Trung Quốc vừa trấn an Philippines rằng nước này sẽ không chiếm đóng thêm thực thể hay vùng lãnh thổ mới trên biển Đông, theo một thỏa hiệp mới với Manila để ‘duy trì nguyên trạng’ giữa lúc 2 nước này đang tìm cách thắt chặt quan hệ.
Reuters dẫn lời bộ trưởng quốc phòng Philippines nói như vậy tại một buổi điều trần ở quốc hội Philippines.
“Chỉ có những quốc gia lạc quan nhất Đông Nam Á mới tin vào bất cứ cam kết nào của Trung Quốc liên quan tới Biển Đông.”
Nhận định về lời hứa của Trung Quốc sẽ không lấn chiếm thêm các thực thể trên biển Đông, giám đốc Quỹ biển Đông (FESS) Trần Trường Thủy cho rằng Trung Quốc đã đưa ra cam kết này từ lâu rồi.
Trên trang Twitter cá nhân, ông Thủy viết Trung Quốc đã đưa ra lời cam kết này cùng với tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) vào năm 2002.
Nhà nghiên cứu biển Đông Bill Hayton của Chatham House ở London nhận định với VOA rằng “chỉ có những quốc gia lạc quan nhất Đông Nam Á mới tin vào bất cứ cam kết nào của Trung Quốc liên quan tới Biển Đông.”
Ngoại trưởng Vương Nghị của Trung Quốc tại buổi họp báo chung với Ngoại trưởng Philippines Peter Cayetano tại Manila. Theo nhận định của các chuyên gia, lời hứa không lấn chiếm thêm biển Đông vẫn là những lời hứa cũ.
Ông cho rằng những hành động của Trung Quốc trong hơn nửa thập kỷ qua cho thấy mục tiêu cuối cùng của nước này là chiếm được quyền kiểm soát toàn bộ mọi họn đảo, đá và bãi cạn bên trong đường lưỡi bò hình chữ U mà họ đã vạch ra và tuyên bố thuộc chủ quyền của mình.
“Đây chỉ còn là vấn đề thời gian,” theo nhà nghiên cứu Hayton. “Nếu Trung Quốc thực sự muốn cam kết với khu vực thì họ phải đưa ra những tuyên bố công khai từ các cấp cao nhất, khẳng định họ đã thay đổi cách tiếp cận và sẵn sàng thỏa hiệp về các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ”.
“Trung Quốc sẽ không chiếm đóng thêm các thực thể trên biển Đông và sẽ không xây dựng thêm các cơ sở mới trên bãi cạn Scarborough.”
Bộ trưởng quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana nói hôm 14/8 rằng nước này đã đạt được một “thỏa hiệp sống chung” với Trung Quốc trên biển Đông, trong đó ngăn cấm việc chiếm đóng thêm các đảo mới.
Nói với các nhà lập pháp Phillippnes, bộ trưởng Lorenzana phát biểu: “Trung Quốc sẽ không chiếm đóng thêm các thực thể trên biển Đông và sẽ không xây dựng thêm các cơ sở mới trên bãi cạn Scarborough.”
Bãi cạn Scarborough là ngư trường quan trọng của Philippines mà Trung Quốc đã phong tỏa từ năm 2012 tới 2016.
Nhà nghiên cứu Trần Trường Thủy nhận định trên trang Twitter cá nhân rằng sở dĩ Trung Quốc đồng ý không xây dựng thêm trên bãi cạn Scarborough là vì “Mỹ cấm Trung Quốc làm như vậy từ năm 2016”.
Trung Quốc thừa nhận Hoa Kỳ đã vạch ra một “lằn ranh đỏ” và sẵn sàng can thiệp để ngăn không cho Trung Quốc xây dựng bất cứ cơ sở nào trên bãi cạn Scarborough, theo chuyên gia biển Đông Hayton.
Nhà nghiên cứu thuộc viện Chatham House nói với VOA rằng “Chính quyền Tổng thống Obama đã làm rõ điều này vào
Tàu tuần duyên của Trung Quốc tiếp cận ngư dân Philippines ngoài khơi bãi cạn Scarborough trên biển Đông. Trung Quốc khống chế bãi cạn này từ 2012 tới 2016 khi Mỹ tuyên bố ngăn cản Trung Quốc làm điều này.
năm 2016.”
Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano cho biết ngoài ra, Philippines đang thương lượng một “cam kết thương mại” với Trung Quốc để khai thác các nguồn dầu khí trong các khu vực đang tranh chấp trên biển Đông, nhắm mục tiêu bắt đầu khoan dầu vào năm nay.
Hồi tháng trước, Việt Nam bị áp lực, buộc phải ngừng hoạt động khoan thăm dò dầu khí tại một lô ở khu vực đang tranh chấp với Trung Quốc.
Được hỏi về tuyên bố của Philippines, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói Trung Quốc có lãnh thổ trên quần đảo Trường Sa và các vùng lãnh hải lân cận, và Trung Quốc tiếp tục cam kết giải quyết tranh chấp một cách hòa bình thông qua thương thảo với các bên trực tiếp có liên quan.”
