Trên BBC có bài ghi lại nội dung phỏng vấn GS Vuving tựa đề: ‘Việc nâng cấp quan hệ cho thấy Việt Nam đã tương đối tin tưởng Mỹ’.
Theo tôi vụ “tin tưởng” này có thể đúng một chiều. Nội bộ CSVN có thể đã manh nha một “niềm tin chiến lược” đối với Mỹ, rằng Mỹ đã nhìn nhận và tôn trọng nét đặc thù về chính trị (rập khuôn TQ) của VN.
Chiều ngược lại, Mỹ đối với VN, có hai “luồng” khác biệt.
Luồng thứ nhứt. Từ nhiều năm nay phía nhà nước Mỹ luôn thúc hối VN nâng tầm quan hệ giữa hai bên. Gần đây nhứt là lời đề nghị của bà phó tổng thống Mỹ năm 2021. Điều này cho thấy Mỹ luôn tin tưởng vào một VN “có lợi cho các chính sách quốc gia của Mỹ”. Mỹ đã sẵn sàng bắt tay với VN, ở bất kỳ mức quan hệ nào.
Trái banh “nâng tầm quan hệ” vì vậy nằm trong chân VN. Đến khi VN quyết định “ô kê” với Mỹ, dĩ nhiên đảng CSVN đã có “niềm tin chiến lược” vào Mỹ.
Luồng thứ hai là tư bản Mỹ. Chuyện tư bản Mỹ có tin tưởng vào chế độ của VN hay không, theo tôi vẫn là một ẩn số.
Từ lúc VN “đổi mới” đến nay, tính chẵn 30 năm. Tư bản các quốc gia Đông Á (Nhật, Hàn, Đài…) ồ ạt đầu tư vào VN. Tài phiệt các nước ASEAN cũng tìm cách thâu tóm thị trường VN (như tài phiệt Thái). Trong bối cảnh chen chúc đó ta thấy tư bản Mỹ hầu như vắng mặt. Vì sao ?
Tại sao VN có chế độ rập khuôn TQ nhưng tài phiệt Mỹ Âu vẫn đầu tư vào TQ mà xem nhẹ VN ?
Câu trả lời có thể là vì TQ có nhiều lợi thế hơn VN, như trình độ nhân công và hạ tầng cơ sở tốt hơn VN.
VN hiện thời đã “mở” hết mức với thị trường thế giới, với 16 FTA đã ký kết (và 3 FTA đang thương lượng). Nhưng tài phiệt thế giới vẫn không “chen lấn” để vào VN. Trong khi hàng hóa của VN phần lớn xuất qua Mỹ.
https://www.voatiengviet.com/a/7275280.html
Tức là ngoài các lý do trình độ nhân công (tay nghề kém) và thiếu thốn hạ tầng cơ sở (như khả năng cung cấp năng lượng, sức chứa cảng biển…) Lý do còn lại là tài phiệt Mỹ (và ngày cả Tây Âu) vẫn còn nghi kỵ chế độ CSVN.
Nghi ngờ về cái gì ?
Về yếu tố “quyền biến” trong việc giải thích và thực thi pháp luật.
VN khác với TQ ở điểm là đảng CSVN không có tư cách pháp nhân. TBT đảng CSVN không có trách nhiệm trước pháp luật nhưng vị này được (mặc nhiên đồng thuận) đứng đầu, thay mặt nhà nước và chính phủ. Còn Chủ tịch nước TQ kiêm nhiệm luôn chức TBT đảng.
Luật lệ VN, nói là “Nhà nước Pháp quyền – Etat de Droit”, nhà nước xây dựng trên các hệ thống luật lệ”. Thực tế là “nhà nước VN nằm trong tay đảng”.
Tài phiệt Mỹ và Châu Âu có thói quen “làm ăn sòng phẳng”, cái gì cũng có “luật” của cái đó, trắng đen minh bạch, tất cả thể hiện trên giấy tờ.
