Một trong những môn học bắt buộc trong chương trình cấp 3 Mỹ là môn US Government and Civics, dạy về cơ cấu chính quyền, các vấn đề dân sự và quyền công dân. Nhìn vào chương trình học có thể thấy người trẻ Mỹ được giáo dục để hiểu về nền chính trị mà họ sắp trở thành cử tri, cầm lá phiếu đi bầu cử, chọn ra người lãnh đạo đất nước và các chính sách ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống của cá nhân và gia đình họ.
So với những gì mà học sinh cấp 3 Mỹ được học thì chương trình Việt Nam ngây ngây, thơ thơ một cách đáng thương. Cá nhân mình xem chương trình con học online cũng muốn học vì bản thân chẳng được học thứ gì mang tính nền tảng, hệ thống như vậy trong suốt 16 năm ngồi dưới mái trường XHCN.
Môn Giáo dục công dân theo chương trình phổ thông theo Common Core của Mỹ mà con mình học online chia làm 10 chương:
Chương 1: Nền tảng của chính quyền. Học sinh được học các học thuyết chính trị của Hobbes, Locke, Rousseau và Montesquieu, ặc ặc. Chắc chưa có nổi 1% người Việt Nam biết và hiểu các học thuyết này.
Chương 2, 3, 4: Nguyên tắc chung, sự ra đời và tổng quan về Hiến pháp. Học sinh được học cụ thể về 5 chương của Hiến pháp bao gồm các chương lập pháp, hành pháp, hệ thống tòa án, mối quan hệ giữa các bang và quá trình sửa đổi Hiến pháp.
Chương 5: Các cán cân quyền lực (checks and balances). Các cấp chính quyền và quy trình một dự luật được xây dựng và phê duyệt thành một bộ luật. Chương này cũng thảo luận về phạm vi quyền lực của Quốc hội, các vị trí lãnh đạo Quốc hội, cũng như hệ thống lập pháp và tòa án, bầu cử, chuyển giao quyền lực giữa các nhiệm kỳ tổng thống và quy trình luận tội tổng thống.
Chương 6: Chế độ liên bang. Chương này lý giải cách thức vận hành giữa chính quyền liên bang và chính quyền địa phương.
Chương 7 và 8: Các dự luật về quyền công dân và quá trình sửa đổi. Các trường hợp kinh điển được xét xử ở cấp Toàn án Tối cao.
Chương 9: Tham gia vào các chương trình nghị sự chính trị, đảng phái chính trị và quy trình bầu cử. Chương này và chương 10 có lẽ quan trọng và có tính chất giáo dục công dân nhất. Học sinh được học về định kiến chính trị của mỗi cá nhân, trách nhiệm và sự tham gia, quyền của cử tri, mục đích và chức năng của các đảng chính trị. Học sinh cũng học về quy trình bỏ phiếu bầu tổng thống, tác động của báo chí truyền thông tới các cuộc bầu cử.
Chương 10: Nền dân chủ và xã hội dân sự. Chương này thảo luận về vai trò của công luận, chính sách đối nội, đối ngoại, kinh tế thị trường, tiền thuế được sử dụng như thế nào cho các chính sách và dịch vụ công. Học sinh được học về các nền dân chủ trên thế giới cũng như các lý thuyết về dân chủ, nhân quyền, quyền hiến định, các nhóm lợi ích, tự do dân sự. Cụ thể, chương này có các bài về hệ thống bảo vệ quyền dân sự của công dân, công dân có thể lên tiếng phản đối chính quyền như thế nào, e hèm. Học sinh cũng được học cách thức đăng ký bầu cử, ứng cử, quyền công dân và cách thức trở thành công dân Hoa Kỳ.
Nhìn các bài học đã có thể hình dung học sinh cấp 3 Mỹ được học gì chỉ từ môn Giáo dục công dân, gói gọn trong một năm học, chưa kể các môn Kinh tế học, Quản trị Kinh doanh, Tài chính Cá nhân, Tâm lý, Khoa học Công nghệ. Con nhà người ta ở tuổi vị thành niên được học những thứ người lớn như thế, may ra 18 tuổi cầm lá phiếu cử tri trong tay mới biết mình đang góp phần quyết định chính sách như thế nào, chứ không phải là cầm một tờ giấy lộn, gạch đại một cách vô cảm cho xong.
P.S. Mình không thần thánh hóa nền giáo dục Mỹ. Mình biết có vài triệu học sinh Mỹ học homeschool tại nhà, không tới trường vì hệ thống giáo dục không đáp ứng được nhu cầu và mục tiêu của trẻ và gia đình. Chương trình giáo dục mà thiên tả hay thiên hữu là phụ huynh cũng la ó rầm trời, chứ không phải các trường thích dạy con dân Mỹ cái gì thì dạy.
https://www.facebook.com/groups/778019953000802/permalink/1046270702842391/
