⚠️ Phân tích:
1. Kinh nghiệm chiến trường và sự bất công nếu nhượng bộ lãnh thổ
Tôi nhớ rõ, khi còn phục vụ tại châu Âu, tôi đã làm việc sát với quân đội Ukraine — họ không chỉ chiến đấu vì đất đai, mà vì giá trị dân chủ, nhân phẩm và quyền tự quyết của quốc gia mình. Kể từ 2022, người Ukraine đã trải qua những gì nhiều người phương Tây chỉ đọc trên báo: khoảnh khắc “cháy nổ mỗi giờ”, những đống đổ nát, những xác trẻ em, những ngôi mộ tập thể.
Nếu Hoa Kỳ đứng sau một tiến trình mà trong đó Ukraine bị ép nhượng lãnh thổ, thì đó không phải là hòa bình, mà là hình thức bất công được ngụy trang thành thỏa thuận — một ván bài mà kẻ xâm lược được phần thưởng, người bị xâm lược bị ép chấp nhận mất mát.
2. Nga sẽ hiểu như thế nào?
Vladimir Putin không hành động vì lý tưởng dân chủ. Ông ta hiểu ngôn ngữ quyền lực: ai bỏ cuộc trước, ai nhượng bộ trước sẽ phải trả giá bằng phần tiếp theo. Nếu Hoa Kỳ ép Ukraine “lùi” quá nhanh, Putin sẽ đọc đó là cho phép lấn tới, rằng quốc tế có thể bị “mua” bằng nhượng bộ. Và lịch sử đã cho thấy: Gruzia 2008, Crimea 2014, Syria 2015 — mọi bước nhượng bộ sớm đều được Moscow “ghi điểm”.
3. Bài học từ đồng minh châu Âu
Những nước như Estonia, Latvia, Lithuania, Poland đã sống bên cạnh Nga. Họ không “tiễn khách” bằng lễ nghi, họ chứng kiến gián điệp, tấn công mạng, phá hoại năng lượng — và họ luôn cảnh báo rằng xung đột đóng băng không phải kết thúc, mà là thời gian để tái vũ trang và chuẩn bị cuộc tấn công mới.
4. Mỹ và trách nhiệm đạo đức
Ukraine đang chiến đấu vì những giá trị mà chúng ta Mỹ thường tuyên bố: tự do, công lý, chủ quyền, quyền dân sự. Nếu Mỹ đứng ngoài hoặc chuyển sang áp lực Ukraine phải “nhượng” để đổi lấy… “hòa bình”, thì chúng ta không chỉ bỏ rơi Ukraine — chúng ta bỏ rơi chính lý tưởng của mình.
5. Nên làm gì?
-
Ủng hộ mạnh mẽ để Ukraine tự quyết, không phải đẩy họ vào bàn đàm phán từ vị thế bị trói tay.
-
Giữ vững nguyên tắc: kẻ xâm lược không được lợi từ hành động bạo lực không bị trừng phạt.
-
Lắng nghe những người hiểu Nga, những người đã sống dưới áp lực của Moskva, chứ không chỉ các khách mời “nước ngoài đến” hôm nay.
-
Kiên nhẫn chiến lược: mệt mỏi không phải là chiến thuật. Thiếu kiên nhẫn không phải là đạo đức.
Kết lời
Anh chị em thân mến, Ukraine đã chứng minh bằng máu, bằng đống đổ nát, rằng họ sẵn sàng chiến đấu cho tự do — không phải chỉ bằng lời nói. Giờ là lúc chúng ta — người Việt, người từng chọn lý tưởng dân chủ — hãy đứng về phía họ. Bởi nếu Washington lùi bước, thì đâu còn khác biệt gì giữa “dân chủ” và “bán quyền lực”.
Xin hãy giữ vững lời hứa của chúng ta — với chính mình, với Ukraine, với toàn thế giới: tự do không thể bị thương lượng thành chi phí thấp.
— Nguyễn Văn Hải