặp tổng thống Trump và những nhân vật đảng Cộng Hoà khác.
Sources: Federal Election Commission (donations); interviews with people familiar (GOP meeting, Beijing meeting); RNC (Tang, Zhao and Wu meeting Trump); Chinese Americans for Trump (Wang meetings)
Joel Eastwood and Jessica Kuronen/THE WALL STREET JOURNAL
Tờ WSJ đã ráp lại những chi tiết về nỗ lực này, từ những hồ sơ tài chính về cuộc tranh cử, những trang mạng của Trung Quốc, những báo cáo của các công ty Mỹ, cũng như phỏng vấn những người liên đới. Không thể kết luận những đóng góp này hay các hành động khác có phạm luật của Hoa Kỳ hay không. Luật lệ liên bang nghiêm cấm những người nào không phải công dân Hoa Kỳ hay thường trú dân được đóng góp tài chính cho những hoạt động chính trị.
Nỗ lực ban đầu để tiếp cận chính quyền Trump dường như bị đình trệ khi căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tăng lên, trước tiên là cuộc chiến tranh thương mại, giờ thì là COVID-19. Quan hệ giữa hai nước đang ở mức thấp nhất, và chỉ trích Trung Quốc đã trở thành chủ lực chính trị của Trump.
Các quan chức Mỹ cho rằng Trung Quốc, trong lịch sử từ trước tới giờ luôn luôn tăng cường nỗ lực để gây ảnh hưởng với chính trường Mỹ mỗi khi họ cảm thấy bị thách đố, gần đây đã gia tăng nỗ lực để quảng bá tin giả qua mạng xã hội và những kênh truyền thông khác. Trung Quốc thì lúc nào cũng chối không hề nhúng tay vào việc nội bộ của quốc gia khác.
Từ trái qua phải, nhà nghiên cứu của chính quyền Trung Quốc Zhao Gang, Nghị Sĩ Ed Royce (đảng Cộng Hòa, bang California), giám đốc điều hành doanh nghiệp Wu Guangsheng và Tang Ben, nhà bảo trợ tài chính cho Trump vào năm 2017
Hầu hết các khoản đóng góp chính trị mà tờ WSJ xác định đã rót vào uỷ ban gây quỹ mang tên Trump Victory trong nửa đầu nhiệm kỳ của tổng thống Trump. Các khoản đóng góp này là một trong những khoản đáng kể của năm 2017, khi mà nội các mới phôi thai này đang lên kế hoạch cho chính sách về Trung Quốc. Số tiền kể trên chỉ là phần nhỏ trong tổng số hơn $190 triệu uỷ ban đã quyên góp được từ khi ông Trump nhậm chức.
Các người mang quốc tịch Trung Quốc liên quan cho biết họ không hành động vì chính quyền Trung Quốc mà họ tìm cách tiếp cận ông Trump vì các lý do cá nhân hoặc vì lợi ích cho việc làm ăn của họ. Chính phủ Trung Quốc đã từ chối lời yêu cầu bình luận và Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington cũng thế.
Sources: Federal Election Commission (donations); Chinese Americans for Trump; interviews with people familiar (consulate meeting)
Không như đối thủ Dân Chủ Hillary Clinton, các quan điểm về quốc tế của bà đã quá rõ trong thời gian làm bộ trưởng ngoại giao, còn ông Trump khi bước lên vị trí tổng thống, ông vẫn còn là một ẩn số đối với Trung Quốc khiến các nhà lãnh đạo đó thấy cần thiết phải tìm hiểu.
Tờ WSJ cũng đã xem xét các hồ sơ tài chánh về tranh cử của ứng cử viên bà Clinton và ứng cử viên Dân Chủ ông Joe Biden năm 2020. Rốt cuộc đã chẳng thể thấy nỗ lực tương tự nào của Trung Quốc nhắm đến hai người này.
