Tóm tắt: Tổng thống Ukraine là hiện thân của sự kiên cường của người dân và đã trở thành con người tiêu chuẩn của nền dân chủ tự do
Chín tháng tham gia vào cuộc đấu tranh khốc liệt vì sự sống còn của đất nước mình chống lại quân xâm lược Nga, Volodymyr Zelenskyy trông khá mệt mỏi với quầng thâm dưới mắt. Những gì ông muốn làm, thay vì đối đầu với một kẻ xâm lược tàn nhẫn, chỉ là câu cá với con trai mình. “Tôi chỉ muốn câu được một con cá chép ở sông Dnipro,” anh nói.
Để nếm trải cuộc sống bình thường, vị tổng thống này có thể vẫn phải chờ đợi lâu, bất chấp chuỗi thành công đáng ngạc nhiên trên chiến trường của quân Ukraine. Nhưng thông điệp dân gian là đặc điểm của Zelenskyy – một nhà lãnh đạo vẫn tự cho mình là một người bình thường với thị hiếu khiêm tốn và ý thức nhân văn sâu sắc, và đây là những phẩm chất khiến ông được người dân Ukraine và những người ủng hộ ông ở nước ngoài ngưỡng mộ.
Đó là hình ảnh phản chiếu của một một nhân vật “chàng trai bình thường trở thành tổng thống” mà Zelenskyy đóng vai trong một bộ phim truyền hình châm biếm ăn khách đã đưa ông trở nên nổi tiếng. Nhân vật này đóng vai trò đối thủ của tổng thống Nga Vladimir Putin, người ẩn mình trong Điện Kremlin và có nỗi ám ảnh về việc xây dựng lại đế chế một thời đã cướp đi sinh mạng của hàng chục, có thể là hàng trăm nghìn người.
Bị nhiều người Ukraine coi là diễn viên hài trước cuộc xâm lược vào tháng Hai, là một kẻ nghiệp dư đang vật lộn để vượt qua thách thức của chức vụ chính trị cao nhất, Zelenskyy, 44 tuổi, đã giành được một vị trí trong lịch sử nhờ thể hiện khả năng lãnh đạo và lòng dũng cảm phi thường của mình.
Ukraine đã khiến cả thế giới ngạc nhiên khi chống lại cuộc tấn công của Nga vào Kyiv và bằng các cuộc phản công ở các tỉnh Kharkiv và Kherson. Quốc gia này đã chiếm lại một nửa lãnh thổ mà quân đội Moscow đã chiếm giữ trong năm nay. Các lực lượng của Zelenskyy hiện đang tiến lên ở phía nam và phía đông, ngay cả khi mùa đông bắt đầu, với mục tiêu giải phóng toàn bộ lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả vùng Donbas và Crimea.
Giống như Winston Churchill đã lên đài phát thanh để tập hợp đất nước của mình, Zelenskyy đã sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để vận động không ngừng cho sự hỗ trợ tài chính và quân sự của phương Tây, biến hoàn cảnh khó khăn của người dân Ukraine thành đòn bẩy tinh thần đối với các nhà lãnh đạo ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Ông đã thuyết phục người châu Âu chịu trả những chi phí khổng lồ để chống lại Putin và cung cấp cho Kyiv một con đường để trở thành thành viên EU.
Trên đường đi này, Zelenskyy đã trở thành người mang tiêu chuẩn cho nền dân chủ tự do trong cuộc cạnh tranh toàn cầu rộng lớn hơn với chủ nghĩa chuyên quyền. Cuộc cạnh tranh này có thể xác định tiến trình của thế kỷ 21.
Zelenskyy cũng là hiện thân của lòng dũng cảm và sự kiên cường của người dân Ukraine trong cuộc chiến chống lại sự xâm lược của Nga. Chính vì những lý do này mà Financial Times đã chọn Zelenskyy là nhân vật của năm.
