Nhiều nhà phân tích chính trị đã thấy trước rằng quyền lực là một thứ nguy hiểm cho những ai không đủ tài đức mà cứ đang tâm cưỡng đoạt nó.
La Fontaine từng nói: “Bất cứ ai được trao quyền lực sẽ lạm dụng nó nếu không có động lực là tình yêu sự thật và đức hạnh, cho dù kẻ đó là hoàng tử hay dân thường.”
Bởi quyền lực luôn có lực hút đối với những kẻ thiếu đạo đức, và quyền lực cũng dần tha hóa những ai tốt lành nhưng không quen sử dụng nó.
Riêng cuộc tranh đấu luôn ẩn chứa những hy sinh, những nối kết bền vững giữa những người đồng chí hướng. Càng gian lao, họ càng cố kết, kiên định và thắng vượt nhiều thử thách mà có lẽ trong đời thường chả có mấy ai có thể đương đầu nổi. Tranh đấu cho một lý tưởng càng giúp cho một hay cả nhóm người mạnh mẽ tiến thẳng tới mục tiêu cho dẫu có mất nhiều thời gian.
Vậy sau khi đã tranh đấu và nắm lấy quyền lực, mọi thứ sẽ thế nào? Tất cả có diễn ra theo đúng lý tưởng ban đầu chăng? Trong gian nan, mọi điều tốt đẹp, những chân lý thiện lành được nêu lên làm động lực hy sinh. Nhưng vào thời bình, lúc đã hoàn thành lý tưởng và có quyền lực trong tay, liệu những điều tốt lành trong lúc gian nan ấy có được áp dụng không. Hay tất cả chỉ làm rõ thêm cho câu nói: “Nền hỏa ngục được xây từ những ý hướng tốt lành?”
Nhìn lại quá khứ, Tần Thủy Hoàng giỏi điều binh khiển tướng, ông ta giỏi trong việc toan tính các mưu sách, biết dùng người tài biến mọi ước vọng thành sự thật: thống nhất Trung Hoa sau khi diệt 6 nước. Nhưng giỏi về thao lược, Tần Thủy Hoàng lại yếu về việc lấy lòng dân chúng, đưa ra những đối sách mang tính quyết định sự tồn vong dân tộc cách lầm lạc. Dẫn đến mất nước sau khi ông ta qua đời không lâu.
Aung San Suu Kyi, một tượng đài đấu tranh dân chủ – nhân quyền nổi tiếng khắp thế giới. Lúc còn tranh đấu, bà đã nhận biết bao sự ủng hộ từ khắp mọi giới, với biết bao bằng tưởng niệm, khích lệ, bằng danh dự.. kể cả giải Nobel Hòa Bình năm 1991. Nhưng sau khi nắm thực quyền (dù không nắm chức vụ), bà đã bị thế giới phản đối ra sao? Các trường đại học, các tổ chức đều rút lại những bằng danh dự họ đã trao cho bà, kể cả yêu cầu đòi rút lại danh hiệu Khôi nguyên Hòa Bình Nobel nữa.
Lý do bà đã đứng ra bảo vệ, bao che cho hành vi diệt chủng người Rohingya của quân đội Miến Điện. Bà đã bẻ cong các giá trị nhân quyền khi cho đó là việc nội bộ của Miến Điện, hoặc biện minh cho việc quân đội thảm sát hàng loạt người Rohingya, bà nói đấy chỉ là các hành động chống lại những người nổi loạn.
Aung San Suu Kyi trong đấu tranh bảo vệ dân chủ – nhân quyền cho dân Miến Điện ra sao; bây giờ khi nắm quyền lực đã chà đạp dân chủ – nhân quyền của người Rohingya như thế nào? Mạng sống dân Miến Điện mới đáng quý, riêng người Rohingya chỉ là thứ man rợ, giết không đáng tiếc chăng???
Và đến Donald Trump, một nhân vật được biết bao người ca tụng là tỷ phú tài giỏi, có vợ đẹp con khôn, một tay gây dựng cơ đồ, có lối ăn nói mạnh bạo, dứt khoát, không kiêng nể ai, không chịu để ai ăn chận đồng đô nào của nước Mỹ. Và rồi những tưởng ông sẽ tiếp tục chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ 2 để đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại. Nhưng thực tế thế nào?
