Lưu Thủy Hương
Deutsche Welle, 05.03.2025
Alexander Görlach
*
Đài Loan lo ngại sự hỗ trợ của Hoa Kỳ: Trump sẽ bảo vệ hòn đảo hay hy sinh nó trong một “thỏa thuận” với Trung Quốc? Hoa Kỳ sẽ phụ thuộc vào chất bán dẫn của Đài Loan trong bao lâu?
Ở Đài Loan, người dân đang theo dõi sát sao diễn biến căng thẳng giữa chính quyền Trump và quốc gia Ukraine bị Nga xâm lược. Kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu cách đây hơn ba năm, nhiều người Đài Loan đã nảy sinh sự đồng cảm với cuộc đấu tranh của người Ukraine. Mặc dù có sự khác biệt với hoàn cảnh của họ, nhưng vẫn không thể bỏ qua một số điểm tương đồng. Trong cả hai trường hợp, đều là một xã hội dân chủ chịu áp lực từ một thế lực độc tài muốn mở rộng ảnh hưởng của mình. Do đó, người dân Đài Loan đang ủng hộ người Ukraine và hy vọng họ sẽ thành công trước Moscow.
*
TRUNG QUỐC HỖ TRỢ CHO ĐỒNG MINH
Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đang theo dõi chặt chẽ diễn biến cuộc chiến của Putin – một phần là để rút ra bài học cho cách tiếp cận của ông ta đối với Đài Loan. Tuy nhiên, điều rõ ràng là Bắc Kinh đã tăng cường nỗ lực ngoại giao trong những năm gần đây để truyền bá quan điểm của mình về Đài Loan trên chính trường quốc tế. Đặc biệt ở các nước đang phát triển, một số quốc gia đã áp dụng ngôn từ của Trung Quốc. Nếu một ngày nào đó Tập Cận Bình dám tấn công, ông ta có thể tin rằng có một số quốc gia đứng về phía Trung Quốc.
Giới thân cận của Donald Trump đã nhiều lần nói rằng Tổng thống Hoa Kỳ có ý định thực hiện một “thỏa thuận thực sự lớn” với Trung Quốc. Hiện vẫn chưa rõ nó sẽ như thế nào và chứa đựng những gì. Đồng thời, ông Trump lại một lần nữa tăng thuế trừng phạt đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc thêm mười phần trăm, đưa mức thuế này lên 20 phần trăm trong nhiệm kỳ hiện tại của ông ấy. Những biện pháp này đang gây sức ép lên nền kinh tế Trung Quốc, nhưng vẫn chưa rõ liệu chúng có phải là một phần của cuộc đàm phán lớn hơn hay không. “Thỏa thuận lớn” này với Bắc Kinh sẽ như thế nào – đặc biệt là trong bối cảnh mối quan hệ đồng thời đang xích lại gần nhau giữa Hoa Kỳ và Nga, mà các nhà quan sát cho rằng nhằm mục đích chia rẽ Moscow và Bắc Kinh – đến giờ vẫn chưa rõ ràng.
*
ĐÀI LOAN ĐƯỢC BẢO VỆ BẰNG CHẤT BÁN DẪN?
Đài Loan lo ngại rằng Donald Trump có thể giảm sự ủng hộ dành cho hòn đảo này nếu ông thấy điều đó có lợi về mặt chính trị hoặc kinh tế và khi Tập yêu cầu ông làm như vậy. Mặc dù Trump gần đây tuyên bố rằng cuộc xâm lược Đài Loan của Trung Quốc sẽ là “thảm họa”, nhưng lập trường lâu dài của ông ấy vẫn khó đoán định. Miễn là nguồn cung cấp chip tiên tiến nhất của Mỹ vẫn phụ thuộc vào hòn đảo này thì khả năng bảo vệ vẫn có thể xảy ra.
Cho đến nay, sự ủng hộ dành cho Đài Loan tại Quốc hội Hoa Kỳ vẫn là sự đồng thuận của cả hai đảng – cả đảng Dân chủ và Cộng hòa đều nhấn mạnh quyền tự quyết định số phận của Đài Loan là thuộc về Đài Loan. Nhưng Trump đang làm mọi cách có thể để giữ những quyết định quan trọng nhất trong tay tổng thống nhằm bỏ qua Quốc hội Hoa Kỳ.
Trong khi đó, Tổng thống Hoa Kỳ đã phàn nàn với Đài Loan rằng quốc đảo nhỏ này đã tước đi triển vọng sản xuất chất bán dẫn của Hoa Kỳ. Do đó, nhà sản xuất chip hàng đầu Đài Loan TSMC hiện đã thông báo sẽ đầu tư thêm 100 tỷ đô la vào một nhà máy ở Arizona, ngoài số tiền 65 tỷ đô la đã cam kết. Trong tương lai, những con chip có giá trị và độ phức tạp cao này cũng sẽ được sản xuất trực tiếp tại Hoa Kỳ.
Trước đây, Đài Loan chỉ giữ các cơ sở sản xuất nhạy cảm của mình trên đảo. “Lá chắn silicon” này là sự đảm bảo an ninh rằng Hoa Kỳ và các đồng minh của họ thực sự sẽ đến hỗ trợ Đài Loan nếu Trung Quốc tấn công. Nếu không phải vì tình cảm dành cho Đài Loan, thì ít nhất là để đảm bảo quyền truy cập vào những con chip rất quan trọng.
*
KHÔNG CÓ HOA KỲ LÀ KHÔNG XONG
Nếu Hoa Kỳ không còn là lá chắn bảo vệ, các quốc gia trong khu vực, vốn cũng lo sợ cho liên minh an ninh của họ với nước Mỹ của Trump, sẽ phải tìm các đối tượng mới để hợp tác. Trong trường hợp của Đài Loan, họ đã có mối quan hệ tốt với Philippines và Nhật Bản. Cả hai nước này đều phải chịu sự khiêu khích từ Bắc Kinh. Nhật Bản thì phải đối phó với Triều Tiên, quốc gia chư hầu của Trung Quốc. Dưới thời chính quyền Biden, Washington đã tăng cường các liên minh nhỏ hơn, được gọi là “liên minh nhỏ” trong khu vực để xây dựng một cấu trúc an ninh địa phương. Nhưng liệu điều này có thể chống lại Trung Quốc trong trường hợp khẩn cấp khi không có Hoa Kỳ hay không vẫn còn là dấu hỏi.
Bởi vì, giống như ở châu Âu, bức tranh toàn cảnh chỉ có thể khả quan nếu Hoa Kỳ vẫn tham gia. Người ta cũng đang nghi ngờ liệu Nhật Bản hay Philippines có mạo hiểm gây chiến với Trung Quốc vì Đài Loan hay không. Nếu Donald Trump không nhẫn tâm từ bỏ Đài Loan như một số người lo ngại, ông ấy chắc chắn sẽ ra mức giá cao hơn cho việc tiếp tục đảm bảo an ninh.
*
Lưu Thủy Hương dịch từ Deutsche Welle: https://www.dw.com/de/g%C3%B6rlach-global-taiwan-trump-und-das-gro%C3%9Fe-pokerspiel/a-71833063?
