CHUYỆN CỦA XĂNG P1

    0
    2173

    Thuan Van Bui

    Như quý vị đã biết, xăng RON 92 đã bị cấm bán, xăng RON 95 tăng giá chóng mặt. Cả hai việc này đều nhằm mục đích: Hoặc phải móc thêm nhiều tiền cống nạp để đổ RON 95 an toàn;hoặc đổ xăng E5(chưa kiểm chứng về an toàn) nhằm cứu các nhà máy ethanol nghìn tỷ công nghệ Tàu đang đắp chiếu, bù lỗ.
    Nhân chuyện này tôi viết về xăng và xăng E5 đồng thời cũng muốn cung cấp thêm các thông tin lung tung khác mà tôi biết hoặc cóp nhặt trên sách báo, internet.

    Trước hết, vấn đề thế nào là xăng RON 92, RON 95?: RON là viết tắt của cụm từ Research Octane Number có nghĩa là “Trị số octan tìm thấy”.
    Nôm na thế này ạ, người ta quy ước lấy isooctan (C8H18) là chất có chỉ số chống kích nổ 100, còn n-heptan (n-heptane, C7H16) có khả năng chống kích nổ bằng 0. Xăng có chỉ số chống kích nổ (chỉ số octan) càng cao thì càng khó cháy, càng thấp càng dễ cháy. (Tất nhiên là cháy trong động cơ)
    Tôi lấy ví dụ: xăng RON 95 có nghĩa là trong xăng có 95% là isooctan 5% là n-hetan (cái này không chính xác tuyệt đối, chỉ là nôm na thôi ạ), hay khả năng chống cháy nổ của RON 95 = 95% của Isooctan. Tương tự như vậy cho RON 92, 90, 83…
    Ngoài RON, chúng ta còn nhìn thấy một số cây xăng có các chữ như Mogas 95 hay A 95. Cả Mogas hay A đều hàm ý tương tự như RON. (Mogas = Motor Gasoline; Còn A= ASTM- American Society for Testing and Materials, là một tiêu chuẩn của Mỹ). Về bản chất, ý nghĩa thì RON= A=Mogas về giá trị.
    Một lưu ý nhỏ là không phải cứ RON “to” là tốt, ví dụ tôi đi xe Loncin Tàu thì RON 90 hoặc 92 là tốt nhất, còn mấy anh chị đi SH, Liberty LX thì RON 95 lại phù hợp hơn. Cái này do cấu tạo, khả năng vận hành của bộ chế hóa khí và buồng đốt của xe.

    Làm cách nào để tăng chỉ số RON của xăng: Trước đây, người ta dùng tetraetyl chì (Pb(C2H5)4) để tăng khả năng chống kích nổ của xăng. Nhưng chất độn này có quá nhiều tai hại cho môi trường nên đã bị cấm. Ngày nay người ta dùng các phụ gia khác (nhiều loại) để tăng RON. Ngoài ra, trong quá trình lọc hóa dầu các phương pháp như Cracking (bẻ gãy) hay Reforming (kết nối, khâu mạch) cũng được áp dụng để tăng chỉ số RON cho xăng.

    Nhà máy lọc dầu Dung Quất của Việt Nam sản xuất chủ yếu là xăng RON 92. Nay xăng đó bị cấm nên nhiều chuyện vui sẽ xảy ra. Gọi là xăng E5 nhưng thực chất loại xăng này chứa 95% là xăng RON 92 + 5% ethanol (C2H5OH). Như vậy bài toán bỏ RON 92 để bán E5 thực tế là vừa cứu Dung Quất vừa cứu các nhà máy ethanol đang đắp chiếu, lỗ và hầu hết chờ bán đồng nát.
    Nhà máy lọc dầu Dung Quất trước đây được đưa vào các bài học trong sách địa lý, lịch sử như một biểu tượng của “Thời kỳ đổi mới” nhưng khi hoàn thành thì hóa ra lại là cái cục nợ. Cũng như hầu hết các công trình,công ty của nhà nước, Dung Quất sản xuất xăng đắt hơn giá trung bình của thế giới và làm đến đâu lỗ đến đó, càng làm càng lỗ. Và do đó nhân dân Việt Nam anh hùng lại phải đổ mồ hôi háng để bù lỗ cho cái đống của nợ này. Với việc dân hầu như bắt buộc phải dùng E5 (thực tế là RON 92 pha) thì bài toán Dung Quất phần nào được giải quyết, tất nhiên cũng là móc từ nhân dân.

    (Tạm kết thúc đã, bài sau sẽ nói đến chuyện ethanol và các vấn đề xung quanh các nhà máy cục nợ, quả đấm nghìn tỷ vào mặt nhân dân).
    P.s: À quên, gọi ethanol cho nó sang mồm thôi, thực tế đó là cồn, như cồn chúng ta hay nướng mực, rửa vết thương thôi ạ. Phần lớn đàn ông Việt chúng ta nạp ethanol hàng ngày qua việc uống rượu, bia..