Vụ bí thư thành ủy Sài Gòn đối mặt với khả năng bị kỷ luật làm dậy sóng mạng xã hội nhiều ngày qua, nhưng đối với một số người dân nơi này, “ai đi, ai ở cũng vậy”.

Các chức vụ của ông Đinh La Thăng được cho là đang “lung lay” sau khi ủy viên Bộ Chính trị này bị một ban giám sát của Đảng Cộng sản Việt Nam “đưa vào tầm ngắm” vì “các sai phạm” ở một tập đoàn nhà nước mà ông lãnh đạo nhiều năm trước.

Ông Đinh La Thăng ‘chưa phải là mục tiêu cuối cùng’?

Chức bí thư của Đinh La Thăng lung lay do sai phạm quá khứ?

Cùng chung quan điểm với một số nhà phân tích, bà Dương Thị Tân, một cư dân ở thành phố được coi là “đầu tàu kinh tế” của Việt Nam, cho rằng đang có “đấu đá” trong nội bộ đảng.

Bà nói thêm: “Chuyện kỷ luật thì không phải vì những cái gì ông ấy đã làm và không làm được cho thành phố mà đây là một sự tranh giành, đấu đá. Ông về thành phố này, dù ông đã phát biểu sẽ dành hết thời gian cho thành phố, nhưng mà thực tế là ông chưa làm được cái gì mang dấu ấn cả”.

Bà tân nói tiếp: “Ông ra đi là điều tất nhiên. Một khi phe nhóm, những người đỡ đầu, chống lưng không còn tại vị nữa thì đương nhiên, sự ra đi không thể tránh khỏi”.

Đầu năm ngoái, ông Thăng đã được Ban Chấp hành Trung ương Đảng bầu làm một trong số gần 20 ủy viên của Bộ Chính trị đầy quyền lực ở Việt Nam rồi được chỉ định làm bí thành ủy TP HCM, sau một kỳ đại hội đảng mà giới quan sát cho là có sự “đối đầu” giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng khi ấy là ông Nguyễn Tấn Dũng.

Giới quan sát cho là có sự “đối đầu” giữa Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng khi ấy là ông Nguyễn Tấn Dũng trong đại hội đảng năm 2016.

Sau khi nhậm chức, ông Thăng từng được nhiều người ví là “Nguyễn Bá Thanh của Sài Gòn” vì có những tuyên bố thẳng thừng giống như Bí thư thành ủy Đà Nẵng trước khi quan chức này qua đời năm 2015.

Quan chức từng bị báo Trung Quốc cáo buộc “nhen nhóm tinh thần bài Bắc Kinh” sau khi ông “xạc” một nhà thầu của quốc gia đông dân nhất thế giới vì gây chết người trong một dự án đã có những tuyên bố như “không chấp nhận TP HCM tụt hậu như một định mệnh” hay “mục tiêu của chúng ta là vì dân, tôi chỉ nói 4 chữ thôi, ‘vì dân, hành động’, không nói nhiều. Đi ngay vào giải pháp”.

Về những diễn biến được cho là “bất lợi” đối với cựu Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận Tải, bà Tân nói rằng ai lên ai xuống cũng vậy.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có quan điểm như thế nào về vụ ông Đinh La Thăng?

Bà nói: “Dù là ai, đi hoặc ở, người dân chúng tôi cũng không vui mừng hay buồn phiền gì cả, vì xét cho cùng, lãnh đạo nào lên cũng vậy thôi. Họ cũng sẽ vẫn là một tư duy đấy, vẫn lối làm ăn đấy, vẫn lợi ích cái nhóm của họ, thì người chịu thiệt hại luôn luôn là người dân”.

Luật sư Lê Công Định, một người dân Sài Gòn, cũng có chung quan điểm với bà Tân. Ông viết trên trang Facebook: “Cho đến ngày cộng sản vẫn còn cầm quyền, ai thăng, ai giáng ở bất kỳ vị trí nào trong bộ máy quyền lực của chính thể này đều không khác nhau đối với tôi. Bởi vì tất cả đều như nhau”.

Trong khi đó, bạn đọc có tên Phạm Văn Túy có địa chỉ sinh sống ở TP HCM bình luận trên trang Facebook của ban Việt Ngữ của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ rằng “ông Thăng mà mất chức bí thư [thì] thật là đáng tiếc cho dân”, nhưng không nói rõ điều đáng tiếc đó là gì.

Trong một bài blog viết cho VOA tiếng Việt về việc ai sẽ lên thay ông Thăng nếu ông bị kỷ luật và bãi nhiệm, ông Phạm Chí Dũng, một nhà quan sát chính trường Việt Nam, viết: “… nhiều người dân Sài Gòn lại chẳng mấy quan tâm đến chuyện ai đi ai về. Với họ, ai thì cũng rứa, chỉ giỏi mị mà chẳng thấy làm được gì cho dân…”

Vụ xem xét kỷ luật ông Đinh La Thăng tiếp tục gây ra nhiều đồn đoán, giữa lúc có ý kiến nói rằng đảng cầm quyền ở Việt Nam đang “cố gắng thiết lập kỷ cương”, và rằng bí thư thành ủy Sài Gòn “chưa phải là mục tiêu cuối cùng”.

