The Washington Post
Anne Gearan, Mike DeBonis, Jan 7, 2021
Lien Nguyen dịch, Jan 8, 2021
Tổng thống Trump vừa hứa hẹn một sự chuyển giao quyền lực suôn sẻ trong một thông điệp video được đăng trên Twitter vào tối thứ Năm (Jan 7, 2021), nói rằng những người ủng hộ ông đã theo đuổi những thách thức sau bầu cử với thiện ý (in good faith*), nhưng “bây giờ những cơn nóng giận (tempers*) phải được dịu xuống và bình tĩnh phải được hồi phục lại.”
[* Lại là lời dối trá hèn nhát. Chính Trump đã nhiều lần viết hoặc nói, để xúi giục hoặc gợi ý cho họ cuộc nổi loạn này. Họ đã đến toà nhà Capitol với lòng căm thù và tâm ý hủy diệt, chết chóc. Cảnh sát đã tịch thu của một số người trong họ, nhiều vũ khí, đạn dược số lượng đáng nghi ngờ. Họ đã để lại bom ống bên trong toà nhà Capitol, hiện FBI đang điều tra, treo giải thưởng 50 ngàn Mỹ kim cho bất cứ ai cung cấp thông tin, manh mối dẫn đến việc bắt được thủ phạm hoặc đồng phạm. Cả một cuộc đời của Trump, con cái của Trump, bạn bè phe cánh của Trump, và người phò Trump, KHÔNG MỘT AI CÓ THIỆN Ý cả. Tất cả họ, kể cả Trump, có tâm địa ma quỷ bên trong hình hài con người.]
Những lời phát biểu này của Trump là những lời nói có nội dung gần nhất với sự thừa nhận rằng ông ta đã thua cử, và Trump chỉ nói ra sau khi những lời kêu gọi cách chức Trump càng lúc càng gia tăng. Những lời phát biểu này được nói ra, vài giờ sau khi những đảng viên Dân Chủ hàng đầu của quốc gia lên tiếng trước công chúng, yêu cầu cách chức Trump bởi vì vai trò của ông trong vụ nổi loạn chết người ở tòa nhà Capitol của Quốc Hội Hoa Kỳ gây ra bởi một đám đông rất lớn của những tên côn đồ phò Trump (a pro-Trump mob).
[Trump mở thêm những rạn nứt trong đảng Cộng Hòa mà ông ta đã kiểm soát]
Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi (Dân Chủ, California) và lãnh đạo khối thiểu số Thượng Viện Charles E. Schumer (Dân Chủ, New York) đã kêu gọi những viên chức hãy ngay lập tức viện dẫn Tu Chính Án thứ 25 để cách chức Trump, cảnh báo rằng họ đang sẵn sàng để bắt đầu thủ tục luận tội truất phế nếu Nội Các và phó tổng thống không hành động.
Mặc dù giải pháp phi thường này rất khó có thể thành công, nhưng đó là một dấu hiệu cho thấy càng lúc càng có nhiều đảng viên Dân Chủ và Cộng Hòa hiện giờ tin rằng Trump quá nguy hiểm khi vẫn là tổng thống.
Trump “đã mời gọi một cuộc nổi loạn có vũ trang để chống lại Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ,” Pelosi nói với những phóng viên một ngày sau khi một đám đông của những tên côn đồ phò Trump, do tổng thống xúi giục, đã xông vào bên trong tòa nhà Capitol Quốc Hội, đập phá tòa nhà và buộc những nhà lập pháp phải sơ tán. Một phụ nữ bị bắn chết và ba người khác chết vì những nguyên nhân khác.*
[* Ngày Jan 7, 2021, một ngày sau biến cố nổi loạn này, có thêm một cảnh sát bị chết vì đã bị một người trong đám đông nổi loạn dùng một bình chữa lửa đập vào đầu khi cuộc nổi loạn đang xảy ra bên trong tòa nhà Capitol.]
Trong suốt cả ngày (Jan 7, 2012), một dàn hợp xướng của những viên chức càng lúc càng đông — gồm cả những bộ trưởng trong Nội Các hiện tại và những phe đảng của Trump — đã mạnh mẽ khiển trách tổng thống, là người đã không xuất đầu lộ diện trước công chúng cho đến khi xuất hiện trong đoạn video buổi tối của mình, trong đó Trump lên án cuộc tấn công của đám côn đồ, nói thêm rằng “đến những ai đã phạm luật, quý vị sẽ trả giá.”
