Translated from The Atlantic article Why Trump Supporters Can’t Admit Who He Really Is
Không gì có thể gắn kết nhóm chặt chẽ hơn một kẻ thù chung được coi là mối đe dọa sinh tử.
Peter Wehner, ngày 4 tháng 9, 2020
Để hiểu tình trạng tham nhũng, hỗn loạn và điên rồ nói chung đang tiếp tục nhấn chìm chiến dịch tranh cử của ông Trump và đảng Cộng hoà, chúng ta cần hiểu một định kiến mà nhiều người ủng hộ Trump tin vào. Đó là: nếu Joseph R. Biden Jr. thắng cuộc tranh cử tổng thống, nước Mỹ sẽ chết.
Trong Hội nghị quốc gia đảng Cộng hoà vào tuần trước, nhiều diễn giả đã nhấn mạnh rằng xã hội dưới sự lãnh đạo của Biden sẽ rất tồi tệ. Charlie Kirk, người ủng hộ Trump trẻ tuổi đã mở đầu Hội nghị bằng cách tuyên bố rằng: “Tối nay tôi ở đây là để cảnh bảo mọi người rằng cuộc bầu cử sắp tới là một quyết định giữa việc bảo tồn nước Mỹ như một nước Mỹ chúng ta biết hay việc xoá bỏ mọi thứ mà chúng ta quý trọng.” Tổng thống Trump, người kết thúc Hội nghị nói rằng: “Lá phiếu của bạn sẽ quyết định việc chúng ta sẽ bảo vệ những người Mỹ tuân thủ luật pháp hay trao quyền tự do cho những kẻ vô chính phủ, bạo lực, và tội phạm đe dọa công dân Mỹ. Và cuộc bầu cử này sẽ quyết định việc chúng ta bảo về lối sống của người Mỹ hay cho phép một phong trào cấp tiến này từ từ phá hoại rồi phá hủy nó.” Và cứ như thế, người dân Mỹ bị kẹp giữa những thông tin rằng đảng Dân chủ muốn “tước quyền sở hữu vũ khí của bạn, dọn sạch nhà tù, nhốt bạn trong nhà, và mời MS-13 đến sống cạnh bạn” và họ “đang muốn phá huỷ đất nước này và mọi thứ mà chúng ta đã chiến đầu và giữ gìn.”
Một cặp vợ chồng ở St. Louis đã dùng vũ khí chống lại những người biểu tình trước nhà họ và nói với người xem rằng: “Việc lan truyền sự hỗn loạn và bạo lực vào cộng đồng là chưa đủ. Họ còn muốn xóa bỏ hoàn toàn các vùng ngoại ô. Cho dù bạn sống ở đâu, gia đình bạn sẽ không bao giờ an toàn tại nước Mỹ của đảng Dân chủ cấp tiến.”
Không cần phải là một thành viên của đảng Dân chủ cũng có thể hiểu được bức tranh được vẽ ở trên là vô lý. Nhưng điều này cũng cần thiết cho Trump và những người ủng hộ ông để bám víu và viện cớ cho bất cứ điều gì để có thể thắng cử. Và “bất cứ điều gì” đã trở nên khá nhiều.
Chỉ trong hai tuần qua, tổng thống đã ca ngợi những người ủng hộ thuyết âm mưu QAnon của cánh hữu. Theo The Guardian tóm tắt, thuyết này cho rằng: “một nhóm người của đảng Dân chủ tôn thờ Satan, những người Hollywood nổi tiếng và các tỷ phú điều khiển thế giới cùng lúc đó dính dáng đến nạn ấu dâm, buôn người, và thu hoạch một chất hoá học được cho là sẽ kéo dài sự sống từ máu của những đứa trẻ bị lạm dụng.” Trump cố đưa ra một thuyết âm mưu rằng số người chết do COVID-19 trên toàn quốc chỉ khoảng 9000 người, chỉ một phần nhỏ so với con số chính thức là 185,000 nghìn người. Ông Trump còn khuyến khích quảng bá trên kênh One America News Network nội dung cáo buộc những người biểu tình âm mưu lật đổ Trump, khuyến khích những người ủng hộ ông thực hiện hành vi gian lận bầu cử, và khẳng định rằng Biden đang bị điều khiển bởi “những người trong bóng tối.”