Trước đây cũng có nghi vấn tiền của Trung Quốc đổ vào đảng Dân Chủ, kể cả nỗ lực tái tranh cử của tổng thống Bill Clinton năm 1996, đưa đến việc chấp nhận cáo tội của người gây quỹ cho đảng Dân Chủ về vi phạm luật bầu cử và các luật khác.
Ngay sau cuộc bầu cử năm 2016, các quan chức từ Lãnh sự quán Trung Quốc tại Los Angeles đã tiếp cận một lãnh đạo của nhóm thân Trump tên là David Tian Wang, các nhân viên của ông ta đã tiết lộ. Ông Wang là người Trung Quốc nhưng thường trú ở Mỹ, có thẻ xanh, ông ta đã thành lập một nhóm gọi là Người Mỹ Gốc Hoa Theo Trump và có mối liên hệ với nhân sự cũng như các nhóm ở California được chính phủ Trung Quốc hỗ trợ, dựa theo tin đăng tải trên các trang mạng chính thức của Trung Quốc và truyền thông của nhà nước.
Lãnh sự quán Trung Quốc đã nhờ ông Wang giúp đỡ trong việc vận động hành lang với chính quyền Trump về các vấn đề của Trung Quốc, Lance Chen, cựu thành viên nhóm hoạt động chính trị của ông Wang cho biết. Ông Chen nói ông Wang đã ráng tuyển dụng ông cho nỗ lực vận động hành lang, nhưng ông đã từ chối.
Chẳng bao lâu sau, thấy ông Wang thành giám đốc điều hành một công ty vừa thành lập kêu là công ty tương quan đến chính phủ, đăng ký ở California, mang tên Wang & Ma Government Relations LLC, điều này lấy từ hồ sơ văn phòng trích lục tiểu bang California. Ông cũng đóng góp $150,000 đô la cho uỷ ban gây quỹ Trump Victory, theo tiết lộ của Uỷ Ban Bầu Cử liên Bang (FEC).
Ông xuất hiện thường hơn trong giới Cộng Hoà. Có lần, ông Wang đã được một tờ báo tiếng Hoa ở Mỹ trích dẫn lời nói, ông ta nói rằng ông ta dùng sự tiếp cận với uỷ ban bầu cử của Trump để áp đặt ý tưởng lên Trump rằng việc triển khai quân sự ở Biển Đông, nơi đang bị tranh cãi là một sự lãng phí tiền bạc.
Những người nước ngoài vận động hành lang phải đăng ký với Bộ Tư Pháp, thế nhưng tên ông Wang không hề xuất hiện trên bất cứ dữ liệu nào của Bộ.
Ông Wang đã không trả lời hầu hết các câu hỏi cụ thể của WSJ nhưng chỉ gửi một tin nhắn ngắn với nội dung “tôi không có quan hệ với Trung Quốc và không nhận lịnh từ bất cứ ai.” Ông cho biết thêm, ông yêu cả Trung Quốc lẫn Hoa Kỳ và tin tưởng vào nền tảng của đảng Cộng Hoà.
Source: Chinese Academy of Science and Technology for Development
Vào tháng 5 năm 2017, ông Wang đã tham dự một cuộc họp phải-có-giấy-mời cho lãnh đạo của Uỷ Ban Quốc Gia Cộng Hoà tại San Diego với tư cách là khách mời của ông Steel, uỷ viên hội đồng California, những người trong cuộc cho biết. Buổi họp này được tổ chức để các nhà lãnh đạo đảng Cộng Hoà lên kế hoạch cho buổi tiệc sau khi ông Trump nhậm chức.
Cùng đi với ông Wang, với tư cách là khách mời của ông Steel, có ba người khác có liên quan đến chính quyền Trung Quốc. Đầu tiên là Zhao Gang, người mà các trang mạng chính thức của Trung Quốc xác định là nhà nghiên cứu của Bộ Khoa Học và Công Nghệ Trung Quốc, tập trung vào an ninh quốc gia, công nghệ ngoại giao và những vấn đề khác. Công việc của ông Zhao đã nối kết ông với nhiều nhân vật cao cấp trong đảng cộng sản Trung Quốc, kể cả một cộng sự thân cận với Tập Cận Bình, những người đã gặp Zhao tiết lộ.