Những đồn thổi về số phận của người từng được báo chí Việt Nam mệnh danh là “Đinh tư lệnh” dâng lên khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đang chuẩn bị tổ chức hội nghị lần thứ 5, và theo giới quan sát, vụ ông Thăng có thể nằm trong nghị trình.

Trong khi đó, hai ngày qua, báo chí nhà nước đồng loạt đăng tải nhiều bài viết được cho là ám chỉ tới người từng tuyên bố muốn khôi phục TP HCM trở lại vị thế “hòn ngọc Viễn Đông” trước kia.

Có thể đọc thấy những hàng tít như, “xử lý nghiêm cán bộ sai phạm” hay “hy vọng người dám nghĩ, dám làm thì cũng dám nhận sai phạm”.

Cuối tháng trước, Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng đề nghị kỷ luật ông Thăng vì liên quan tới các sai phạm trong khi lãnh đạo Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.

Khi còn làm Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, ông Thăng “xạc” nhà thầu Trung Quốc vì để xảy ra hai sự cố làm một người chết và ít nhất 3 người bị thương tại một dự án đường sắt trọng điểm ở thủ đô của Việt Nam năm 2015.

Nhận định với VOA Việt ngữ, tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, một nhà quan sát chính trường Việt Nam, và đang làm việc tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, nói rằng “đây là một động thái cho thấy Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và đội ngũ của ông đang củng cố quyền lực bằng cách kiềm chế hay loại bỏ những nhân vật được cho là gần gũi với cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng”.

“Tuy nhiên, việc kỷ luật ông Đinh La Thăng, nếu diễn ra suôn sẻ như ý định của những người lãnh đạo Đảng, chắc chắn không chỉ là biểu hiện của việc đấu tranh phe phái đơn thuần”, chuyên gia này viết.

Ông Đinh La Thăng trong cuộc gặp với cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ở TP HCM đầu năm 2017.

VOA Việt Ngữ không thể liên lạc được với ông Trọng để hỏi ý kiến của nhà lãnh đạo đảng cầm quyền ở Việt Nam về nhận xét của ông Hiệp.

Ông Hiệp trả lời qua email rằng “quan trọng hơn, ông Trọng và các cộng sự đang cố gắng thiết lập lại kỷ cương trong nội bộ Đảng Cộng sản cũng như toàn bộ xã hội” vì “thời gian qua đã có tình trạng các cán bộ của Đảng chạy theo quyền lực và các lợi ích vật chất, mạnh ai nấy làm, dẫn tới tình trạng theo cách nói của Đảng là tham nhũng, lợi ích nhóm, vi phạm điều lệ tổ chức, coi thường kỷ cương phép nước…”

Mới đây, báo chí trong nước đăng tải thông tin về 12 dự án “nghìn tỷ” bị thua lỗ, mà ông Hiệp cho là “gây bức xúc công luận”, “làm suy yếu uy tín, tính chính danh của Đảng Cộng sản, đe dọa tới khả năng cầm quyền của Đảng”.

Trong khi đó, tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á của Singapore, cho VOA Việt Ngữ biết rằng “đây là chuyện kiểm tra, năm nào người ta cũng làm vài đợt, nhưng lần này đặc biệt là có đề nghị hình thức kỷ luật đối với một ủy viên Bộ Chính trị”.

Ông nói thêm rằng câu chuyện “đáng chú ý” này đang thu hút dư luận trong nước: “Một trong những mối quan tâm là người ta xem xem là đảng cầm quyền này xử lý các vấn đề làm không được việc, làm sai, làm hỏng hay phạm pháp như thế nào. Thứ hai, người ta cũng quan tâm xem sự đoàn kết nội bộ của chính quyền, đảng cầm quyền đang ở mức nào. Tiếp theo, người ta cũng quan tâm đến việc là nếu như có các động thái thay đổi, thì nó sẽ thay đổi theo hướng nào”.

Tiến sĩ Hợp nói rằng “hội nghị trung ương 5 họp mấy hôm nữa, người ta sẽ xem xét hình thức kỷ luật nào đấy, nhưng chưa biết hình thức kỷ luật sẽ là cái gì”.

Kịch bản kỷ luật ông Nguyễn Tấn Dũng hồi năm 2012 lại tái diễn?

Còn theo nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp, “trước mắt, cần phải chờ xem liệu ông Trọng và đội ngũ của ông có thành công trong việc kỷ luật ông Thăng hay không, hay kịch bản kỷ luật ông Nguyễn Tấn Dũng hồi năm 2012 lại tái diễn”.

