Hai mươi năm đã trôi qua kể từ khi người Mỹ thức dậy vào một buổi sáng mùa thu sau Ngày bầu cử mà không biết ai sẽ là người lãnh đạo đất nước kế tiếp.
Phải mất thêm 36 ngày để giải quyết cuộc tranh giành giữa Al Gore và George W Bush trong khi đất nước nín thở.
Triển vọng đó có thể xảy ra một lần nữa vào năm 2020.
Đại dịch khiến nhiều người sợ hãi khi đi bỏ phiếu trực tiếp vì ở Mỹ, điều đó thường có nghĩa là phải xếp hàng chờ hàng giờ đồng hồ.
Vì vậy, hàng triệu người sẽ bỏ phiếu qua đường bưu điện và có những lo ngại rằng có thể mất vài ngày hoặc vài tuần để đếm tất cả số phiếu, khiến kết quả trở nên khó khăn.
What usually happens on a normal election night?
Different states stop voting at different times.
The first polls to close are on the East Coast, at about 1900 ET (midnight GMT), and after that you start getting a running total as votes in those states are counted.
Presidents are not picked by winning a national vote. No, instead it’s a series of state-wide races with the winner in each state taking a certain number of what’s called electoral college votes.
Điều gì thường xảy ra trong một đêm bầu cử?
Mỗi tiểu bang có thời hạn cuối để bỏ phiếu vào những thời điểm khác nhau.
Những thùng phiếu đóng cửa đầu tiên sẽ là ở các tiểu bang miền Đông, vào khoảng 7 giờ tối địa phương, và sau đó sẽ tổng số phiếu bầu cho mỗi ứng cử viên sẽ được tính mỗi khi có thêm tiểu bang công bố kết quả.
Tổng thống Mỹ không được chọn bằng cách thắng một cuộc bỏ phiếu quốc gia. Thay vào đó bầu cử tổng thống là một loạt các cuộc đua tại từng tiểu bang, nơi người thắng sẽ chiếm toàn thể số phiếu đại cử tri đã được quy định trước của tiểu bang đó, tùy theo dân số.
Trong quá trình thông báo kết quả trực tiếp trên truyền hình, một tiểu bang được “cho là” bỏ phiếu cho một ứng cử viên khi một cơ quan truyền thông tin rằng ứng cử viên đó có vị trí dẫn đầu mà đối thủ không thể vượt qua. Nhưng đó là một dự báo không phải là kết quả cuối cùng.
Tương tự, khi toàn bộ cuộc bầu cử được “cho là” dồn phiếu cho một ứng cử viên, đó không phải là kết quả chính thức vì vẫn còn rất nhiều phiếu để kiểm.
Kết quả thường được biết ngay trong đêm bầu cử. Và những gì tiếp theo là một loạt các diễn tiến được quy định trước, gồm một bài phát biểu công nhận kết quả từ ứng cử viên thua cuộc. Nhưng có lẽ điều này sẽ không xảy ra trong kỳ bầu cử năm nay.
Năm 2016, Donald Trump được cho là đắc cử vào khoảng 02:30 sáng miền Đông, sau khi chiến thắng ở tiểu bang Wisconsin đưa ông vượt qua ngưỡng 270 phiếu đại cử tri đoàn.
Trong những ngày và tuần sau đó, ngày càng có nhiều phiếu của đảng Dân chủ được kiểm, đồng nghĩa với việc Hillary Clinton vươn lên và dẫn đầu về số phiếu phổ thông nhưng bà vẫn thua số phiếu cử tri đoàn.
Tổng thống Hoa Kỳ được bầu như thế nào?
Số phiếu gửi qua bưu điện lớn chưa từng có
Xếp hàng bỏ phiếu tại một điểm được chỉ định trong Ngày Bầu cử là cách phổ biến nhất mà cử tri Mỹ đi bỏ phiếu, nhưng trong những năm gần đây, bỏ phiếu qua thư đã trở nên phổ biến.