Một người khác là Tang Ben, một công dân Mỹ gốc Hoa, từng là thành viên Uỷ Ban Hiệp Hội Xúc Tiến Văn Hoá Chiến Lược Trung Quốc, một nhóm mờ đục mà truyền thông nhà nước cho biết đã tư vấn cho các nhà lãnh đạo Trung Quốc về vấn đề an ninh. Tổng thư ký của nhóm này là thiếu tướng Luo Yuan, đã nghỉ hưu, nổi tiếng với các quan chức Hoa Kỳ về tư thế diều hâu của ông ta đối với Mỹ.
Người thứ ba là Li Su, một doanh nhân có kết nối với chính phủ, một người từng làm việc chặt chẽ với một cựu cộng tác viên có tiếng của phó chủ tịch Trung Quốc.
Sự có mặt của hai ông Zhao và Li tại sự kiện của các lãnh đạo GOP là không bình thường bởi vì nguyên tắc bầu cử liên bang không cho phép người nước ngoài đóng bất cứ vai trò nào trong tiến trình ra quyết định tại các uỷ ban chính trị của Hoa Kỳ.
Ông Zhao nói rằng sự tham dự của ông không ngoài mục đích có tính cách “học thuật” và không hề có sự tài trợ từ chính phủ Trung Quốc. Ông Li cũng nói rằng ông tham dự với cương vị cá nhân.
Ba ông này cũng đã xuất hiện cùng nhau trong một sự kiện ở Trung quốc trước đó. Vào tháng 9 năm 2016, ba ông Zhao, Tang và Li đã tham gia vào cuộc họp kín được coi là buổi hội thảo về an ninh Mỹ – Hoa. Họ là các phần tử trong phái đoàn Trung quốc gồm cả các chiến lược gia quân sự cứng rắn và một lãnh đạo của một trung tâm nghiên cứu dưới sự kiểm soát của quân đội Trung quốc, theo dữ kiện chương trình của sự kiện này. Một người đàn ông lớn tuổi, mặc trang phục như Mao Trạch Đông dẫn đầu phái đoàn Trung quốc, người mà những người tham dự buổi họp cho rằng ông ta là cố vấn riêng cho chủ tịch Tập Cận Bình.
Về phía Hoa Kỳ có Michael Bren, lúc đó là giám đốc điều hành Dự Án An Ninh Truman của cánh tả, và một cựu sĩ quan Cơ Quan Tình Báo Quốc Phòng tên Welton Chang. Họ nói rằng trong suốt cuộc họp dài 3 tiếng, phía Trung quốc lên tiếng hy vọng việc đắc cử của ông Trump sẽ dẫn đến việc cắt giảm sự hiện diện của Mỹ trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương.
Cả hai nhân vật Mỹ tham dự đều lo ngại rằng sự kiện này được thực hiện để cho tình báo Trung quốc có cơ hội biết đến họ. Ông Chang cho biết đã báo cáo sự việc với tình báo Hoa Kỳ.
Uỷ Ban Quốc Gia Đảng Cộng Hoà (RNC) cho biết những người tham dự cuộc họp của đảng ở San Diego không hề có tương tác quan trọng nào với các lãnh đạo của GOP. Dầu vậy, họ nói họ cũng đã cấm những người này tham dự các sự kiện trong tương lai của đảng.
Uỷ ban cũng cho biết hiện đã siết chặt chính sách của mình đối với những khách mời tới những cuộc họp tương tự, cấm tuyệt người nước ngoài và cắt đứt liên hệ với ông Wang, sáng lập viên nhóm người Mỹ gốc Hoa phò Trump.
Ông Steel nói ông không “lấy tiền hay nhận tiền từ” các ông Zhao, Tang, Li hay Wang. Nhưng ông Steel đã không trả lời câu hỏi tại sao các ông người Hoa, gốc Hoa kia lại có mặt trong buổi họp đó dưới danh nghĩa là khách mời của ông.
