Translated from Vox article The Supreme Court just let the Trump administration shut down the census early
Việc chấm dứt thống kê dân số sớm sẽ ảnh hưởng đến những cộng đồng dân cư dễ bị thiệt thòi cũng như các tiểu bang có nhóm dân cư bị thiệt thòi chiếm số đông.
Ian Millhiser, ngày 13 tháng 10, năm 2020
Tối cao Pháp viện (TCPV) đưa ra một phán quyết ngắn không chữ ký hôm thứ Ba rằng có khả năng sẽ chấm dứt thống kê dân số năm 2020. Chỉ riêng Thẩm phán Sonia Sotomayor bày tỏ ý kiến bất đồng công khai với phán quyết của Tòa trong vụ kiện giữa Ross và National Urban League (Ross v. National Urban League), mặc dù có thể có đến hai thẩm phán khác cũng có quan điểm bất đồng tuy không công khai. Vụ kiện liên quan đến nỗ lực sau cùng từ các quan chức chính trị nhằm chấm dứt thu thập thống kê dân số sớm hơn so với các chuyên gia trong Cục Thống kê dân số đã xác định rằng việc thu thập dữ liệu có thể hoàn tất được trong giữa đại dịch. Ảnh hưởng thực tế của quyết định từ Tòa là các nhóm bị thiệt thòi hơn — bao gồm người da màu, người có thu nhập thấp, và người sống trên các vùng đất bộ lạc — đặc biệt có khả năng sẽ không được tính. Như Thẩm phán Sotomayor giải thích trong quan điểm bất đồng của mình rằng thu thập thống kê ban đầu đáng lẽ sẽ kết thúc ngày 31 tháng Bảy nhưng Cục Thống kê dân số đã quyết định gia hạn cho đến ngày 31 tháng Mười vì đại dịch Covid-19. Một viên chức cấp cao trong cục giải thích, “Thật ‘lố bịch’ khi cho rằng Cục có thể/đòi hỏi Cục phải ‘hoàn tất thu thập 100% dữ liệu của cả nước sớm hơn [ngày 31 tháng Mười]’ ngay giữa đại dịch.” Trong nhiều tháng qua, quan chức chính trị trong chính quyền Trump đã ủng hộ quyết định của Cục và cả luật đã có lẽ kéo dài hạn chót mà Cục phải báo cáo toàn bộ kết quả của thống kê dân số năm 2020 cho Tổng thống Trump (tức ngày 31 tháng Mười Hai). Nhưng đầu tháng Tám, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đột ngột thay đổi chiều hướng. Ông công bố rằng việc tính thống kê dân số sẽ chấm dứt vào ngày 30 tháng Chín, và chính quyền [Trump] đã dừng vận động Quốc hội để kéo dài thời hạn đến tháng Mười Hai. Để đáp lại những diễn biến này, một tòa án liên bang đã ra lệnh cho Cục Thống kê dân số tiếp tục thu thập dữ liệu cho đến ngày 31 tháng Mười — hạn chót để tính dân số nếu như ông Ross đã không can thiệp nhằm chấm dứt quá trình thống kê trong tháng Chín. Giờ đây khi ông Ross không còn bị ràng buộc bởi phán quyết này, ông có thể ra lệnh ngừng thống kê dân số. Lệnh chấm dứt thống kê dân số của TCPV rất phù hợp với cách tiếp cận quyền bầu cử “bất can thiệp” của Tòa Phán quyết vỏn vẹn chỉ một đoạn văn của Tòa không hề đưa ra lời giải thích nào về lý do tại sao đa số các thẩm phán lại chọn dừng thống kê. Nó thậm chí không có ngụ ý rằng đây là quyết định cuối cùng trong vụ kiện này. Nói cho đúng hơn, lệnh chấm dứt thống kê của Tòa đơn thuần giữ nguyên lệnh của tòa lớp dưới trong khi vụ kiện đang được tòa phúc thẩm xem xét và có khả năng khác cáo lên các thẩm phán TCPV một lần nữa. Tuy nhiên, vấn đề thực tế là lệnh của Tòa trong vụ kiện Ross có thể là phát quyết cuối về vấn đề thống kê dân số. Khi vụ việc đã được tranh chấp đầy đủ tại tòa phúc thẩm (và có khả năng tại TCPV), thống kê dân số gần như chắc chắn sẽ kết thúc và vụ kiện không còn là vấn đề để tranh luận. Song, trong khi TCPV không giải thích quyết định của tòa, quyết định trên không đặc biệt ngạc nhiên. TCPV với đa số đảng viên Cộng hòa phần lớn đã kêu gọi tư pháp liên bang làm theo ý các viên chức chính phủ khác trong những trường hợp khi hỏi han chính quyền nên ứng phó thế nào với đại dịch. Và phần đông của TCPV đã thể hiện sự thờ ơ đặc biệt với quyền bầu cử. Như Thẩm phán Brett Kavanaugh giải thích trong quan điểm về quyền bầu cử gần đây rằng các tòa án nên tuân theo “quyết định từ cơ quan lập pháp của Tiểu bang muốn giữ nguyên hay thay đổi luật bầu cử để giải quyết dịch COVID-19.” Một luận lý tương tự cũng có thể được áp dụng cho quyết định của một bộ trưởng Nội các (Cabinet) liên bang về cách thống kê dân số nên thích ứng thế nào trong đại dịch. Và, đừng nhầm lẫn , vụ kiện Ross là vụ kiện về quyền bầu cử. Thống kê dân số không chỉ đơn thuần định đoạt cách các nguồn tài nguyên được phân bổ mà còn xác định sự đại diện trong Quốc hội cũng như số phiếu Cử tri Đoàn cho các bang. Như Thẩm phán Sotomayor giải thích trong quan điểm bất đồng của mình, “tỷ lệ không trả lời” trong một đợt thống kê dân số “có khả năng cao hơn nhiều ở những dân số bị thiệt thòi và trong những khu khó thu thập dữ liệu như vùng nông thôn hay bộ lạc.” Vậy phán quyết của Tòa trong vụ Ross có thể chuyển giao quyền lực từ những cộng đồng bị thiệt thòi (thường hay bỏ phiếu cho phe Dân chủ hơn Cộng hòa) tới tay những cộng đồng da trắng và thịnh vượng hơn (có khả năng ủng hộ phe Cộng hòa hơn). Nếu chính quyền Trump có thể tin được — và TCPV đã phát hiện chính quyền nói dối về cuộc thống kê dân số trong quá khứ — sức ảnh hưởng của quyết định trong vụ Ross có thể không đáng kể. Thẩm phán Sotomayor lưu ý rằng chính quyền [Trump] khai là “hơn 99% các gia đình trên toàn 49 Tiểu bang đã được tính” trong đợt thống kê dân số này. Nhưng ngay cả nếu chính quyền đang nói thật, Thẩm phán Sotomayor nói tiếp, “một phần của một phần trăm trong 140 triệu gia đình của Quốc gia tương đương với hàng trăm ngàn người đã không được tính.” Và những gia đình này có thể có thu nhập thấp hơn và ít dân da trắng hơn so với những người được tính.
Người dịch: Vy Nguyen
Biên tập: Khanh
