Việc hệ thống truyền hình của VTC phải tắt sóng đồng loạt là một sự kiện đánh dấu sự thay đổi lớn trong ngành truyền thông Việt Nam, đặc biệt là vai trò của truyền hình truyền thống trong bối cảnh mạng xã hội và các nền tảng số đang chiếm ưu thế. Sự kiện này có nhiều ý nghĩa, phản ánh những thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng truyền thông và cả chiến lược của nhà nước trong việc kiểm soát thông tin.
1. Sự suy yếu của truyền hình truyền thống
• Cạnh tranh với mạng xã hội: Các kênh truyền hình như VTC không thể cạnh tranh với mạng xã hội và các nền tảng số như YouTube, Facebook, TikTok, hay các dịch vụ xem phim trực tuyến như Netflix, FPT Play, VieON,… Những nền tảng này không chỉ linh hoạt về nội dung mà còn cho phép người dùng tương tác trực tiếp, điều mà truyền hình truyền thống không thể làm được.
• Sự giảm sút khán giả: Với sự phổ biến của internet và điện thoại thông minh, người dân, đặc biệt là giới trẻ, đã chuyển sang các nền tảng số. Các kênh truyền hình truyền thống như VTC trở nên lạc hậu trong cách tiếp cận nội dung và không còn giữ được sự hấp dẫn.
2. Thách thức đối với nhà nước trong việc kiểm soát thông tin
• Tuyên truyền gặp khó khăn: Truyền hình từng là công cụ quan trọng để tuyên truyền của nhà nước. Việc các kênh truyền hình phải tắt sóng cho thấy sự suy giảm hiệu quả của truyền thông do nhà nước kiểm soát trong việc duy trì ảnh hưởng trước sự bùng nổ của các nền tảng tự do thông tin.
• Mạng xã hội chiếm lĩnh: Trên các nền tảng mạng xã hội, thông tin đến từ nhiều nguồn khác nhau, khó kiểm soát hơn và cho phép các quan điểm đa chiều, thách thức sự độc quyền về thông tin của nhà nước.
3. Thông điệp từ sự kiện này
• Lời chia tay mang tính biểu tượng: Việc các MC và BTV gửi lời chia tay trên sóng cho thấy một sự thừa nhận ngầm rằng truyền hình truyền thống đã không còn là phương tiện truyền thông chủ đạo. Đây cũng là một sự kiện để nhìn lại hành trình của các kênh truyền hình trong việc phục vụ công chúng, dù mục đích ban đầu là tuyên truyền hay giải trí.
• Hướng tới tái sinh: Thông báo về việc “tái sinh” trong tương lai có thể là dấu hiệu rằng nhà nước sẽ chuyển đổi mô hình truyền thông từ truyền thống sang kỹ thuật số, tận dụng các nền tảng trực tuyến để tiếp cận công chúng.
4. Cơ hội và thách thức trong tương lai
• Cơ hội: Việc chuyển đổi sang các nền tảng kỹ thuật số mở ra cơ hội để hiện đại hóa và tiếp cận tốt hơn với người dùng. Nếu nhà nước biết cách đầu tư vào nội dung sáng tạo, phù hợp với nhu cầu và thói quen mới của người dùng, thì vẫn có thể duy trì sức ảnh hưởng trong không gian số.
• Thách thức: Tuy nhiên, mạng xã hội là một không gian mở, nơi các quan điểm đa chiều khó kiểm soát. Điều này đòi hỏi sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận của nhà nước đối với thông tin, không chỉ dựa vào kiểm duyệt mà cần tạo ra nội dung có giá trị thực sự.
Sự kiện này không chỉ là lời chia tay của các kênh truyền hình VTC mà còn là lời từ biệt đối với một kỷ nguyên truyền thông truyền thống. Nó phản ánh sự dịch chuyển tất yếu trong hành vi tiêu dùng thông tin và đòi hỏi cả nhà nước lẫn các tổ chức truyền thông phải thích nghi với thời đại kỹ thuật số. Vấn đề không chỉ là “tái sinh” các kênh truyền hình mà là tái cấu trúc toàn bộ chiến lược truyền thông để phù hợp với nhu cầu và xu hướng mới.