Uỷ Ban Bầu Cử Liên Bang đã từ chối bình luận về sự hiện diện của các ông kia tại cuộc họp của đảng Cộng Hoà, viện lý do “việc này có khả năng phải đem ra trước uỷ ban để xét xử”.
Sau cuộc họp ở San Diego, các ông Zhao, Tang và Li đã thuyết trình trước một nhóm chính trị gia ở Trung quốc, gồm cả tướng về hưu Luo, về việc tiếp cận các nhân vật hàng đầu của Cộng Hoà, một đoạn phim về cuộc thuyết trình này cho thấy. Ông Li nói sự thắng cử của ông Trump sẽ là một chiến thắng cho Trung quốc, vẫn theo đoạn phim này.
Vào tháng 6 năm 2017, Trump Victory đã nhận $300,000 tài trợ từ vợ chồng ông Tang. Sự đóng góp này đã cho ông Tang cơ hội tham dự buổi gây quỹ ở khách sạn Trump International ở DC, và ông ta đã dẫn những người khách Trung quốc đến gặp tổng thống Trump. Những đóng góp của vợ chồng ông Tang mà Uỷ Ban Bầu Cử Liên Bang chưa từng ghi ủng hộ Trump trước đây thì 2017 xuất hiện là hai khoản đóng góp lớn nhất cho Trump Victory.
Ông Tang mô tả trong một bài bình luận trên báo Trung quốc rằng chuyến đi là một căn bản ngoại giao cho Trung quốc. Tương tác với tổng thống Trump để “có thể giúp phá rào hầu giải phóng thương mại ngành công nghệ giữa hai nước Mỹ – Hoa”.
Trên một tài khoản truyền thông xã hội của Trung quốc, ông Tang đã đăng những bức hình của ông chụp trong Nhà Trắng. Ông viết “nếu người Tàu muốn vượt khỏi Mỹ, họ phải tìm hiểu Mỹ”.
Source: Huaxun Fangzhou
Khi liên lạc được với ông Tang qua số di động ở Trung quốc, ông ta vội vàng cúp máy khi biết được người gọi là phóng viên. Trước đó, qua một cuộc phỏng vấn ngắn, vợ ông ta cho biết ông ta dành phần lớn thời gian ở Trung quốc và bà ta không biết gì về những việc đóng góp tài chánh vào việc chính trị của ông ta.
Đồng hành cùng ông Tang trong buổi gây quỹ tại Uỷ Ban Quốc Gia Đảng Cộng Hoà (RNC) năm 2017, RNC xác nhận ông Zhao là từ Bộ Khoa Học và Công Nghệ Trung Quốc, cùng với chủ tịch của một nhà sản xuất thiết bị truyền thông quân sự và vệ tinh của nhà nước Trung quốc, hãng Huaxun Fangzhou.
Giám đốc điều hành, ông Wu Guangsheng, nói với ông Trump rằng các công ty công nghệ của Trung quốc rất muốn đầu tư vào Hoa Kỳ, theo một tài khoản trên trang mạng của công ty mẹ của Huaxun Fangzhou.
Được biết ngay trước chuyến viếng thăm Washington, ông Wu đã tham dự một cuộc họp tại Bắc Kinh với lãnh đạo Bộ Công Tác Mặt Trận Thống Nhất lúc bấy giờ, một cơ quan của Đảng Cộng Sản Trung Quốc mà mục đích là tìm cách định hình chính trị toàn cầu theo chiều hướng có lợi cho Trung quốc.
Những người thân cận với ông Wu nói ông không hề biết đây là một buổi gây quỹ khi được mời tham dự. Họ nói rằng mục đích của ông chỉ là để tìm cơ hội để theo đuổi việc kinh doanh ở Mỹ.
Translated by Minhly Pham
Copy Editor Tuan Nguyen