Trong khi trước đây không hiếm các tiểu bang hạn chế việc bỏ phiếu qua đường bưu điện cho các trường hợp đặc biệt – chẳng hạn như quân nhân đang phục vụ ở nước ngoài – thì hiện nay, việc này được cho phép rộng rãi ở đa số các tiểu bang, cho dù người đi bầu là “cử tri vắng mặt” hay bất kỳ vì lý do gì khác.
Trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, đại dịch Covid-19 dự kiến sẽ khiến một số lượng lớn cử tri bỏ phiếu qua đường bưu điện.
Dự đoán sẽ có khoảng 80 triệu lá phiếu gửi qua bưu điện – gấp đôi năm 2016 và nhiều hơn bất kỳ năm bầu cử nào khác.
Tuy nhiên, mối quan tâm hiện giờ là việc chuyển phiếu bầu có thể bị trì hoãn làm chậm trễ mọi thứ.
Quan tâm đó không chỉ là do số lượng các lá phiếu để kiểm quá lớn.
Mà còn vì Bưu điện Hoa Kỳ đang bị cắt giảm vào thời điểm mà nó có trách nhiệm lớn.
Đầu tiên bưu điện phải gửi lá phiếu đến cho mọi người, và sau đó nó phải gửi phiếu đã bầu lại cho các cơ quan bầu cử, tất cả đều phải xong trước thời hạn quy định của các tiểu bang.
Phiếu được đếm như thế nào?
Mỗi tiểu bang có quyền tự trị rộng rãi trong việc xác định quy tắc bầu cử, bao gồm việc đặt thời hạn cho phiếu qua bưu điện có đủ điều kiện để được đếm không.
Pennsylvania sẽ chỉ tính những phiếu nhận được trước 20:00 giờ địa phương vào ngày bầu cử, trong khi California nhận mọi phiếu bầu miễn là chúng được đóng dấu bưu điện vào ngày đó, ngay cả khi chúng đến muộn hơn vài tuần.
EPA
Đã có những lo ngại về việc liệu dịch vụ bưu chính có đủ khả năng xử lý phiếu bầu của cử tri hay không
Một số địa phương đã buộc phải ban hành lệnh khẩn cấp để kéo dài hạn chót trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2020 do sự chậm trễ trong việc giao hàng của Bưu điện Mỹ, điều này có thể xảy ra một lần nữa vào tháng 11.Việc kiểm phiếu qua bưu điện tốn thì giờ hơn vì mỗi phiếu bầu phải có chữ ký khớp với chữ ký trên phiếu ghi danh đi bầu.
Với số lượng phiếu bầu dự kiến tăng gấp đôi, chỉ riêng quy trình đó sẽ kéo dài thêm thời gian cho việc kiểm phiếu.
Một số tiểu bang như Florida sẽ bắt đầu xử lý phiếu bầu qua bưu điện trước Ngày bầu cử, như xác minh chữ ký và bắt đầu thực sự kiểm phiếu vào sáng ngày bầu cử.
Nhưng hầu hết các tiểu bang và Washington DC không bắt đầu đếm phiếu cho đến khi tất cả các cuộc bỏ phiếu trực tiếp kết thúc và các địa điểm bỏ phiếu đã đóng cửa.
Hội nghị toàn quốc của các cơ quan lập pháp tiểu bang có danh sách đầy đủ về thời điểm mỗi tiểu bang kiểm phiếu qua bưu điện.
Kentucky sharply cut the number of polling stations and had to order polls to stay open longer, so people in lower-income areas had to travel much further to cast a vote.
That was hugely controversial, sparking accusations that the pandemic was being used as a way to suppress minority votes.
Alaska forced all voters in some areas to use postal ballots because no polling station could be opened and Georgia was faced with lawsuits over malfunctioning polling machines.
Đếm phiếu bầu trực tiếp có lâu hơn?
