Con bạn đang viết văn, nó ngước lên hỏi:
– Ba, mình đặt dấu chấm chỗ nào ba?
– Hết một câu thì con chấm.
– Thế nào là một câu ạ?
– Câu là… một phát ngôn có đầy đủ hai thành phần chủ ngữ và vị ngữ, diễn đạt một ý để thực hiện một mục đích nào đó.
– Vậy, thế nào là chủ ngữ hả ba?
– Chủ ngữ là…là thành phần chính trong câu thường để chỉ người hay một sự vật, sự việc cụ thể. Chúng thường do các đại từ, danh từ đảm nhiệm, trong một số trường hợp còn do tính từ hay động từ đứng ra làm chủ ngữ.
….
Bạn nghĩ, với những kiến thức tiếng Việt kiểu này, học sinh sẽ biết cách chấm câu ở đâu khi dựa vào nó ư? Có khi, chính những kiến thức này lại đang làm cho đứa trẻ loạn hơn, không biết viết thế nào mới là đúng.
Rồi, lỡ nó lại hỏi:
– Ba, “Trên tường treo một bức tranh” hay “Ngoài kia có năm người”, có phải là câu không ba?
Bạn trả lời sao? Đó là nó còn chưa hỏi: “Đẹp là tính từ hay danh từ hở ba? Chết là danh, tính từ hay hay động từ hở ba?”. Bạn trả lời sao? Dựa vào cái gì mà trả lời?
Hỏi nhỏ, khi nói hoặc viết, có khi nào các bạn phải dùng những kiến thức về cấu trúc cú pháp, về từ loại… thì mới viết được không? Hay trong khi nói – viết, chẳng bao giờ bạn nghĩ gì tới chúng cả?
Vài “truy vấn” như thế để thấy vấn đề không đơn giản chút nào, và không phải cứ dạy “tri thức tiếng Việt” cho trẻ thì các em sẽ biết viết đúng. Vấn đề là dạy cái gì, dạy như thế nào và dạy để làm gì. Đừng biến trẻ con tiểu học thành các nhà nghiên cứu ngôn ngữ trong khi chúng chưa nói và viết nổi một câu tiếng Việt đơn giản cho đúng.
Có điều này nữa, dường như không người Việt bình thường nào nào nói sai ngữ pháp tiếng Việt cả, dù người đó không đi học bao giờ, nhưng tại sao học sinh dẫu học 12 năm ròng nhưng vẫn không viết cho đúng được? Có phải cái cách chúng ta đang dạy không những không giúp gì cho chúng mà ngược lại, còn làm hỏng luôn chúng hay không?
Thái Hạo
