Phương Nguyễn
Ngày 31/08/2020.
Đọc Và Suy Ngẫm:
Thế giới chính trị rất đa dạng và chính trị hàn lâm có ít nhiều khác biệt với chính trị thực tiễn. Thế giới chính trị cũng được không ít các nhà tư tưởng cô đọng trong các câu phương châm, định nghĩa ngắn gọn, súc tích như câu: “Chính trị là thầy của khoa học…Chính trị là khoa học tổ chức cai trị các quốc gia.”
Sự cạnh tranh của các đảng chính trị tranh lấy quyền lực chính trị lãnh đạo quốc gia Hoa Kỳ trong mùa bầu cử tổng thống là tâm điểm mang tính toàn cầu thu hút sự chú ý hàng đầu của thế giới.
Đấu tranh chính trị của nền chính trị dân chủ đa đảng Hoa Kỳ tựu trung nằm trong tay của 2 đảng mạnh: dân chủ với cộng hoà. Chính vì lẽ đó, không ít người lầm tưởng thiết chế chính trị dân chủ Hoa Kỳ được thiết lập trên nền tảng lưỡng đảng. Sự thật thì không phải vậy!
Đấu tranh chính trị Hoa Kỳ không thông qua bạo động lật đổ máu đổ thịt rơi như các chế độ độc tài thần quyền, độc tài quân phiệt, độc tài cộng sản. Thế nhưng đấu tranh chính trị của các đảng chính trị của Hoa Kỳ là những cuộc đấu tranh chính trị bằng trí tuệ và mưu lược trong khuôn khổ luật pháp và hiến pháp.
Những chính trị gia nào đấu tranh chính trị đi ra ngoài khuôn khổ luật pháp, hiến pháp sẽ bị trả giá bằng sự nghiệp chính trị, tù tội và không ít chính trị gia Hoa Kỳ trả giá cho việc làm chính trị đi ra ngoài luật pháp, hiến pháp Hoa Kỳ.
Có một số cộng sự thân tín tài năng của tổng thống Trump, chính quyền Trump đã bị đảng dân chủ đối lập sử dụng vũ khí luật pháp, hiến pháp tấn công và các ông bà này phải ra toà trả lời, trả giá cho những hành vi vi phạm của họ. Chính tổng thống cũng không thoát được những đòn phép tấn công pháp lý bạo liệt của phe đối lập.
Quan sát cách đấu tranh của đảng chính trị Hoa Kỳ kể từ lúc tổng thống Trump đắc cử làm chủ Toà Bạch Cung rất khốc liệt và cũng chính nhờ vào sự đấu tranh chính trị của đảng chính trị Hoa Kỳ giúp cho chúng ta thấy nhiều khía cạnh tuyệt vời của thiết chế chính trị dân chủ đa đảng, tam quyền phân lập của chính trị Hoa Kỳ.
Có lẽ những cá nhân, tổ chức đấu tranh chỉ hiểu tam quyền phân lập mơ mơ, màng màng qua lý thuyết chứ chưa tiếp cận được sự vận hành của tam quyền phân lập qua thực tiễn đấu tranh chính trị. Chính trị Hoa Kỳ đã tạo ra nhiều cơ hội cho chúng ta thấy sự hạn chế quyền lực của tổng thống, người đứng đầu ngành hành pháp, là vị tổng tư lệnh tối cao của quân đội bị ngành tư pháp, lập pháp giám sát quyền hạn như sau:
-Tổng thống vẫn bị luật sư của toà án (tư pháp) quận hạt nơi đương sự cư trú ra trát toà để đòi tổng thống trưng hồ sơ thuế vụ và tổng thống cũng phải tuân thủ án lệnh hay chống án lệnh theo trình tự thủ tục pháp lý như mọi công dân bình thường khác.
-Tổng thống vẫn bị Quốc hội (lập pháp) đàn hạch, luận tội về các vấn đề liên quan đến luật pháp, hiến pháp như vụ ông Trump điện thoại cho tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky, về việc điều tra con trai Joe Biden là nghi can của một vụ tham nhũng.
(Hiến pháp Mỹ quy định Hạ Viện đóng vai trò viết bản cáo trạng. Thượng Viện đóng vai xử án (đàn hạch) xem đương sự đáng kết án và phải từ chức hay không?)
