Nếu bồi thẩm đoàn kết luận Trump có tội trong vụ án chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm, cựu tổng thống có thể lĩnh án từ quản chế tại nhà cho đến 20 năm tù.
Nếu bồi thẩm đoàn kết luận Trump có tội trong vụ án chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm, cựu tổng thống có thể lĩnh án từ quản chế tại nhà cho đến 20 năm tù.
Các công tố viên và luật sư bào chữa của ông Donald Trump ngày 28/5 đã phát biểu kết thúc tranh tụng trong quá trình xét cử cựu tổng thống với cáo buộc làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm Stormy Daniels, nhằm ém thông tin bất lợi khi tranh cử năm 2016.
Thẩm phán chủ tọa Juan Merchan dự kiến đưa ra chỉ thị cho bồi thẩm đoàn trong ngày 29/5. 12 bồi thẩm viên sau đó sẽ thảo luận dựa trên lời khai mà các nhân chứng cung cấp trong những phiên điều trần vừa qua.
Nhiệm vụ của bồi thẩm đoàn là xác định ông Trump có tội hay không với cáo trạng gồm 34 tội danh do công tố viên quận Manhattan Alvin Bragg đưa ra. Tiêu điểm của cuộc điều tra là khoản chi “bịt miệng” 130.000 USD cho Daniels để sao khiêu dâm này không lên tiếng về bê bối tình ái với ông Trump.
Toàn bộ 12 thành viên bồi thẩm đoàn phải đạt đồng thuận về phán quyết “có tội hay vô tội” mà họ đưa ra, nếu không, thẩm phán có thể phải tuyên bố xét xử lại từ đầu. Khi thống nhất về kết luận, bồi thẩm đoàn sẽ thông báo cho thẩm phán Merchan để ông triệu tập các bên liên quan.
Hiện chưa rõ thời điểm bồi thẩm đoàn công bố kết quả luận tội. Nếu bồi thẩm đoàn tuyên ông Trump có tội, thẩm phán Merchan sẽ là người đưa ra bản án. Khi đó, ông Trump sẽ trở thành cựu tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử bị kết án hình sự và là ứng viên đầu tiên của một chính đảng tranh cử vào Nhà Trắng là tội phạm.
Duncan Levin, cựu công tố viên Manhattan, cho hay tại các tòa án liên bang, thẩm phán thường tuyên án sau một quãng thời gian khá lâu khi bồi thẩm đoàn tuyên bị cáo có tội. Nhưng do ông Trump đang được xử tại tòa án bang New York, nơi thẩm phán có toàn quyền quyết định, bản án với ông Trump có thể được tuyên chóng vánh hơn nhiều.
“Trong một số vụ án, ngay khi bồi thẩm đoàn kết luận bị cáo có tội, thẩm phán cảm ơn, miễn nhiệm bồi thẩm đoàn rồi tuyên bố ‘hãy kết án bị cáo ngay lập tức'”, Levin cho hay.
Luật sư Norm Eisen cho biết tỷ lệ kết án tù trong các vụ kiện do văn phòng công tố viên quận Manhattan khởi tố về tội danh làm giả hồ sơ kinh doanh là 10%, nhưng mức án với cựu tổng thống có thể khó dự đoán hơn nhiều.
Làm giả hồ sơ kinh doanh là tội nhẹ nhưng nó bị coi là trọng tội cấp E nếu được thực hiện để che giấu tội khác. Cấp E là mức trọng tội thấp nhất ở New York, có thể bị phạt tới 4 năm tù và phạt tiền 5.000 USD.
Luật New York quy định tổng hình phạt tối đa với tội danh cấp E không quá 20 năm tù. Ngoài ra, do ông Trump không có tiền án, vụ truy tố không mang tính bạo lực, thẩm phán Merchan có thể áp mức hình phạt khoan hồng và chỉ tuyên án tù thời gian ngắn hoặc đơn giản là phạt quản chế ông Trump với điều kiện nhất định.
Giới chuyên gia cho rằng bản án nghiêm trọng hay không còn phụ thuộc vào số tội danh mà bồi thẩm đoàn tuyên ông Trump có tội.
“Một người lĩnh án vì phạm một tội danh cấp E khác với phạm 34 tội danh cấp E”, George Grasso, từng là thẩm phán New York City hơn một thập kỷ, nói. “Đó có thể là 30 ngày ngồi tù và ba năm quản chế, hoặc chỉ là quản chế, hoặc được tha bổng có điều kiện. Thẩm phán có nhiều lựa chọn”.
Theo Levin, quản chế tại nhà dường như là lựa chọn phù hợp nhất. Trong trường hợp bị quản chế tại nhà, ông Trump vẫn có thể trả lời phỏng vấn truyền thông và tiếp cận mạng xã hội.
Nếu bị kết án tù, ông Trump sẽ bị hạn chế đáng kể quyền phát ngôn, điều mà thẩm phán Merchan nhiều lần bày tỏ lo ngại vì điều này sẽ ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận và khả năng tranh cử của cựu tổng thống.
Thẩm phán Merchan từng nói án tù “thực sự là phương án cuối cùng” đối với ông. “Tôi cũng lo ngại về những người liên quan quá trình thực hiện bản án đó, như sĩ quan tòa án, trại cải tạo hay nhân viên mật vụ”, Merchan cho biết hôm 6/5, nhưng lưu ý ông sẽ tuyên án tù “nếu cần thiết và phù hợp”.
Giới quan sát cho rằng đây là lý do ông Trump nhiều khả năng không lĩnh án tù. Ông Trump là cựu tổng thống Mỹ và được cơ quan mật vụ bảo vệ trọn đời, đồng nghĩa các đặc vụ cũng phải bảo vệ ông trong tù.
Quản giáo sẽ phải đảm bảo nơi ăn ở cho các đặc vụ bảo vệ ông Trump. Vận hành nhà tù với một cựu tổng thống là tù nhân cũng là thách thức lớn về mặt an ninh và chi phí.
Nếu bị kết tội, ông Trump gần như chắc chắn sẽ kháng cáo, quy trình có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí lâu hơn. Việc bị kết tội cũng không ngăn cản ông Trump tiếp tục chạy đua vào Nhà Trắng năm nay.
Hiến pháp Mỹ quy định ứng viên tổng thống ít nhất 35 tuổi, là công dân sinh ra tại Mỹ và sống ở nước này ít nhất 14 năm. Không có quy định nào cấm người có tiền án hay phạm nhân tranh cử.
Tuy nhiên, ngay cả khi không phải ngồi tù, phán quyết có tội có thể tác động lớn đến ông Trump trong cuộc bầu cử. Kết quả khảo sát do Bloomberg/Morning Consult thực hiện đầu năm cho thấy 53% cử tri tại bang chiến trường sẽ không bỏ phiếu cho Trump nếu ông bị kết tội.
Khảo sát do Đại học Quinnipiac thực hiện tháng 5 cho thấy 6% cử tri ủng hộ Trump sẽ không muốn bỏ phiếu cho ông, tỷ lệ nhỏ nhưng sẽ có tác động đáng kể trong những cuộc đua chênh lệch sít sao. Tỷ lệ này trong nhóm cử tri độc lập là 23%.
Như Tâm (Theo BBC, CBS News)
