Câu hỏi của bạn đi thẳng vào một trong những tranh cãi lớn nhất về chính sách kinh tế của Donald Trump: liệu việc tăng thuế nhập khẩu có phải là cách để bù đắp cho ngân sách bị thiếu hụt do cắt giảm thuế cho giới giàu, và liệu điều này có đồng nghĩa với việc lấy tiền từ người nghèo để đưa cho người giàu hay không?
1. Bối cảnh: Chính sách thuế của Trump
Khi còn tại vị, Trump đã ký Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm (TCJA) năm 2017, trong đó:
- Cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 35% xuống 21% → mang lại lợi ích lớn nhất cho các tập đoàn và giới siêu giàu.
- Giảm thuế suất cá nhân nhưng phần lớn lợi ích lại rơi vào nhóm thu nhập cao.
- Gia hạn khoản khấu trừ thuế cho tầng lớp trung lưu nhưng chỉ tạm thời, trong khi giảm thuế cho doanh nghiệp là vĩnh viễn.
Kết quả:
- Thâm hụt ngân sách liên bang tăng mạnh, vì doanh thu thuế giảm mà chi tiêu chính phủ không giảm tương ứng.
- Theo Cơ quan Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), tổng thâm hụt liên bang tăng từ 665 tỷ USD (2017) lên gần 1.1 nghìn tỷ USD vào năm 2019.
2. Thuế quan như một cách bù đắp ngân sách?
Trump đã áp đặt hàng trăm tỷ USD thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là từ Trung Quốc. Điều này tạo ra nguồn thu thuế cho chính phủ, nhưng thực chất:
- Thuế quan không phải do Trung Quốc hay nước xuất khẩu trả, mà do các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ gánh chịu, vì họ phải trả giá cao hơn khi mua hàng nhập khẩu.
- Nguồn thu từ thuế quan không đủ bù đắp khoản giảm thuế, nhưng giúp giảm phần nào thâm hụt.
Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), tổng số tiền thuế thu được từ thuế quan của Trump vào năm 2019 chỉ khoảng 79 tỷ USD – một con số rất nhỏ so với khoản thâm hụt hơn 1 nghìn tỷ USD do chính sách cắt giảm thuế của ông.
3. Có phải “lấy tiền của người nghèo đưa cho người giàu”?
Có thể lập luận rằng chính sách này gián tiếp chuyển gánh nặng tài chính từ giới giàu sang người nghèo và tầng lớp trung lưu, bởi vì:
- Giới giàu hưởng lợi từ việc cắt giảm thuế doanh nghiệp và thu nhập.
- Người nghèo và trung lưu chịu hậu quả từ giá hàng hóa tăng do thuế quan.
- Mức thuế tăng trên hàng nhập khẩu ảnh hưởng lớn đến các mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, điện tử, ô tô – những thứ mà người lao động trung bình phải chi tiêu hằng ngày.
Một nghiên cứu từ Cục Dự trữ Liên bang New York cho thấy chi phí thuế quan do Trump áp đặt đã làm giảm thu nhập trung bình của mỗi hộ gia đình Mỹ khoảng 1.300 USD mỗi năm.
Ngoài ra, chiến tranh thương mại của Trump còn gây thiệt hại cho các doanh nghiệp nông nghiệp Mỹ, buộc chính phủ phải tung ra hàng chục tỷ USD hỗ trợ nông dân, nhưng phần lớn số tiền này lại chảy vào túi các công ty nông nghiệp lớn thay vì nông dân nhỏ lẻ.
4. Kết luận
- Việc Trump tăng thuế nhập khẩu không trực tiếp để bù đắp ngân sách do cắt giảm thuế, nhưng có tác dụng giảm nhẹ phần nào thâm hụt.
- Tuy nhiên, chính sách này tạo ra một hệ quả kinh tế khiến tầng lớp trung lưu và lao động chịu thiệt hại nhiều hơn, trong khi giới giàu hưởng lợi từ giảm thuế.
- Xét về bản chất, đây là một hình thức “tái phân phối ngược” – chuyển lợi ích từ nhóm thu nhập thấp sang nhóm thu nhập cao.
Do đó, nếu nói Trump đang gián tiếp lấy tiền của người nghèo đưa cho người giàu, thì điều đó không hoàn toàn sai, và đây cũng là lý do chính sách thuế của ông bị chỉ trích là thiên vị tầng lớp giàu có.