Trump tin rằng chính phủ của ông đang âm mưu trì hoãn vắc xin cho COVID-19 đến sau cuộc bầu cử. Ông đã tweet lại một dòng tin nhắn từ nam diễn viên James Woods rằng Thống đốc bang New York Andrew Cuomo “nên vào tù” và một dòng tweet khác từ một tài khoản cáo buộc thị trưởng Portland, Oregon “phạm tội ác chiến tranh.” Thống đốc bang Maryland, Larry Hogan nói rằng tổng thống đang “kích động bạo lực.” Trump đã bảo vệ Kyle Rittenhouse, 17 tuổi, một người ủng hộ bị buộc tội giết người cấp độ một. Ông còn tuyên bố rằng nếu ông ấy thua trong cuộc bầu cử tháng 11 thì đó là do “gian lận.” Đồng thời, người lãnh đạo phái thiểu số của Đảng Cộng Hòa, một trong những người ủng hộ tổng thống, đã chia sẻ một số video bóp méo sự thật nhằm phá hoại Biden.
Đây chỉ là sự kiện mới nhất trong bốn năm của sự xấu hổ, không đoan chính, kém cỏi và sự tàn ác. Tuy nhiên, đối với hàng chục triệu người ủng hộ Trump, những điều đó không quan trọng. Không bất cứ điều gì có thể làm họ lung lay. Bây giờ, dường như Donald Trump thực sự có thể bắn ai đó trên Đại lộ số 5 mà vẫn không hề mất các cử tri ủng hộ mình.
Có không ít lời giải thích cho hiện tượng này, nhưng có lẽ thuyết phục nhất là nỗi kinh hoàng mà những người ủng hộ tổng thống cảm thấy. Tôi đã trò chuyện với những người ủng hộ Trump rất nhiều lần, họ tin rằng tổng thống là bức tường bảo vệ duy nhất giữa họ và cuộc cách mạng văn hóa. Trump và các cố vấn của ông ấy biết điều đó, và đó cũng là lý do tại sao RNC vẽ Joe Biden như một Jacobin.
Đảng Cộng hòa đã chọn chủ đề này mặc dù trong gần 50 năm làm chính trị, Biden đã không để lại một dấu vết rõ ràng nào đối với quốc gia và đảng của ông. Sự thật là Biden nổi tiếng với sự thành công trong việc tạo dựng liên minh với nhiều đảng viên Cộng hòa, trong suốt sự nghiệp chính trị của mình. Tôi từng làm việc tại Văn phòng Kiểm soát Dược phẩm Quốc gia vào đầu những năm 1990 khi William Bennett là giám đốc và George H. W. Bush là tổng thống. Lúc đó Biden là chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện; Biden và các nhân viên của ông ấy đã ủng hộ công việc của chúng tôi, và không hề có sự phân đảng . Nếu như Joe Biden trở thành tổng thống sẽ chẳng có điều gì quá khác thường sẽ xảy ra.
Thế mà, trong tâm trí của những người ủng hộ Trump vẫn tồn tại niềm tin rằng một nhiệm kỳ tổng thống của Biden sẽ dẫn đến một thời đại của sự khủng bố. Nhiều người trong số họ chỉ muốn tin điều đó để biện minh cho sự trung thành mù quáng của họ với một kẻ vô đạo đức. Họ phải biến Joe Biden và Đảng Dân chủ thành một mối đe dọa hiện hữu. Hình tượng này đã được sắp đặt; danh tính thực tế của người được đề cử chỉ là chuyện thứ cấp.
Tính bộ tộc mạnh mẽ đã gắn kết tổng thống với những người ủng hộ ông. Amy Chua, tác giả của Political Tribes: Group Instinct and the Fate of Nations, đã lập luận rằng bản năng bộ lạc không chỉ bao gồm sự tập hợp mà còn bao gồm loại trừ và tấn công. Chua viết rằng: “Khi các nhóm cảm thấy bị đe dọa, họ rút vào chủ nghĩa bộ lạc. Họ không phân chia cấp bậc và trở nên cô lập hơn , phòng thủ hơn, kỷ luật hơn, và đối đầu với người khác nhiều hơn.”
Điều này hoạt động theo cả hai hướng. Nỗi sợ củng cố bản năng bộ lạc, và bản năng bộ lạc làm tăng nỗi sợ hãi. Không gì có thể gắn kết một nhóm người chặt chẽ hơn một kẻ thù chung được coi là mối đe dọa sinh tử. Khi có kẻ thù như vậy xuất hiện, các thành viên của các bộ lạc hướng ngoại hơn nhiều hơn hướng nội, nhìn vào người khác và không bao giờ quan sát bản thân hoặc những người cùng nhóm.