Đọc từ một bản thảo viết sẵn bằng một giọng buồn tẻ (in a flat voice), Trump nói ông ngay lập tức đã bố trí lực lượng Vệ Binh Quốc Gia để giúp bảo vệ tòa nhà và trục xuất những kẻ xâm nhập.* Những viên chức khác đã bất đồng về lời phát biểu này. Trump cũng nói những nỗ lực của ông ta nhằm đảo ngược kết quả bầu cử đơn giản chỉ là những nỗ lực của ông để “bảo đảm tính toàn vẹn của cuộc bỏ phiếu.**”
[* Lại thêm một lời nói dối trơ trẽn. Con trai lớn của Donald Trump, đã tự thu hình trực tiếp một đoạn video 4:14 phút, ghi lại toàn cảnh gia đình Trump và một số đông thuộc hạ của Trump, đang xem trực tiếp quang cảnh cuộc nổi loạn tại tòa nhà Quốc Hội qua những màn hình rất lớn, ở trong Tòa Bạch Ốc. Có những người trong đó còn nhảy nhót, bộc lộ sự vui mừng hớn hở, còn nói ra miệng là những người nổi loạn này đã “làm điều đúng, (do the right things)…” Donald Trump Jr còn khen những tên côn đồ bạo động, đập phá tòa nhà Capitol là “những người yêu nước cực kỳ tuyệt vời, (awesome patriots).” Tất cả họ nom đồng tình với cuộc nổi loạn, rất có thể đang mong chờ tin chiến thắng của những tên côn đồ nổi loại, chắc cũng cầu nguyện cho “đảo ngược được kết quả bầu cử.” Không ai trong đó, kể cả Donald Trump, bộc lộ sự đau lòng hay tức giận gì cả…. Video này được đính kèm ở cuối bài.
[** Một lời nói dối trơ trẽn, ác độc, tàn nhẫn, vô liêm sỉ! Đã có biết bao người, trong đó có phó tổng thống Mike Pence, những đảng viên Cộng Hòa cao cấp, những thượng nghị sĩ Cộng Hòa, những thống đốc Cộng Hòa, những thẩm phán phần lớn do Trump bổ nhiệm, thậm chí những thẩm phán Tòa Án Tối Cao trong đó Trump đã bổ nhiệm ba người, những viên chức chuyên về bầu cử, và những thân nhân của một số người trong họ, đã bị Trump nhiều lần công khai đặt tên (name-calling), mắng nhiếc, sỉ nhục, đe dọa… và nhiều người bị fans cuồng Trump đe dọa giết chết.]
“Bây giờ, Quốc Hội đã chứng nhận kết quả,” Trump nói. “Một chính quyền mới sẽ được nhậm chức vào ngày 20 tháng Giêng. Bây giờ, tập trung của tôi chuyển sang việc bảo đảm một quy trình chuyển giao quyền lực suôn sẻ, có trật tự và liền lạc.”
Vào rạng sáng thứ Năm, những nhà lập pháp đã chứng nhận chiến thắng của tổng thống tân cử Joe Biden, tiến trình mà họ đang tiến hành nửa chừng thì cuộc bạo động của những người phò Trump bắt đầu. Thượng Viện đã bỏ phiếu 92-7 để bác bỏ một thách thức của một đảng viên Cộng Hòa đối với chiến thắng của Biden; Hạ Viện đã bác bỏ những thách thức trong một cuộc bỏ phiếu với tỷ số 282-138.
Ngay sau khi Quốc Hội xác nhận chiến thắng của Biden, Trump đã đưa ra một tuyên bố, cam kết “một sự chuyển giao có trật tự,” ngay cả khi ông ta vẫn tiếp tục tuyên bố sai sự thật rằng cuộc bầu cử là có gian lận. Lời tuyên bố này đã được đăng trên tài khoản Twitter của giám đốc truyền thông xã hội của Tòa Bạch Ốc Dan Scavino bởi vì đến lúc đó Trump vẫn bị Twitter khóa tài khoản của mình.
