Thu Ngoc Dinh
Zbigniew Brzezinski, nhân vật có liên quan tới lịch sử VN, vừa qua đời
Cố vấn An ninh Quốc gia, dưới thời Tổng thống Jimmy Carter, ông Zbigniew Brzezinski, qua đời hôm qua, thọ 89 tuổi.
Brzezinski là một nhân vật có thể nói gắn liền với giai đoạn lịch sử đau thương của dân tộc Việt Nam, thời chiến tranh lạnh giữa 3 nước Trung – Mỹ – Liên Xô.
Sau khi chiến tranh kết thúc ngày 30/4/1975, tháng 5/1977, Việt Nam đã có cơ hội đàm phán đầu tiên với phái đoàn Mỹ ở Paris về bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Nhưng có lẽ do quá say sưa với chiến thắng “đế quốc Mỹ”, phía VN yêu cầu Mỹ bồi thường chiến tranh 3,2 tỷ đô la, làm điều kiện đàm phán, để rồi Việt Nam bỏ lỡ cơ hội thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ ngay từ năm 1977.
Khi Việt Nam bỏ lỡ cơ hội bình thường hóa với Mỹ ở 3 cuộc đàm phán trong năm 1977, thì ông Zbigniew Brzezinski là Cố vấn An ninh Quốc gia của Mỹ lúc bấy giờ, muốn thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc để chống Liên Xô trong cuộc chiến tranh lạnh. Tháng 5/1978, ông Brzezinski bay sang Bắc Kinh, bắt đầu cho các cuộc đàm phán với Trung Quốc.
Về phía Việt Nam, hai bên tiếp tục vòng đàm phán thứ tư vào tháng 9/1978 giữa ông Richard Holbrooke, thứ trưởng Ngoại giao Mỹ với ông Nguyễn Cơ Thạch phía VN, nhưng kết quả như mọi người biết trước là thất bại.
Bảy tháng sau khi ông Brzezinski bay qua Bắc Kinh, quan hệ ngoại giao Mỹ – Trung đã được bình thường hóa, Mỹ thiết lập bang giao với Trung Quốc ngày 1/1/1979.
Ngày 29/1/1979, Jimmy Carter tiếp Đặng Tiểu Bình ở phòng Bầu Dục bên trong Nhà Trắng, nơi đó Đặng Tiểu Bình nói với Carter rằng, Việt Nam phải được dạy một bài học, giống như Ấn Độ (Nguyên văn: “Vietnam must be taught a lesson, like India”), để rồi chưa đầy 20 ngày sau đó, Trung Quốc đưa quân sang đánh Việt Nam trong cuộc chiến biên giới, khởi đầu ngày 17/2/1979.
Nếu Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ năm 1977, trước khi Mỹ và Trung Quốc bình thường hóa mối quan hệ, có lẽ đất nước ta đã tránh khỏi cuộc chiến đẫm máu năm 1979, tiết kiệm được bao nhiêu xương máu của dân.
Sau khi bỏ lỡ cơ hội năm 1977, đến ngày 12/7/1995, quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt – Mỹ mới được thiết lập. Hậu quả sau gần 20 năm bị Mỹ cấm vận ra sao, có lẽ mọi người đều biết.
Cái giá phải trả cho bài học kiêu ngạo quá lớn.
Ảnh 1: Ông Huang Chen (trái) thuộc Phòng Liên lạc Trung Quốc và thông dịch Hsu Shan Wei, TT Jimmy Carter (phải), ngồi cạnh là ông Zbigniew Brzezinski. Ảnh chụp năm 1977 tại phòng Bầu Dục. Nguồn: NYT
Ảnh 2: ông Zbigniew Brzezinski. Nguồn: Getty Images.
Ông Zbigniew Brzezinski còn là tác giả của cuốn sách “Thất Bại Lớn: Sự ra đời và cái chết của Chủ nghĩa Cộng sản trong thế kỷ XX”:
https://anhbasam.files.wordpress.com/…/05/that-bai-lon.pdf
