LIỆU TRUNG QUỐC CÓ KÍCH NỔ “BOM NGUYÊN TỬ” TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN THẾ GIỚI?

*

Trong cuộc chiến thuế quan gay gắt giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, Donald Trump đã bỏ qua một điều quan trọng: 759 tỷ đô la. Đây chính xác là số tiền mà Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đầu tư vào trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ. Tổng thống Trump hiện đang vướng vào vòng vây của Chủ tịch Tập Cận Bình, vướng sâu đến mức có thể rất nguy hiểm. Nếu Bắc Kinh quyết định bán trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ hàng loạt trong bối cảnh tranh chấp leo thang với Washington, thì đòn giáng vào Hoa Kỳ sẽ là thảm họa.

Trên thị trường chứng khoán, các nhà môi giới chứng khoán gọi đây là “lựa chọn hạt nhân” cho hệ thống tài chính toàn cầu. Việc bán tháo trái phiếu sẽ tương đương với việc kích nổ một trái bom nguyên tử tài chính toàn cầu. Nó có thể gây ra sự hoảng loạn và phản ứng dây chuyền giống như vụ phá sản của ngân hàng đầu tư Lehman Brothers năm 2008.

Nếu Trung Quốc rút khỏi trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, lãi suất ở Hoa Kỳ sẽ đột ngột tăng vọt, thị trường chứng khoán sẽ sụp đổ trong một cuộc khủng hoảng mới, thị trường tín dụng sẽ chững lại và thị trường bất động sản Hoa Kỳ nói riêng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Nỗi sợ hãi về “trái bom nguyên tử tài chính từ Bắc Kinh” đã hiện rõ trên thị trường trái phiếu. Trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, vốn được xem là một trong những khoản đầu tư tài chính an toàn nhất thế giới, đã phải chịu những tổn thất nghiêm trọng trong tuần qua. Lợi suất – hay lãi suất – của trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ với kỳ hạn 30 năm còn ở mức 4,33% vào ngày 6 tháng 4. Với động thái áp thuế quan, lợi suất đã tăng lên hơn 5% trong thời gian ngắn. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm thường khá ổn định và biến động rất chậm. Sự gia tăng đột ngột trong vòng vài ngày là sự gia tăng nhanh nhất trong hơn 40 năm qua. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm cũng tăng với tốc độ nhanh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Sự gia tăng lợi suất này là một tín hiệu cảnh báo nghiêm trọng cho thị trường tài chính. “Đây là đợt bán tháo trái phiếu chính phủ”, Calvin Yeoh, giám đốc danh mục đầu tư tại quỹ đầu cơ Blue Edge Advisors, cảnh báo. “Tôi chưa từng thấy những động thái hay biến động như vậy kể từ sự hỗn loạn của đại dịch năm 2020”, ông nói với Bloomberg.

*

“SẼ KHÔNG BAO GIỜ CHỊU THUA”

Ở New York có nghi ngờ rằng, Trung Quốc đã thực hiện những đợt bán trái phiếu ban đầu để cảnh báo Hoa Kỳ về “vũ khí nguyên tử” của họ. Lãi suất thế chấp và cho vay tiêu dùng tại Hoa Kỳ cũng ngay lập tức tăng mạnh vì chúng liên quan đến lợi suất trái phiếu chính phủ. Thị trường bất động sản nhà ở vào mùa xuân vốn đã yếu do lòng tin của người tiêu dùng ngày càng giảm, với sự suy thoái hiện thời của thị trường chứng khoán và trái phiếu, những khách hàng tiềm năng càng lo lắng hơn về tiền tiết kiệm và công việc của mình.

“Nếu Trung Quốc muốn gây thiệt hại nặng nề cho chúng ta, họ sẽ bán tháo trái phiếu chính phủ”, Guy Cecala, CEO của Inside Mortgage Finance lo ngại. “Họ sẽ cố gắng kéo đòn bẩy và gây áp lực. Tác động lên thị trường nhà ở và lãi suất thế chấp là rất lớn.”