Trong một cuộc phỏng vấn với FT, Zelenskyy nhớ lại những ngày đầu của cuộc xâm lược và nói rằng ông không thực sự là người dũng cảm: “Tôi có trách nhiệm hơn là dũng cảm . . . Tôi đơn giản không thích làm mọi người thất vọng.”
Chánh văn phòng đầy quyền lực của Zelenskyy, Andriy Yermak, nhớ lại ba năm trước, ông đã nói với một nhóm nhà báo phương Tây rằng “tổng thống của chúng tôi sẽ là nhà lãnh đạo nổi tiếng và mạnh mẽ nhất trong thời đại của ông ấy”. Yermak nói thêm: “Tôi không nói rằng tôi đã nói với bạn như vậy, nhưng tôi đã đúng”.
QUYẾT ĐỊNH 50/50
Quyết định của Zelenskyy ở lại Kyiv khi bắt đầu cuộc xâm lược thay vì chấp nhận đề nghị sơ tán của Hoa Kỳ là một trong những khoảnh khắc quan trọng nhất trong cuộc chiến, thôi thúc quân đội Ukraine và người dân Ukraine chiến đấu. Đó là một bất ngờ đối với người dân Ukraine và các đồng minh phương Tây, những người không mấy kỳ vọng vào các nhà lãnh đạo chính trị của đất nước này.
Trong nhiều ngày trước cuộc xâm lược, Zelenskyy dường như phủ nhận về khả năng Nga sẽ tấn công tổng lực vào đất nước Ukraine. “Tôi là tổng thống Ukraine và tôi sống ở đây và tôi nghĩ rằng tôi biết rõ hơn các chi tiết ở đây,” ông nói với các phóng viên sau cuộc nói chuyện với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden.
Khi cuộc xâm lược bắt đầu 10 ngày sau đó, không rõ liệu Zelenskyy có sống sót qua 1 ngày hay không. Ông đang ngủ bên cạnh vợ mình, Olena Zelenska, tại dinh tổng thống ở Kiev khi những quả tên lửa đầu tiên bay đến và xe tăng Nga tràn qua biên giới. Tổng thống sau này nói rằng Nga đã đánh dấu ông là “mục tiêu số một” và gia đình ông là “mục tiêu số hai”.
Trong khi Olena và các con của họ được sơ tán đến một địa điểm không được tiết lộ, thì tổng thống được di chuyển cùng các nhân viên và vệ sĩ vào một boongke dưới lòng đất trong dinh Tổng thống. Ngay sau đó, các lực lượng đặc biệt của Nga đã nhảy dù xuống. Các cộng tác viên với Nga đã thâm nhập vào hàng ngũ của cơ quan an ninh Ukraine và lặng lẽ chuyển đến những ngôi nhà an toàn gần khu chính phủ. Họ đã cố gắng xông vào văn phòng của Zelenskyy. Dù không thành công, nhưng cuộc tấn công đó của người Nga đã đến rất gần với thắng lợi.
Các nhà lãnh đạo EU đã rất kinh hoàng khi Zelenskyy nói với họ qua video rằng đây có thể là lần cuối cùng họ nhìn thấy ông còn sống. Nhưng tối hôm đó, Zelenskyy, đứng ngoài trời gần văn phòng tổng thống và đi cùng với các cố vấn thân cận nhất của ông, đã gửi một thông điệp bằng video selfie mà hàng triệu người Ukraine muốn nghe: “Tổng thống đang ở đây. Tất cả chúng ta đều ở đây. Những người lính của chúng ta đều đang ở đây.”
Chín tháng sau, quân Nga đã phải rời khỏi Kyiv từ lâu – mặc dù họ vẫn tiếp tục đe dọa thủ đô bằng các cuộc tấn công bằng tên lửa hàng tuần nhằm vào mạng lưới điện, khiến hàng triệu người phải sống trong bóng tối. Tại dinh Tổng thống, không ai chấp nhận mạo hiểm: các vị trí bắn bằng bao cát được bố trí dọc theo các hành lang như thể lực lượng đặc nhiệm Nga có thể xông vào tòa nhà này một lần nữa.
