Chiều trốn Conference để đi Bảo tàng Cộng sản tại Praha, tôi ám ảnh câu hỏi vì sao khi mâu thuẫn chín muồi, dân Đông Âu hạ bệ Cộng sản nhanh gọn, nhất là Czech Republic chỉ mất 10 ngày, với một cuộc cách mạng Nhung, biểu tình ôn hoà toàn quốc, mà VN 30 năm sau khi tiền đồn Cộng sản sụp đổ vẫn ca bài ca cũ, còn dạy trẻ con ăn cứt gà trong trường học. Có phải vì văn hóa VN là văn hóa chịu đựng, nhẫn nhục, chỉ vùng lên khi có giặc ngoài mà loay hoay không biết làm thế nào để đối phó với thù trong, với mâu thuẫn nội tại?
Câu hỏi xa hơn là tại sao Cộng sản lại rơi trúng vào đầu Trung Quốc, Triều Tiên và VN mà không phải là nước châu Á nào khác. Ai mang CS về làm nhân dân khổ đau, dân tộc tụt hậu chỉ là một phần của định mệnh thôi, vì sao Cộng sản phát triển được và tồn tại dai dẳng ở ba nước này mới là vấn đề. Có phải vì Cộng sản tương thích với Khổng giáo, vốn cũng đề cao những giá trị chuyên quyền, phục tùng không hay vì lý do nào khác nữa. Có phải vì mấy nước này đi thẳng từ nền kinh tế nông nghiệp phong kiến, thực dân, chưa kịp phát triển tư tưởng tự do, dân chủ như những người anh em khác nên mãi mãi không tự giải thoát được dân tộc mình khỏi chế độ độc tài? Cộng sản về bản chất chỉ là phong kiến đội lốt, đeo mặt nạ ngụy trang? (Trích dẫn được để trong các comments).