“Mặc dù tôi hoàn toàn không đồng ý với kết quả của cuộc bầu cử, và sự việc đã được xác nhận, tuy nhiên sẽ có một sự chuyển giao [quyền lực] có trật tự vào ngày 20 tháng Giêng,” Trump nói.
Vài giờ trước đó, Trump đã khuyến khích những người ủng hộ mình hãy tuần hành trên tòa nhà Capitol và đã đồng tình với những kẻ bạo loạn ngay cả khi cuộc nổi loạn đang diễn ra, gọi họ là “những người yêu nước vĩ đại (great patriots)” và giải thích theo cách thuận lợi cho mình rằng cuộc bao vây bất hợp pháp này là hậu quả của một cuộc bầu cử bị đánh cắp.
Ngay cả một số phe đảng của Trump, những người hiếm khi khiển trách tổng thống và thường gặp rất nhiều cảnh nuốt không trôi (often take pains) khi biện hộ cho hành vi của tổng thống trước công chúng, đã cố gắng tách rời khỏi tổng thống, và chỉ trích hành vi của tổng thống là không thể chấp nhận được.
[Ngũ Giác Đài đã đặt ra những hạn chế đáng kể đối với lực lượng vệ binh thủ đô D.C. trước khi những cuộc biểu tình và nổi loạn của những người phò Trump xảy ra]
Bộ trưởng Giao Thông Vận Tải Elaine Chao, người đã phục vụ trọn vẹn bốn năm nhiệm kỳ tổng thống của Trump, đã thông báo sẽ từ chức, có hiệu lực vào thứ Hai. Chao, vợ của lãnh đạo đa số Thượng Viện Mitch McConnell (Cộng Hòa, Kentucky), trở thành bộ trưởng đầu tiên trong Nội Các rời bỏ chức vụ bởi vì cuộc nổi loạn.
Trong một email gởi cho nhân viên trong bộ, Chao đã trích dẫn những hành động được thực hiện dưới danh nghĩa của Trump.
“Hôm qua, đất nước của chúng ta đã trải qua một biến cố đau thương và hoàn toàn có thể tránh được khi những người ủng hộ tổng thống xông vào tòa nhà Capitol theo sau một cuộc biểu tình mà ông ấy đã phát biểu. Và tôi chắc chắn là trường hợp này cũng giống như trường hợp của nhiều người trong số quý vị, nó đã khiến tôi khổ sở một cách sâu sắc theo một cách mà tôi đơn giản là không thể bỏ qua được,” Chao viết.
Bộ trưởng Giáo Dục Betsy DeVos cũng đã nộp đơn từ chức hôm thứ Năm (Jan 7, 2021), viện dẫn vai trò của tổng thống trong cuộc bạo động trên Đồi Capitol.
“Không hề có nhầm lẫn về tác động của thuật nói chuyện của ông đối với tình huống này, và đó là thời điểm xoay chiều của tôi,” DeVos viết trong một bức thư gởi tổng thống Trump.
Bà cho biết đơn từ chức của bà có hiệu lực vào hôm thứ Sáu (Jan 8, 2021).
Quyền bộ trưởng An Ninh Nội Địa Chad Wolf kêu gọi Trump hãy lên án bạo lực được thực hiện bởi “một số người ủng hộ” tổng thống. Wolf cho biết ông không có ý định nghỉ việc.
Cựu bộ trưởng Tư Pháp William P. Barr đã gọi hành vi của Trump là “một sự phản bội chức vụ tổng thống và phản bội những người ủng hộ ông ấy.”
Sự lên án trực tiếp của Barr đối với Trump đặc biệt đáng chú ý bởi vì thành tích của Barr trong việc bảo vệ những hành vi quá đáng của Trump trước đây, gồm cả việc dùng vũ lực bất ngờ cưỡng chế, rượt đuổi, và dọn dẹp những người biểu tình ôn hòa ra khỏi công viên đối diện Tòa Bạch Ốc vào mùa hè năm ngoái. Những người biểu tình đó đã công khai lên tiếng phàn nàn về sự bất công chủng tộc và sự tàn bạo của cảnh sát.