Hiện nay, trên thị trường ngày càng phát sinh lo ngại rằng, tranh chấp giữa Trump và Trung Quốc có thể leo thang và hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể hướng tới một cuộc đối đầu thảm khốc mà đỉnh điểm là vụ nổ “bom nguyên tử”.

“Nếu bị thách thức, chúng tôi sẽ không bao giờ chịu thua”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian đe dọa. Bộ Thương mại tuyên bố: “Trung Quốc sẽ chiến đấu đến cùng nếu phía Mỹ hành xử sai trái”. Bắc Kinh đã công bố các biện pháp đối phó tiếp theo. Trung Quốc đã liên tục giảm lượng trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ nắm giữ từ 1,2 nghìn tỷ đô la xuống còn 759 tỷ đô la kể từ chính quyền Trump đầu tiên. Khối lượng vẫn còn rất lớn. Hiện nay chỉ có Nhật Bản nắm giữ lượng trái phiếu nợ của Mỹ nhiều hơn.

*

BẮC KINH NGHĨ KẾ

Cuộc chiến thương mại với Trung Quốc có thể trở nên rất tốn kém đối với Hoa Kỳ do tác động của lãi suất. Riêng Bộ Tài chính Hoa Kỳ phải tái cấp vốn hơn 8 nghìn tỷ đô la trái phiếu chính phủ vào cuối năm nay. Và ngoài 8 nghìn tỷ đô la đó, có thể sẽ có khoảng 2 nghìn tỷ đô la nợ mới được phát hành chỉ để trang trải thâm hụt. Việc tăng lãi suất chỉ một phần trăm – chẳng hạn do doanh số bán hàng của Trung Quốc – sẽ khiến nước Mỹ thiệt hại 100 tỷ đô la mỗi năm. Chuyên gia phân tích hàng đầu của ngân hàng Đức – Deutsche Bank, ông George Saravelos cảnh báo, nếu có một cuộc xung đột tài chính lớn hơn với Trung Quốc, thì Trung Quốc có thể sử dụng tài sản tại Hoa Kỳ làm vũ khí. Cuối cùng, cả chủ sở hữu Trung Quốc và công ty phát hành trái phiếu Hoa Kỳ đều phải chịu thiệt hại.

Chính vì vậy mà, việc cả hai bên đều sẽ bị thiệt hại nặng nề từ vụ nổ bom nguyên tử tài chính là mối quan tâm của thị trường. Trung Quốc cũng sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng từ cuộc khủng hoảng tài chính, đặc biệt là khi đất nước này đang phải vật lộn với vấn đề vỡ bong bóng bất động sản. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent chỉ ra trong một cuộc phỏng vấn với Tucker Carlson rằng thật “tuyệt” khi là quốc gia vay nợ lớn nhất thế giới. “Khi bạn vay ngân hàng, ngân hàng sẽ là người có quyền quyết định; họ có thể tịch thu số tiền bạn đã vay. Nhưng nếu bạn vay một khoản tiền khổng lồ, ngân hàng sẽ không thể tấn công bạn nữa.”

Mark Williams, nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực châu Á tại Capital Economics, đồng tình với đánh giá này: “Nếu Trung Quốc bán tháo trái phiếu chính phủ, điều đó cũng giống như họ ném lựu đạn vào người ngồi đối diện với họ trong cùng một căn phòng.”

Người Trung Quốc có tư duy chiến lược hơn Trump và nhận thức được rủi ro của riêng họ nếu xảy ra tình trạng leo thang toàn diện. Tất cả những gì họ cần là một sự điều chỉnh nhỏ về lãi suất. “Chúng tôi hy vọng sẽ khiến Washington tỉnh táo trở lại bằng cách chở trái bom nguyên tử trên thị trường chứng khoán đi dạo trước Phố Wall”, một nhà phân tích người Hồng Kông cho biết. Hy vọng Donald Trump cũng hiểu được điều này.