Trump từ một con buôn, bước sang làm tổng thống nước Mỹ và đã làm hoang tàn nước Mỹ hơn bất cứ đời tổng thống nào trước đó. Cô lập nước Mỹ trong chủ nghĩa đơn phương.. Thích tạo vỏ bọc và tìm lợi ích cho cá nhân hơn là cho lợi ích quốc dân.. Trump thích đưa con cái, dâu rể vào làm cố zấn cho tổng thống hơn là lắng nghe các nghị sĩ dày dạn kinh nghiệm chính trị.. Trump điều hành chính phủ qua Tweeter nhiều hơn qua các cuộc họp chỉnh chu đàng hoàng… Trump phân rẽ quốc gia, phân biệt chủng tộc, màu da, giới tính hơn là đoàn kết mọi người trong “hợp chủng quốc”…
Trump thích dùng tin tức sai sự thật để vận hành cộng đồng theo ý riêng hơn là ủng hộ các công ty truyền thông chính danh truyền thống.. Trump thích bắt tay các nhà độc tài cs tạo tiếng vang, hơn là nắm chặt tay các đồng minh phên giậu lâu đời của Mỹ.. Trump tuy không nhận lương, nhưng lại thích đánh golf ở tại sân nhà do chính ông làm chủ. Và tiền ngân sách quốc gia chi trả riêng cho sở thích “tao nhã” này của tổng thống trong 4 năm là: 151.5 triệu đô la, cho 315 ngày tổng thống đi chơi golf và 418 ngày tới thăm các tài sản địa ốc mang thương hiệu Trump. Nó bằng với số lương trả cho tổng thống Hoa Kỳ trong 379 năm..
Công lao đáp trả cho những món lợi Trump và gia đình được hưởng từ tiền thuế dân Mỹ lại là hơn 400 ngàn người chết và hơn 24 triệu người nhiễm virus Covid-19, đồng minh xa rời, dân Mỹ hỗn loạn. Hiển nhiên, không muốn đổ mọi lỗi lầm, trách nhiệm cho vị thương nhân làm tổng thống này, nhưng ông ta cũng không thể phủi tay phó mặc con dân cho trời đất mà tuyên bố vô can. Mạng dân nằm trong tay ông ta và ông đã để tuột mất họ. Và đấy là nguyên nhân ông ta thất bại trong bầu cử.
Với tư cách đứng đầu quốc gia, ông ta đã không tập trung toàn lực cho đại dịch đang đe dọa dân tộc mình, mà chỉ chú ý vào mở cửa kinh tế tức thời, chả khác nào hút thêm ôxy vào căn nhà đang bừng cháy. Rồi ông đi tính toán từng đồng thuế, các lợi ích thương nghiệp với các đồng minh (chưa nói đến trung cộng ở đây). Ông ta cũng dành quá nhiều công sức cho tố cáo bầu cử gian lận do ông ta tưởng tượng hoặc tự kỷ ám thị hoặc bịa đặt ra, để rồi kiện cáo khắp nơi mà không kể gì đến hàng ngàn người Mỹ gặp nguy hiểm vì đại dịch mỗi ngày.
Một tổng thống hành xử theo kiểu con buôn, gieo tin giả này, tung tin thất thiệt kia hệt các nhà đầu cơ muốn lũng đoạn thị trường hoặc mưu đồ phù phép đổi trắng thay đen, nhắm mục tiêu tăng giá món hàng bán ra. Có lẽ Trump nghĩ rằng áp dụng các mánh khóe con buôn vào chính trị cũng sẽ thành công như trong quá khứ kinh doanh của mình. Ông đã qua mặt mọi sở thuế, giả mù sa mưa để thu lợi và nhất là tìm mọi cách lách qua các kẽ hở pháp luật để trục lợi cho gia đình mình chăng? Hơn nữa, Trump chỉ chú ý vận động cho quỹ bầu cử và quỹ kiện cáo của bản thân, moi tiền những người dân ủng hộ giữa muôn vàn khó khăn kinh tế trong cơn đại dịch..
