Sơn Trà
Thành ủy Đà Nẵng vừa tổ chức trao tặng Huy hiệu 75 năm tuổi Đảng đợt 7/11/2021 cho ông Nguyễn Văn Hiền, đảng viên thuộc Đảng bộ phường Thuận Phước, quận Hải Châu – thân sinh Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc.
Theo tường thuật của báo chí, thì tại buổi trao huy hiệu Đảng, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Quảng cũng đã thông báo những kết quả của công tác phòng, chống dịch và tình hình phát triển kinh tế – xã hội của thành phố.
Nhìn hình ảnh một cụ ông sinh năm 1917 nằm thiêm thiếp trên giường bệnh y tế với sắc mặt hom hem, mắt nhắm nghiền, miệng không thể khép kín…, mang đến cảm giác bất nhẫn khi dùng những hình ảnh đó phục vụ tuyên truyền cho nghi thức có tên “trao huy hiệu Đảng”.
Về lý thuyết, theo khoản 1 Điều 32 của Bộ luật dân sự 2015 thì: “Cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý”.
Quyền của cá nhân đối với hình ảnh là quyền nhân thân gắn liền với mỗi cá nhân được pháp luật ghi nhận và bảo vệ, theo đó cá nhân được phép sử dụng hình ảnh và cho phép người khác sử dụng hình ảnh của mình. Quyền của cá nhân đối với hình ảnh nằm trong nhóm quyền nhân thân cá biệt hóa cá nhân bởi thông qua hình ảnh của một cá nhân mà phân biệt được sự khác nhau giữa cá nhân này và cá nhân khác.
Cá nhân là người có quyền đối với hình ảnh của mình, quyền của cá nhân được thể hiện như: cá nhân được trực tiếp sử dụng hình ảnh, quảng bá hình ảnh của bản thân, được đăng tải, công khai hình ảnh với các mục đích hợp pháp của cá nhân… hoặc cá nhân được quyền cho phép hoặc không cho phép người khác sử dụng hình ảnh của mình. Khi muốn sử dụng hình ảnh của người khác thì phải được người đó đồng ý.
Trong trường hợp như cụ ông Nguyễn Văn Hiền thì ở tuổi 104, sức khỏe tâm thần của cụ dường chừng không còn đủ sức đưa ra bất kỳ quyết định nào. Như vậy ở đây không khó nhận ra người quyết định thay cụ, chính là người con trai đang làm chủ tịch nước.
Điều 32 của Bộ luật dân sự 2015 nói rằng việc sử dụng hình ảnh trong trường hợp không cần có sự đồng ý của người có hình ảnh, hoặc người đại diện theo pháp luật của họ chỉ áp dụng với trường hợp vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích cộng đồng hoặc trong các hoạt động công khai công cộng, như: hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh.
Như vậy phải chăng ở đây các nghi thức của trao huy hiệu Đảng là thuộc nhóm các lợi ích quốc gia – dân tộc – cộng đồng?
Sở dĩ đặt câu hỏi như trên vì cho đến nay vẫn chưa rõ tiêu chí nào xác định đó là vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng khi sử dụng hình ảnh của người khác?
Ngoài các hoạt động mang tính công cộng, như hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật khi sử dụng hình ảnh mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh thì không cần có sự đồng ý của họ, bên cạnh đó, luật còn quy định hoạt động công cộng khác.
Vậy các hoạt động công cộng khác ở đây được hiểu như thế nào cho đúng với tinh thần quy định tại điểm b khoản 2 Điều 32 của Bộ luật dân sự năm 2015 và không mâu thuẩn với quy định quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, tại Điều 38 của Bộ luật dân sự năm 2015?
Khoản 2, Điều 32 của Bộ luật dân sự 2015:
“2. Việc sử dụng hình ảnh trong trường hợp sau đây không cần có sự đồng ý của người có hình ảnh hoặc người đại diện theo pháp luật của họ:
a) Hình ảnh được sử dụng vì lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng;
b) Hình ảnh được sử dụng từ các hoạt động công cộng, bao gồm hội nghị, hội thảo, hoạt động thi đấu thể thao, biểu diễn nghệ thuật và hoạt động công cộng khác mà không làm tổn hại đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của người có hình ảnh”.
Điều 38.1 “Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ”.
Như vậy, nhờ vào tin tức trao huy hiệu 75 năm tuổi Đảng, công chúng biết rằng chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc đang có thân phụ phải sống cuối đời trên giường bệnh với những hom hem rất thương tâm. Trong tình cảnh ấy, cụ ông vẫn phải buộc sắm vai veston – cravat để nhận huy hiệu Đảng chụp hình đăng báo để phục vụ tuyên truyền chính trị.