Rõ ràng, lối tư duy này là một điều rất nguy hiểm, cho dù vô đạo đức nhưng lại là đích đến cuối cùng của bản năng sinh tồn. Và vì thế, trong trường hợp này, những người ủng hộ Trump sẽ ủng hộ và chấp nhận tất cả mọi thứ mà ông ấy làm. Từ việc trả tiền đút lót cho các ngôi sao phim khiêu dâm và dính dáng đến các hành vi tấn công tình dục, cho đến mời gọi đối thủ của đất nước mình can thiệp đến kết quả của cuộc bầu cử hay việc gây áp lực cho những đồng minh thân cận của nước Mỹ để hắt nước bẩn cho đối thử của mình, hay đến việc xun xoe những tên độc tài kinh khủng nhất thế giới, hay đến việc truyền bá vô tội vạ các thể loại thuyết âm mưu, hay đến việc lơ là mối nguy hiểm tự đại dịch dẫn đến cái chết của biết bao sinh mạng vô tội, tới vô số những ví dụ về sự xói mòn đạo đức và sai phạm trong quản lý. Trump được dung túng bởi những người ủng hộ ông vì họ nhận định rằng ông chính là người đang bảo vệ họ, từ đó những sự xấu xa đều bỗng trở nên những điểm tốt.
Theo kinh nghiệm của tôi, khi những người ủng hộ ông Trump được hỏi rằng nếu như không bàn đến các đối thủ chính trị của ông Trump mà thay vào đó hãy tập trung nhìn nhận vào con người và những thất bại của tổng thống Trump, họ thường sẽ trả lời theo một số cách rất nhất quán sau. Rất nhiều người sẽ đá quả bóng lại cho đảng Dân Chủ, vì thật sự tìm một lí do mang tầm đạo đức để bào chữa cho tổng thống Trump là một việc rất khó khăn. Nó giống như nhìn một cách trực tiếp vào mặt trời vậy, khi được yêu cầu, ta có thể nhìn thẳng vào nó một ngay lập tức nhưng cũng nhanh chóng quay đi. Thế nhưng, nếu ta thành công tiếp tục bàn về những chủ đề liên quan đến ông Trump với những người ủng hộ ông, thì trong nhiều trường hợp, họ sẽ tự động điều chỉnh lại lối suy nghĩ để bảo vệ ông ấy, và trong một số trường hợp, họ chỉ đơn giản sẽ phủ nhận thực tại xung quanh.
“Động lực, điều kiện, nhận thức” đó là những lời sáng suốt mà Jonathan Ranch, một thành viên cấp cao của Brookings Institution và là tác giả cộng tác của tờ The Atlantic đã nói với tôi. Rất ít người ủng hộ tổng thống Trump có thể đưa ra những đánh giá thật lòng về người đàn ông đó. Việc đưa ra những đánh giá thật lòng tạo ra rất nhiều sự xung đột về nhận thức.
Sự thật rằng việc họ đang biện minh cho một người đàn ông với bản chất ác độc, ngay cả khi người đàn ông ấy thực hiện các bổ nhiệm tư pháp mà họ chấp nhận, là quá đau đớn để thừa nhận. Tương tự như vậy, họ không thể thừa nhận rằng chính bản thân họ đang bảo vệ cho những giá trị đi ngược lại những điều cốt lõi mà họ hằng tin tưởng. Vì vậy họ chấp nhận, kiếm cớ và tuyên dương những hành vi và hành động của Trump, với lí lẽ rằng kết quả thì quan trọng hơn cách thức thực hiện. Điều quan trọng ở đây, chính là việc bảo vệ này hoàn toàn xung đột với giá trị đạo đức của họ. Và vì thế, sẽ đơn giản hơn khi họ lờ đi sự thật và tự lừa dối bản thân thay vì nhìn thẳng vào vấn đề là Donald Trump chính là một con người tệ hại như đúng bản chất của ông ấy.
Những phản ứng này không chỉ giới hạn trong cộng đồng những người ủng hộ ông Trump. Mọi người từ các phổ chính trị khác nhau đều gặp khó khăn với thiên kiến xác nhận và lí lẽ có động cơ, ta quá nhân nhượng cho những người mà chúng ta ủng hộ, nhưng lại đánh giá khắt khe và cay nghiệt với những người không có cùng chung ý nghĩ. Đây là một phần tất yếu của loài người. Một ví dụ rất cụ thể đó chính là đảng Dân chủ, bao gồm cả những người hoạt động vì nữ quyền, bỏ qua hoặc chấp nhận hành vi lạm dụng tình dục của Bill Clinton – bao gồm nỗ lực bôi nhọ danh tiếng của những người tố cáo ông và việc sử dụng thám tử tư để hủy hoại danh tiếng của Gennifer Flowers bằng mọi giá. Flowers đã bị xem như một “ả lẳng lơ” và một “ả tâm thần dối trá”, mặc dù sau này, Clinton thừa nhận có tuyên thệ rằng, ông đã từng ngoại tình với bà ấy.