Các cuộc bầu cử sơ bộ năm 2020 cho cử tri thấy trước những vấn đề có thể xảy ra với việc bỏ phiếu trực tiếp vào Ngày bầu cử. Các tiểu bang từ New York đến Alaska đã phải vật lộn với việc điều hành phương pháp bỏ phiếu truyền thống và phổ biến nhất này.
Năm nay, các vấn đề kéo dài như máy bỏ phiếu bị lỗi cộng thêm tình trạng thiếu công nhân và cử tri xếp hàng phải đợi lâu hơn bình thường do nhu cầu giãn cách xã hội.
Bầu cử 2020: ‘Hàng triệu phiếu bầu qua thư có thể không được tính’
Jonathan London: ‘2020 là bầu cử quan trọng nhất lịch sử Hoa Kỳ’
Điều này dẫn đến những thay đổi kéo dài quá trình đi bầu – Kentucky giảm mạnh số các địa điểm bỏ phiếu và phải ra lệnh cho các cuộc đếm phiếu phải kéo dài lâu hơn, trong bối cảnh bị cáo buộc rằng đại dịch đang được sử dụng như cách để đàn áp các phiếu bầu của người thiểu số.
Alaska buộc cử tri ở một số khu vực phải sử dụng lá phiếu qua bưu điện vì không có địa điểm bỏ phiếu nào có thể mở cửa được và Georgia phải đối mặt với các vụ kiện về máy bỏ phiếu bị trục trặc.
Inc via Getty Images
Đại dịch có thể có nghĩa là chờ bỏ phiếu trực tiếp sẽ lâu hơn
Sự vất vả của việc kiểm phiếu
Hai yếu tố lớn đe dọa kéo dài thời gian kiểm phiếu, cả hai cùng đảm bảo một quá trình lâu hơn bình thường để có thể tuyên bố ai là người đắc cử: sự gia tăng mạnh mẽ của số phiếu bầu qua bưu điện và khả năng của những giám sát kỹ lưỡng bất thường – và có thể là cố tình trì hoãn.
Mặc dù có sự khác biệt, quy trình đếm phiếu điển hình thường bắt đầu sau khi các trạm bỏ phiếu đóng cửa. Các lá phiếu trực tiếp được bảo mật và chuyển đến trung tâm chính quyền quận, nơi chúng được kiểm trước. Sau khi đếm xong phiếu bầu trực tiếp, các quan chức mới bắt đầu đếm các lá phiếu nhận được qua đường bưu điện.
Việc kiểm phiếu qua bưu điện kéo dài lâu hơn vì mỗi phiếu bầu phải có chữ ký khớp với chữ ký riêng trên phiếu đã đăng ký. Với số lượng phiếu bầu dự kiến tăng gấp đôi, chỉ riêng quy trình đó sẽ kéo dài thêm thời gian cho việc kiểm phiếu.
Cập nhật kết quả thăm dò về cuộc đua giữa Trump và Biden
Trump và Biden tranh cãi về vaccine cho Covid-19
Hơn nữa, tính xác thực của lá phiếu có thể bị thách thức bởi những tình nguyện viên “theo dõi kiểm phiếu”, những người nhìn qua vai của các quan chức khi họ xác minh tính hợp pháp của lá phiếu. Các lá phiếu bị phản đối bởi một người theo dõi kiểm phiếu được đặt sang một bên để kiểm tra lại trước khi được đếm hoặc bị loại bỏ.
AFP via Getty Images
Nhân viên bầu cử sẽ phải đếm phiếu bầu qua bưu điện
Những người theo dõi kiểm phiếu là một phần hợp pháp của quy trình dân chủ, nhưng giới chuyên gia cảnh báo rằng các chiến dịch tranh cử có thể thao túng chức năng của họ để trì hoãn việc đếm phiếu. Chiến dịch tranh cử của Trump đang tuyển dụng “người theo dõi kiểm phiếu Trump”, những người mà các nhà phê bình lo ngại sẽ thách thức các lá phiếu để loại bỏ chúng và trì hoãn việc kiểm phiếu.