-Tổng thống cũng không có quyền xen vào quyền hành pháp của tiểu bang và địa phương. Cụ thể như quyền hành pháp của thống đốc và thị trưởng trong các cuộc biểu tình bạo loạn, cướp bóc, đốt phá di tích lịch sử quốc gia của Antifa, Black Lives Matter…
Ngoài ra giới hạn quyền lực hành pháp cũng không hạn chế với tổng thống mà nó còn mở rộng tới nội các chính phủ. Ai cũng biết trong thiết chế chính thể dân chủ thì quân đội nằm ngoài tranh chấp của đảng phái chính trị và không ai nghĩ rằng nội các cũng phải đứng ngoài tranh chấp của các đảng chính trị.
Gần đây nhất, giới chính trị đối lập qua truyền thông dòng chính đưa vấn đề ngoại trưởng Mike Pompeo phát biểu qua video clip lúc công du Israel trong đại hội toàn quốc của đảng cộng hoà.
Phát biểu của ngoại trưởng Hoa Kỳ đã tạo ra làn sóng chống đối của giới chính trị đối lập của đảng dân chủ. Những người chống đối cho rằng Mike Pompeo, ứng cử viên tiềm năng của đảng cộng hòa là một kẻ đạo đức giả. Hành động của ông gây tổn hại nghiêm trọng đến các quy chuẩn lâu nay của các nhân viên hành pháp không được tham gia vận động chính trị đảng phái lúc đương quyền.
Ông Mike Pompeo là ngoại trưởng đương nhiệm hiện đại đầu tiên phát biểu trong đại hội đảng chính trị quốc gia. Ông đã phá vỡ các quy tắc lưỡng đảng hàng thập niên, là các nhân viên dịch vụ dân sự, hành chánh trong cơ quan hành pháp của chính phủ liên bang phải đứng ngoài hoạt động chính trị.
Chính trị gia đảng dân chủ đang mở cuộc điều tra và Joaquin Castro, dân biểu Texas, người đứng đầu tiểu ban điều tra, người đang tranh cử để kế nhiệm làm chủ tịch bộ ngoại giao thông báo rằng:
“Ông đang mở cuộc điều tra về việc liệu Pompeo có vi phạm Đạo luật Hatch khi nói chuyện ở đại hội đảng cộng hoà toàn quốc (RNC) hay không?
Việc một Ngoại trưởng đương nhiệm phát biểu tại một đại hội đảng phái cho một trong hai đảng chính trị là điều rất bất thường. Có thể là chưa từng có và có vẻ như điều đó là bất hợp pháp.”
Bill Russo, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden nói:
“Thực tế, ngoại trưởng đương nhiệm có một bài phát biểu như thế này thật đáng hổ thẹn. Đó là sự lạm dụng tiền thuế của người dân, đây là một phần của chuyến công du chính thức, ngay cả khi đó là thời gian cá nhân của ông ấy.
Đó là tiền của người đóng thuế đã đưa ông ta đến đó. Đó là tiền của người đóng thuế đang trả cho sự bảo vệ ông ấy. Chắc chắn có nhân viên do người đóng thuế tài trợ và về cơ bản là làm suy yếu công việc cực kỳ quan trọng đang được thực hiện bởi bộ ngoại giao. ”
Đảng đối lập tấn công ngoại trưởng Mike Pompeo tập trung vào đạo luật Hacth ra đời 1939, là luật liên bang của Hoa Kỳ. Có điều khoản cấm các nhân viên dịch vụ dân sự, hành chánh trong cơ quan hành pháp của chính phủ liên bang, tham gia vào một số hình thức hoạt động đảng chính trị.
Liệu ngoại trưởng Mike Pompeo có vi phạm đạo luật Hatch hay hiến pháp với phát biểu qua video clip trong đại hội đảng cộng hoà?
Quan sát đấu tranh chính trị của các đảng chính trị Hoa Kỳ có nhiều điều cho các cá nhân, tổ chức đấu tranh học hỏi. Cho dù trong đấu tranh nghị trường, các chính trị gia có sử dụng chiêu trò lưu manh chính trị hay thực hiện đạo đức chính trị trong đấu tranh giành lấy quyền hành cai trị thì đều phải nằm trong khuôn khổ luật pháp, hiến pháp quy định. Nếu chính trị gia không muốn trả giá hay vào nhà đá đếm lịch do họ vô tình hoặc cố ý vi phạm luật pháp, hiến pháp cuả chính thể dân chủ đầu tiên của nhân loại.
Tham khảo:
–https://www.cnn.com/2020/08/25/politics/castro-investigation-pompeo-rnc-speech/index.html
–https://www.pjstar.com/ZZ/news/20200825/latest-democrats-slam-pompeo-for-gop-speech-from-israel
–https://www.nytimes.com/2020/08/26/us/politics/hatch-act-trump-rnc.html