“Bạn sẽ không bao giờ biết rằng mình sẽ tìm thấy gì khi lôi tờ một trăm đô khắp một bãi đỗ xe.” Đây là câu trả lời của James Carville khi Paula Jones cáo buộc Clinton với tội danh quấy rối tình dục. Gloria Steinem, để biện hộ cho Clinton trước cáo buộc quấy rối tình dục của Kathleen Willey, đã viết rằng: “Cho dù những cáo buộc đó có là sự thật, tổng thống không phạm tội quấy rối tình dục. Ông ấy bị tố cáo vì đã làm chuyện kinh tởm, ngu ngốc và liều lĩnh đối với một người ủng hộ ông trong thời điểm khó khăn của cuộc đời. Khi người phụ nữ ấy không đồng ý, thì chuyện đó không bao giờ xảy ra lại lần nữa. Nói cách khác, Tổng thống Clinton chấp nhận sự từ chối.” Và Nina Burleigh, người chuyên đưa tin về Nhà Trắng của tờ Time đã từng nói, “tôi rất sẵn lòng thổi kèn cho ông ấy để gửi lời cảm ơn vì đã hợp pháp hóa phá thai. Tôi nghĩ rằng mỗi người phụ nữ Mỹ nên quỳ xuống thành hàng để cảm ơn tổng thống vì đã cản trở chế độ thần quyền.” Vì vậy, đảng Dân chủ thật sự phải thật cẩn thận về việc xem thường thường người khác khi họ tự cho phép bản thân trở thành những con người thiếu đạo đức thậm chí đáng khinh chỉ vì lợi ý đảng phái.
Thế nhưng điểm khác biệt trong trường hợp của Trump đó chính là mặc sự mục ruỗng dường như tồn tại ở khắp các phương diện trong cuộc sống cũng như trạng thái tâm lý và cảm xúc của ông ấy. Những người ủng hộ ông dường như chấp nhận tất cả mọi thứ như một kết quả tất yếu của sự tiêu cực từ lợi ích nhóm, sự ràng buộc đảng phái mà khi đấy nhằm chống lại đối thủ hơn là vì lợi ích chung. Hay như cây bút bảo thủ David French từng đề cập, “sự đảng phái tiêu cực gần như hoàn toàn chính là cách tốt nhất để giải thích vị trí hiện tại của Trump đối với đảng Cộng Hòa.” Hệ tư tưởng của ông có là gì cũng chẳng hề quan trọng, theo như French: “Đặc tính của ông quan trọng hơn nhiều, và rất rõ ràng, đó chính là người hùng đảng Cộng Hòa chống lại bè lũ Dân Chủ đầy hận thù.”
Tôi quen biết rất nhiều người ủng hộ ông Trump, và rất nhiều người trong số họ là những con người rất chính trực trong những lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống. Rất nhiều trong số họ là những người bạn tôi hằng trân trọng. Nhưng có nếu có một ranh giới rõ ràng nào mà khi Donald Trump vượt quá nó sẽ làm những người ủng hộ trung thành nhất từ bỏ ông – bao gồm cả những người Tin lành da trắng – thì tôi thật sự không tài nào tưởng tượng nổi. Và đó là một sự thật đáng buồn mà ta phải thừa nhận.
Sự phân cực và chủ nghĩa bộ lạc chính trị không phải là điều mới mẻ gì với Hoa Kỳ; sự sợ hãi và thù ghét với những người da vàng chúng ta đã tăng dần theo nhiều thập kỷ. Đã có khá nhiều tổng thống khiến cho chúng ta thất vọng, dù ít hay nhiều. Nhưng thời điểm này nó khác do Donald Trump khác biệt, và bởi vì Donald Trump là tổng thống. Sự công kích không ngừng của ông ta về sự thật và thể chế dân chủ – việc khiêu khích và lạm dụng chức quyền, thần kinh không ổn định và tinh thần bất ổn, sự hoang tưởng và bất tài của ông ta – không giống như những chúng ta đã từng thấy trước giờ. Cần phải cản ông ta lại. Và những người ủng hộ ông ta không thể nói, như cách họ đã nói vào năm 2016, rằng họ không hề biết. Bây giờ thì chúng ta biết rồi. Điều đó không quá muộn – chưa bao giờ là quá muộn màng – để làm điều đúng cả.
Người dịch & biên tập: Khanh Doan Dang