“Nếu lần này thành công, tôi nghĩ có thể ông Thăng chưa phải là mục tiêu cuối cùng. Việc cách các chức vụ trong quá khứ gần đây đã trở thành một tiền lệ trong Đảng Cộng sản, và không loại trừ khả năng hình thức này sẽ được áp dụng cho cả các nhân vật từng nằm trong “tứ trụ”‘, ông Hiệp nói thêm.

5 năm trước, Bộ Chính trị Việt Nam đã đề xuất xem xét kỷ luật đối với ông Dũng “vì các vụ bê bối tài chính và bất ổn kinh tế”, nhưng sau đó, quan chức này “không bị thi hành kỷ luật”.

Trang tin Zing News hôm 3/5 dẫn lời ông ông Vũ Quốc Hùng, nguyên Phó chủ nhiệm thường trực Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cho biết rằng trước ông Thăng, từng có 3 ủy viên Bộ Chính trị bị kiểm điểm, và thậm chí cách chức.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định thi hành kỷ luật ông Đinh La Thăng bằng hình thức “cảnh cáo” và “cho thôi giữ chức” Uỷ viên Bộ Chính trị khoá 12.

Thông tin về việc kỷ luật ông Thăng, hiện là Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, được nêu trong thông cáo báo chí về phiên họp hôm 7/5 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá 12, thường gọi là Hội nghị Trung ương 5.

Thông cáo của Văn phòng Trung ương Đảng cho biết Ban chấp hành Trung ương đã biểu quyết với tỉ lệ phiếu rất cao, trên 90%, về biện pháp kỷ luật ông Đinh La Thăng.

Để đi đến quyết định kỷ luật, Ban chấp hành Trung ương đã xác định rằng ông Thăng “đã mắc những khuyết điểm, vi phạm rất nghiêm trọng” trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và công tác nhân sự trong thời gian ông giữ cương vị Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá 10, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam giai đoạn 2009-2011.

Ban chấp hành Trung ương nêu rõ rằng những khuyết điểm, vi phạm của ông Thăng đã “ảnh hưởng xấu” đến uy tín của “cấp uỷ”, “tổ chức đảng” và cá nhân ông Thăng, “gây bức xúc” trong cán bộ, đảng viên và nhân dân đến.

Thông cáo cho hay Tổng Bí thư Đảng Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì phiên họp của Ban Chấp hành hôm 7/5 về xem xét, thi hành kỷ luật cán bộ.

Tại phiên họp này, ông Đinh La Thăng đã phát biểu ý kiến nhưng thông cáo không cho biết ông đã bày tỏ những gì trước khi quyết định kỷ luật được đưa ra.

Những đồn đoán về chức vụ của ông Thăng bị lung lay đã xuất hiện từ cuối tháng 4 sau khi Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp 4 về các sai phạm ở Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), nơi ông Thăng từng nắm các chức vụ quan trọng nhất từ 2009-2011.

Ủy ban Kiểm tra khẳng định ông Thăng có những sai phạm gồm ký một nghị quyết của Đảng ủy Tập đoàn hồi năm 2009 “không phù hợp với quy định pháp luật” để tập đoàn và các đơn vị thành viên chỉ định nhiều gói thầu “trái pháp luật”; hành động quá quyền hạn khi ký thỏa thuận góp vốn hồi năm 2008 với Oceanbank; quyết định đầu tư tràn lan nhưng lại thiếu kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện, dẫn đến hiệu quả đầu tư thấp; một số dự án bị dở dang, thua lỗ kéo dài, gây hậu quả rất nghiêm trọng.

Ngày 27/4, Ủy ban đã đề nghị Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng – hai cơ cấu quyền lực cấp cao nhất của đảng – “xem xét, thi hành kỷ luật” đối với ông Thăng.

Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với VOA, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, nhận định một khi Ban Chấp hành Trung ương kỷ luật ông Đinh La Thăng, vị trí bí thư thành ủy Tp.HCM “có lẽ sẽ không còn thích hợp” với ông. Tiến sĩ Doanh cho rằng “chắc chắn sẽ có một người khác về làm bí thư thành ủy Tp.HCM”.

Trước phiên họp của Ban chấp hành Trung ương về việc kỷ luật ông Thăng, nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp, thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore, nói với VOA rằng nếu ông Trọng và đội ngũ của ông “thành công trong việc kỷ luật ông Thăng”, có thể “ông Thăng chưa phải là mục tiêu cuối cùng”.

Tiến sĩ Hiệp nói việc “cách các chức vụ trong quá khứ” gần đây đã trở thành một tiền lệ trong Đảng Cộng sản. Ông Hiệp nói thêm là “không loại trừ khả năng” hình thức này sẽ được áp dụng cho cả “các nhân vật từng nằm trong ‘tứ trụ’”, tức là bốn nhà lãnh đạo hàng đầu về mặt đảng, quốc hội và chính phủ của Việt Nam.