Elon Musk không phải là quan chức chính phủ do dân bầu, cũng không được Quốc hội phê chuẩn để có quyền kiểm soát nhân sự liên bang. Vậy liệu việc Musk áp đặt quy định sa thải hàng loạt có vi phạm pháp luật liên bang hay không?
1. Nhân viên liên bang được bảo vệ bởi luật pháp nào?
Đạo luật Cải cách Dịch vụ Dân sự năm 1978 (Civil Service Reform Act – CSRA)
- Bảo vệ nhân viên liên bang khỏi việc sa thải tùy tiện vì lý do chính trị.
- Quy định rằng bất kỳ quyết định sa thải nào cũng phải có lý do chính đáng, được xem xét bởi các cơ quan giám sát.
Đạo luật Bảo vệ Nhân viên Liên bang (Whistleblower Protection Act – WPA)
- Ngăn chặn chính quyền sử dụng việc sa thải như một công cụ đàn áp những nhân viên liên bang không trung thành với chính quyền.
- Nhân viên bị sa thải bất hợp pháp có thể kiện chính phủ và yêu cầu khôi phục công việc.
Luật Lao động Liên bang & Luật về Hợp đồng Lao động
- Hầu hết nhân viên liên bang ký hợp đồng làm việc với chính phủ, có điều khoản rõ ràng về quy trình sa thải.
- Không ai ngoài cấp trên trực tiếp và cơ quan liên quan có quyền đánh giá và sa thải họ.
Kết luận:
Musk không có quyền hợp pháp để ra lệnh sa thải nhân viên liên bang dựa trên đánh giá cá nhân hoặc theo mệnh lệnh chính trị từ Trump.
2. Việc Musk đặt ra quy định sa thải có vi phạm pháp luật không?
Có, bởi vì:
✅ DOGE không phải là cơ quan chính phủ hợp pháp, nên Musk không có thẩm quyền sa thải nhân viên liên bang.
✅ Quy trình đánh giá nhân sự phải tuân theo quy định của luật lao động liên bang, không thể bị thay đổi tùy tiện bằng sắc lệnh hành pháp hay mệnh lệnh của một cá nhân.
✅ Nhân viên liên bang có thể khởi kiện chính phủ nếu họ bị sa thải trái luật, và có thể yêu cầu bồi thường.
Tiền lệ quan trọng:
- Khi Trump sa thải Giám đốc FBI James Comey năm 2017, ông đã vấp phải chỉ trích lớn vì vi phạm quy trình sa thải nhân sự liên bang.
- Khi Musk sa thải nhân viên Twitter hàng loạt mà không tuân thủ luật lao động, nhiều người đã kiện và giành chiến thắng.
Kết luận:
Nếu Musk tự ý đặt ra quy định ngoài hợp đồng, ép buộc nhân viên liên bang nghỉ việc mà không có lý do chính đáng, thì đây là hành vi vi phạm luật lao động liên bang.
3. Quốc hội có luật nào bảo vệ nhân viên liên bang khỏi sự thao túng chính trị không?
Có, và những luật này sẽ gây khó khăn cho Musk và Trump:
Đạo luật Bảo vệ Dịch vụ Dân sự (Pendleton Civil Service Act – 1883)
- Chống lại tình trạng “chính trị hoá” nhân sự liên bang.
- Ngăn chặn các chính trị gia sa thải hoặc bổ nhiệm người dựa trên trung thành chính trị thay vì năng lực.
Đạo luật Hatch (Hatch Act – 1939)
- Hạn chế chính trị gia sử dụng nhân sự liên bang để thực hiện các mục tiêu chính trị cá nhân.
- Nhân viên chính phủ không thể bị sa thải vì lý do chính trị.
Đạo luật Cải cách Dịch vụ Dân sự năm 1978 (CSRA)
- Quốc hội có quyền giám sát và ngăn chặn bất kỳ tổng thống nào sử dụng nhân sự liên bang như một công cụ chính trị.
- Tổng thanh tra và các ủy ban giám sát Quốc hội có thể điều tra và chặn các hành động sa thải bất hợp pháp.
Kết luận:
Nếu Quốc hội hành động, Musk và Trump có thể bị buộc phải ngừng thanh trừng nhân viên liên bang hoặc đối mặt với các vụ kiện lớn.
4. Nếu Trump và Musk tiếp tục vi phạm luật, điều gì sẽ xảy ra?
Quốc hội có thể phản ứng bằng các biện pháp sau:
✅ Triệu tập điều trần để điều tra Musk và DOGE.
✅ Chặn ngân sách của DOGE để ngăn Musk tiếp tục lạm quyền.
✅ Ban hành luật cấm tổng thống trao quyền hành pháp cho tổ chức không được Quốc hội phê chuẩn.
✅ Bổ nhiệm một Tổng Thanh Tra đặc biệt để giám sát tất cả các quyết định nhân sự liên bang.
Nếu Trump và Musk tiếp tục lạm quyền, họ có thể đối mặt với các vụ kiện pháp lý và bị Quốc hội ngăn chặn.
Tóm lại:
Elon Musk không có quyền sa thải nhân viên liên bang.
Những hành động này vi phạm luật lao động và các đạo luật bảo vệ nhân viên chính phủ.
Quốc hội có quyền ngăn chặn và điều tra những hành vi này.
Nếu không có sự giám sát chặt chẽ, Musk và Trump có thể sẽ tiếp tục lợi dụng quyền lực để thanh trừng chính trị, biến chính phủ Mỹ thành công cụ phục vụ lợi ích cá nhân.
