28 tháng 10 lúc 20:06
Sáng nay, trong lúc chờ những thí nghiệm đang chạy, mình có chút thời gian rảnh ngó qua màn hình máy tính thì thấy bạn Mark đang livestream một kế hoạch mới cho công ty Facebook. Chỉ sau 5 phút mình đã bị thu hút bởi ý tưởng này. Mark đang vạch ra một kế hoạch lớn cho tương lai gần có tên “Metaverse”. Chữ “Meta” có nghĩa trong tiếng Latin là “tương lai”, “phía trước” (beyond), còn chữ “verse” từ chữ “universe” có nghĩa là vũ trụ (thể hiện sự rộng lớn). Kế hoạch này nếu thành công trong tương lai như dự tính thì có thể là cuộc cách mạng về sự “tương tác của con người trong xã hội”, sẽ làm thay đổi cuộc sống của loài người chúng ta rất rất nhiều.
Như chúng ta đã biết về công nghệ “thực tế ảo” (Virtual Reality, hay gọi tắt là VR) đã được phát triển mạnh trong những thập kỷ gần đây. Kết hợp với công nghệ máy tính, đeo một thiết bị lên đầu, con người sẽ được máy tính tạo một “không gian ảo” với các cảnh và vật thể giống như thật, khiến người dùng cảm thấy họ như đang hòa mình vào nơi mà họ muốn tới, tiếp xúc những người mà họ muốn gặp, tham gia những trò mạo hiểm ngay chính trong căn nhà của mình, v.v… Hiện nay, công nghệ này chủ yếu phục vụ nhu cầu giải trí cho con người.
Kế hoạch của Mark sẽ đưa công nghệ này lên một tầm cao mới trong ứng dụng “giao tiếp” giữa con người trong tương lai. Chúng ta sẽ không còn đơn giản chỉ chia sẻ những trãi nghiệm bản thân từ những chuyến du lịch, cuộc phiêu lưu, v.v… với bạn bè bằng cách đưa những hình ảnh, những dòng trạng thái mô tả như chúng ta đang làm hiện nay trên Facebook, mà chúng ta có thể chia sẻ cả cảm giác thực khi chính chúng ta “tái tạo những không gian ảo đó” và mời chính những người bạn của chúng ta vào đó và “tự trãi nghiệm”. Những ứng dụng tương lai này sẽ giúp:
• Những người thích du lịch biến giấc mơ ngao du 5 châu trong tầm tay.
• Những buổi họp online giữa những đối tác, đồng nghiệp sẽ trở nên sinh động hơn, giao tiếp dễ dàng hơn.
• Học sinh sẽ có những buổi học về tự nhiên, vũ trụ với học cụ là những chuyến hành trình “thực tế ảo”.
• Bác sĩ tập mổ có thể thực hành với chuyên gia “trong không gian ảo, trên con người ảo” cho đến lúc anh ta cảm thấy rành rẽ.
• Con người còn có thể đi ngược về quá khứ để tìm hiểu lịch sử, sinh hoạt, tập quán của người xưa, thậm chí gặp lại người quá cố!
• Và còn biết bao nhiêu ứng dụng khác trong ngành giải trí như tập thể dục, đấu cờ, chơi game, v.v…
Tuy nhiên, bên cạnh những viễn cảnh tươi sáng ấy thì mình cảm thấy khá lo ngại với nhiều mảng tối khác sẽ được tạo ra song song như:
• Những trò chơi bạo lực, giết người, v.v… sẽ được người chơi “cảm giác” thật hơn trong thế giới ảo và có thể sẽ làm “họ quen hơn” để trở thành những người gây tội ác trong chính thế giới thật.
• Việc đào tạo khủng bố sẽ không còn là việc khó khăn nữa khi mà thao trường huấn luyện để sử dụng súng, chế tạo bom, mìn, vũ khí hóa học, sinh học có thể là bất cứ ở nơi đâu.
• Những loại tội phạm mới có thể sẽ xuất hiện như các hacker xâm nhập máy tính chúng ta hiện nay để đánh cắp thông tin cá nhân, chúng có thể lợi dụng những thế giới ảo để khống chế người dùng như chúng ta xem trong phim Ma Trận (Matrix).
• Thậm chí con người có thể chìm đắm trong thế giới ảo mà quên đi thế giới thực ở bên ngoài.
Tóm lại, con người luôn “sáng tạo” ra những thứ mới mẻ để làm thỏa mãn “sự tò mò”, tham vọng “làm chủ tự nhiên” và nâng cao “sự hưởng thụ”. Tuy nhiên, cái gì cũng có 2 mặt của nó vì trong chúng ta không phải ai cũng là thiên thần và ngay chính trong mỗi người chúng ta lúc nào cũng có 2 thái cực thiện/ác, như cục nam châm lúc nào cũng có 2 cực bắc/nam. Đứng trước những phát kiến lớn có thể làm thay đổi xã hội loài người như thế này có thể làm chúng ta rất hào hứng nhưng cũng nên suy ngẫm một cách cẩn trọng.
Nếu bệnh COVID-19 xảy ra khoảng hơn 100 năm trước, chúng ta có thể dễ dàng loại bỏ giả thuyết “virus SARS-CoV-2 là nhân tạo” nhưng hiện nay điều này rất khó vì với công nghệ khoa học kỹ thuật hiện nay việc tạo ra con virus như thế này (thậm chí độc hơn, nguy hiểm hơn) là chuyện quá dễ, có thể thực hiện trong vòng vài tuần…
Mình hay nói vui là “hồi nhỏ cứ tưởng ma là đáng sợ nhất, lớn lên mới biết con người còn đáng sợ hơn…”
Bảo trọng nha bà con,
TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện nghiên cứu City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím
Bài giới thiệu về kế hoạch Metaverse khá ấn tượng của Mark