Thực tế đã chứng tỏ Trump sai lầm không chỉ trong đại dịch mà trong rất nhiều lãnh vực khác. Nhất là trong cơn điên loạn, cay cú vì chiến thắng vuột khỏi tầm tay, ông ta dùng đến cả sự hỗn loạn, ủng hộ điên cuồng của những fan hâm mộ để kéo đến “khủng bố” tòa nhà Quốc Hội Mỹ hầu thay đổi kết quả bầu cử. Đây là một sự gian hùng, cay cú đến cùng của Trump mà hậu quả là 5 người thiệt mạng, hàng trăm người bị thương… ông phải cuốn vó và chấp nhận ra khỏi Nhà Trắng.
Nó còn dẫn Trump đến cuộc biếm truất lần 2 trong 1 kỳ tổng thống của ông ta, điều chưa hề có trong lịch sử tổng thống Hoa Kỳ. Vĩ đại đâu chưa thấy, chỉ thấy toàn ô nhục, kích động “khủng bố nội địa”, thế giới quay lưng với Mỹ vì Trump và sẽ còn hàng loạt phim hay khi Trump về lại tư cách dân thường đang có nhiều đơn tố cáo chờ đợi.
Chung kết thì không hễ giỏi binh tài thao lược, uýnh nhau giỏi là có thể điều hành quốc gia xuất sắc được. Không phải đấu tranh nổi tiếng là ra nắm chính quyền sẽ thành công rực rỡ. Hoặc là con buôn giỏi sẽ làm tổng thống đưa đất nước vĩ đại trở lại. Lã Bất Vi dẫu buôn vua thành công mà kết cục bị con ruột bức bách tự vẫn đau đớn và uất ức ra đi với hai bàn tay trắng.
Ở đời, không hễ giỏi cái này sẽ tài luôn cái khác. Không cứ “vẽ” đẹp là sẽ “làm” thơ hay… năng lực tính dục mạnh lúc tuổi già là có thể ra vè thơ “đen” dân cuồng ca ngợi.. Con tạo trêu ngươi không bao giờ để ai có đủ năng lực bao quát mọi sự theo kiểu Quỷ Cốc. Chỉ có những kẻ thức thời, biết nhún mình mới cảm được cái Đạo trong trời đất và luân chuyển theo đó.
Nếu Aung San Suu Kyi mà học theo Gandhi chấp nhận làm một con người đấu tranh đến cùng dẫu có hy sinh cả tính mạng thì có lẽ thế giới đã có thêm một vị thánh. Và cơ hội dân chủ – nhân quyền cho Miến Điện sẽ được giải quyết rốt ráo hơn việc bà bước vào vũ đài chính trị. Có lẽ sự tự tin vào bản thân và vòng hào quang thế giới gắn lên đầu bà khiến con đường thẳng Suu Kyi cũng có lúc bị uốn cong và mất đi khả năng tiếp cận với con đường giải thoát đích thực.
Quyền lực và tranh đấu tựa cặp đôi hoàn hảo cứ thay nhau xoay vần giữa cõi ta bà. Con người tranh đấu cho có quyền lực, khi đã có quyền lực lại tha hóa, sa đọa thành một thứ hệt như những cái mình đã nỗ lực đánh đổ.. trước đó. Không cẩn thận nó sẽ tái đánh đổ ta và cứ thế mà cuộc đời vẫn còn xáo trộn, đó đây vẫn tranh chấp, vẫn có người ngã xuống và có kẻ đạp lên đó để vung tay múa chân cho vở tuồng quyền lực và tranh đấu.
Nhưng hãy cẩn thận, vì bất chợt lúc nào đó … bỗng dưng tất cả chúng ta đều mang lấy tội lớn, đó là : “Cái tội …. đã khiếp sợ trước cái xấu và cái ác nhất là khi cái xấu, cái ác nắm quyền lực.”
… xả xì chét cuối năm Canh Tý 2020… tiễn Chuột Mickey và Vịt Donald