Nhiều thách thức pháp lý
Tất cả những thay đổi và lộn xộn này có nghĩa là không thể tránh khỏi tranh chấp pháp lý. Hơn 190 đơn kiện về bầu cử đã được nộp trên 43 tiểu bang trong năm 2020, khiếu nại về mọi thứ, từ yêu cầu nhận dạng với bỏ phiếu qua bưu điện ở Oklahoma đến tính hợp pháp của những thay đổi liên quan đến Covid, với ngày và thủ tục bỏ phiếu sơ bộ ở Wisconsin và Michigan.
Luật sư cũ tố Trump ‘là trùm giang hồ và kẻ phân biệt chủng tộc’
Bầu cử 2020: Kinh tế Mỹ đang cải thiện – Trump sẽ được lợi?
Khó ai có thể lường được những thách thức pháp lý có thể xuất hiện ngay trước ngày bầu cử làm trì hoãn các cuộc bỏ phiếu, hoặc ngay sau đó, khiến việc báo cáo kết quả cuối cùng bị trì hoãn. Nhưng năm 2020 sẽ trở thành cuộc bầu cử tranh tụng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, theo Richard Hasen, một học giả pháp lý tại Đại học California Irvine.
Nhưng tranh chấp về các quy tắc chắc chắn có thể gây ra hậu quả – trong cuộc bầu cử năm 2000, ông Gore ban đầu chấp nhận thất bại và sau đó đổi ý sau khi tin rằng tỷ lệ thua của ông ở Florida nên kích hoạt một cuộc kiểm phiếu lại. Cuối cùng phải có quyết định của Tối cao Pháp viện về tính hợp pháp của việc kiểm phiếu lại để giải quyết cuộc tranh cử.
Hai bên có động cơ để trì hoãn chấp nhận kết quả
Với sự tinh thần tranh đua dâng cao ở cả hai bên, Donald Trump và Joe Biden thậm chí sẽ quyết tâm hơn các ứng cử viên tổng thống khác để không vội thừa nhận thất bại.
Đối với ông Biden, các đường nét của mô hình bỏ phiếu năm nay chỉ ra một lý do chiến lược để ông trì hoãn việc thừa nhận thất bại nếu ông bị thua trong số đếm phiếu trong đêm bầu cử. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, trong những năm gần đây, phiếu bầu qua bưu điện thường được cử tri đảng Dân chủ sử dụng nhiều hơn đảng Cộng hòa.
Trong khi trước đây, bỏ phiếu bằng thư phổ biến hơn trong giới cử tri lớn tuổi và những cử tri vắng mặt bỏ phiếu từ bên ngoài một tiểu bang nghiêng về đảng Cộng hòa, thì ngày nay xu hướng đó đã chuyển sang những người làm việc không thể nghỉ làm để có mặt tại các cuộc bỏ phiếu, và những người này nghiêng về đảng Dân chủ.
Do đó, có lý do để tin rằng các phiếu bầu qua bưu điện được kiểm sau đó sẽ có lợi hơn cho ông Biden.
Mặt khác, ông Trump có lý do chính trị để không chấp nhận thất bại, ngay cả khi kết quả phiếu đếm của đêm bầu cử cho thấy ông bị tụt lại phía sau.
Trong nhiều tháng, tổng thống đã tuyên bố rằng các thế lực bất chính đang đe dọa “đánh cắp” cuộc bầu cử khỏi tay ông – bằng các phương pháp kiểm đếm thấp sự ủng hộ của ông hoặc kiểm đếm quá số phiếu bầu cho ông Biden. Một phần không nhỏ trong thông điệp chính trị của ông là về việc từ chối “giới tinh hoa ven biển”, những người không đại diện cho vùng trung tâm Hoa Kỳ và vùng nông thôn miền Tây.
Những người ủng hộ ông Trump chắc chắn sẽ phàn nàn rằng lá phiếu của họ không được tính nếu tổng thống thừa nhận thất bại, ngay cả khi ông bị thua ở các bang quan trọng như Florida và Pennsylvania trong đêm bầu cử.