Mick Mulvaney, cựu quyền chánh văn phòng của Trump, nói hôm thứ Năm rằng ông đang từ chức vị trí hiện tại với tư cách là một đặc phái viên ngoại giao tại Bắc Ireland sau sự kiện “màn kịch quốc tế (international travesty)” tại tòa nhà Capitol.
Trong một lần xuất hiện trên CNBC, Mulvaney nói Trump “không giống như ông ấy tám tháng về trước” và cho rằng bạo động tại tòa nhà Capitol đã có thể tránh được nếu Trump cam kết một sự chuyển giao có trật tự vài tuần về trước.
“Tôi không thể làm được gì,” ông nói. “Tôi không thể ở lại.”
Cựu bộ trưởng An Ninh Nội Địa và cựu chánh văn phòng của Trump, John F. Kelly, hiện giờ là người chỉ trích Trump, đã thúc giục những thành viên trong Nội Các hãy họp và thảo luận về việc cách chức Trump. Kelly nói với CNN rằng ông sẽ bỏ phiếu cách chức Trump nếu ông vẫn là một thành viên của Nội Các.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia của Trump, H.R. McMaster, đã tweet rằng lý do chính của cuộc tấn công vào Quốc Hội “là thực tế đáng buồn là tổng thống Trump và những viên chức khác đã nhiều lần phá hoại những nguyên tắc của chúng tôi để theo đuổi lợi ích đảng phái và lợi ích cá nhân.”
Một sự tổng hợp những bài báo về sự luận tội đã được lưu hành hôm thứ Năm bởi nữ dân biểu Ilhan Omar (Dân Chủ, Minnesota), người đã mời những đồng nghiệp hãy tham gia vào nỗ lực của cô ấy vì “đất nước của chúng ta, nền dân chủ của chúng ta, và an ninh quốc gia của chúng ta vẫn trong tình trạng nguy hiểm” bao lâu Trump còn tại chức.
Tiếng trống trên Đồi Capitol kêu gọi cách chức tổng thống càng lớn hơn khi Schumer, chẳng bao lâu sẽ trở thành lãnh đạo đa số Thượng Viện, vừa nói trong một bài phát biểu hôm thứ Năm (Jan 7, 2021) rằng Trump “không nên giữ chức vụ thêm một ngày nào nữa” sau khi đã xúi giục một “cuộc nổi loạn chống lại Hoa Kỳ.”
Schumer nói phó tổng thống Pence và Nội Các nên viện dẫn những điều khoản khẩn cấp của Tu Chính Án thứ 25 và tiến tới việc tước bỏ quyền lực của Trump trước lễ nhậm chức ngày 20 tháng Giêng.
“Nếu phó tổng thống và Nội Các từ chối việc này, Quốc Hội nên triệu tập lại để luận tội truất phế tổng thống,” Schumer nói.
Pelosi và Schumer đã gọi điện thoại chung cho Pence hôm thứ Năm để yêu cầu ông ta xem xét việc viện dẫn Tu Chính Án thứ 25, nhưng họ không liên lạc được với ông ta, Schumer nói với những phóng viên vào hôm thứ Năm. “Họ giữ điện thoại chúng tôi trong 25 phút và sau đó nói rằng phó tổng thống sẽ không nghe điện thoại,” Schumer nói. “Vì vậy, chúng tôi đang công khai đề nghị này trước công chúng bởi vì phó tổng thống nên làm điều này và làm ngay lập tức.”
Pence đã không xuất hiện hoặc tuyên bố gì trước công chúng vào hôm thứ Năm.
Dân biểu Adam Kinzinger (Cộng Hòa, Illinois) cũng công khai ủng hộ việc loại bỏ Trump, là đảng viên Cộng Hòa đầu tiên của Quốc Hội đã làm như vậy. Kinzinger vừa nổi lên trong hai tháng vừa qua như một người chỉ trích thẳng thắn về những nỗ lực của Trump nhằm phá hoại cuộc bầu cử.
Kinzinger đã nói trong một video rằng đã đến lúc “kết thúc cơn ác mộng này”.
“Tổng thống đã gây ra chuyện này. Tổng thống không đủ năng lực và tổng thống không khỏe, và bây giờ tổng thống phải từ bỏ quyền kiểm soát ngành hành pháp, tự nguyện hoặc không tự nguyện,” Kinzinger nói.
Nhưng hầu hết những thành viên Cộng Hòa vẫn đứng ngoài cuộc, và một số viên chức cao cấp của đảng Cộng Hòa đã hoan hô Trump khi ông gọi phôn ngắn gọn cho một cuộc họp chỉ dành riêng cho những thành viên tại cuộc họp mùa đông của Ủy Ban Cộng Hòa Toàn Quốc (viết tắt là RNC) vào sáng thứ Năm.
Chủ tịch RNC Ronna McDaniel đã đặt Trump trên loa phát thanh, theo những người trong phòng họp.
“Chúng tôi yêu các bạn!” một số người trong phòng hét lên.
Trump đã không đề cập đến chuyện bạo động hôm thứ Tư tại tòa nhà Capitol, theo những người có mặt, là những người không được phép nói công khai về những phát biểu của tổng thống.
Thực tế, việc loại bỏ Trump đang gặp khó khăn, đặc biệt là khi nhiệm kỳ của ông còn chưa đầy hai tuần. Trong khi Tu Chính Án thứ 25 có thể đưa Pence nhanh chóng vào vị trí tổng thống, nhưng nó lại cho Quốc Hội quyền lực xem xét; khiến cho việc Trump đòi lại chức vụ khó hơn.
Hạ Viện do đảng Dân Chủ kiểm soát có thể nhanh chóng truất phế Trump, bỏ qua giai đoạn xem xét của những ủy ban, để đưa ra một nghị quyết truất phế trực tiếp tại Hạ Viện. Nhưng như vậy sẽ phá vỡ tiền lệ cận đại, vốn bao gồm một khoảng thời gian rất lâu trong việc điều tra và công việc về pháp lý.
Lời kêu gọi cách chức Trump của Schumer được đưa ra sau khi càng lúc càng có thêm nhiều đảng viên Dân Chủ ít thâm niên hơn đã yêu cầu việc loại bỏ Trump trước công chúng. Họ bao gồm lãnh đạo Dân Chủ số 3 tại Thượng Viện, thượng nghị sĩ Patty Murray (Dân Chủ, Washington), là người đã kêu gọi loại bỏ Trump thông qua Tu Chính Án thứ 25 vào sáng sớm thứ Năm trong khi Quốc Hội vẫn đang làm việc để chứng nhận những phiếu đại cử tri của Biden.
Murray nói, “Khi lịch sử giám sát, tôi kêu gọi phó tổng thống Pence và Nội Các của tổng thống hãy đặt quốc gia trước đảng phái và hành động.
Những người khác kêu gọi loại bỏ Trump vào hôm thứ Năm bao gồm nữ dân biểu Carolyn B. Maloney (Dân Chủ, New York), chủ tịch Ủy Ban Giám Sát và Cải Cách Hạ Viện.
Maloney nói, “Nếu phó tổng thống và Nội Các không hành động, chúng tôi có một nhiệm vụ là theo đuổi việc truất phế.”
Thượng nghị sĩ Mitt Romney (Cộng Hòa, Utah), đảng viên Cộng Hòa duy nhất đã bỏ phiếu thuận cho việc truất phế Trump vào năm ngoái và đã lên tiếng phản đối những nỗ lực của đảng Cộng Hòa nhằm hủy bỏ cuộc bầu cử vào tháng 11, cho biết “thời gian còn hơi ngắn” để luận tội truất phế và đã bác bỏ thảo luận về việc viện dẫn Tu Chính Án thứ 25.
“Tôi nghĩ chúng ta phải nín thở trong 20 ngày tới,” Romney nói.
Cả Hạ Viện và Thượng Viện hiện dự kiến sẽ không họp lại trước ngày 19 tháng Giêng ngoại trừ trong các phiên họp cho những vấn đề nhỏ hơn. Nhưng những nhà lập pháp có thể được gọi triệu tập lại nếu hoàn cảnh cho phép.
Felicia Sonmez, Josh Dawsey và John Wagner đã đóng góp vào bài tường thuật này.
============
Video do con trai lớn của Trump thu hình:
============
Nguyên văn của bản tin Việt dịch ở đây:
