Mỹ và Đồng Minh Áp Thuế Trung Quốc, Bắc Kinh Không “Phản Đòn” Như Đã Dọa: Kinh Tế Trung Quốc Tiếp Tục Xuống Dốc

Trd Xuan

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ gia tăng, Bắc Kinh dường như thận trọng hơn trong việc phản ứng với các động thái áp thuế từ chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden và các đồng minh. Trái với những tuyên bố cứng rắn trước đó, Trung Quốc không có động thái mạnh mẽ nào để “phản đòn” như đã dọa. Điều này cho thấy sự điều chỉnh chiến lược của Bắc Kinh, với nỗ lực tìm kiếm cơ hội xuất khẩu hàng hóa sang Đông Nam Á khi Mỹ và đồng minh gia tăng các rào cản thương mại.

Chính Sách Thuế Quan Của Mỹ và Các Đồng Minh

Theo Channel News Asia (CNA) đưa tin ngày 17/9, Trung Quốc đã gặp phải nhiều bất đồng với Canada và Liên minh châu Âu (EU) trong những tháng gần đây, khi hai bên cùng Mỹ áp đặt thuế nhập khẩu lên hàng loạt sản phẩm của Trung Quốc, bao gồm xe điện, pin, tấm pin mặt trời, thép và nhôm.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định tăng thuế đối với hàng tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, trong đó có thuế 100% đối với xe điện và 25% đối với pin xe điện. Quyết định này sẽ có hiệu lực từ ngày 27/9. Tiếp sau đó, Canadacũng công bố sẽ áp thuế 100% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc từ ngày 1/10, và mức thuế bổ sung 25% đối với thép và nhôm sẽ có hiệu lực từ ngày 15/10.

Trong khi đó, EU tiếp tục duy trì các mức thuế trừng phạt đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, áp thêm thuế lên tới 38,1%. Những động thái này nhằm hạn chế sự cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa giá rẻ và trợ cấp của Trung Quốc.

Trung Quốc: Phản Ứng Thận Trọng

Mặc dù Bắc Kinh tuyên bố sẽ tiến hành cuộc điều tra kéo dài một năm về các biện pháp “chống phân biệt đối xử” đối với xe điện của Trung Quốc do Canada áp đặt, nhưng hành động thực tế của Trung Quốc lại khá hạn chế. Các chuyên gia nhận định, Trung Quốc không có đủ khả năng để tham gia vào một cuộc chiến thương mại quy mô lớn vào thời điểm này, khi nền kinh tế của nước này đang phải đối mặt với nhiều khó khăn.

Tiến sĩ Chen Bo, giáo sư kinh tế tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung, Vũ Hán, cho biết: “Tình hình kinh tế hiện tại của Trung Quốc không mấy khả quan. Bắc Kinh hiểu rõ rằng một cuộc chiến thương mại sẽ tốn kém và không có lợi cho bất kỳ ai.”.

Cũng theo giáo sư Henry Gao từ Đại học Quản lý Singapore, nền kinh tế Trung Quốc hiện yếu hơn nhiều so với hai năm trước, và khó có thể chống chọi với các biện pháp trả đũa mạnh mẽ từ phương Tây.

Tăng Trưởng Kinh Tế Đang Chững Lại

Bắc Kinh đặt mục tiêu tăng trưởng GDP thực tế ở mức 5% cho năm 2024, nhưng tình hình thực tế không mấy lạc quan. Theo dữ liệu từ quý 2/2024, nền kinh tế Trung Quốc chỉ tăng trưởng 4,7% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn so với kỳ vọng, trong khi mức tăng trưởng quý 1 là 5,3%. Mặc dù xuất khẩu tăng cao hơn dự kiến trong tháng 8/2024, nhưng số liệu nhập khẩu lại không đạt kỳ vọng, cho thấy sự suy yếu của nền kinh tế.

Tiến sĩ Chen cũng cho biết, mặc dù EU đã đầu tư mạnh vào lĩnh vực xe năng lượng mới (NEV) của Trung Quốc dưới thời chính quyền Trump, căng thẳng thương mại hiện tại giữa hai bên có thể khiến EU và Trung Quốc phải tìm cách giảm bớt xung đột. Ông kỳ vọng hai nền kinh tế có thể thỏa hiệp thông qua việc Trung Quốc giảm trợ cấp và mở cửa hơn với các sản phẩm nông nghiệp từ EU.

Tranh Chấp Với Canada và Hệ Lụy

Tuy nhiên, các nhà phân tích không lạc quan về tranh chấp giữa Trung Quốc và Canada. Quan hệ giữa hai nước đã căng thẳng từ sau vụ Canada bắt giữ Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu vào năm 2018 theo yêu cầu của Mỹ. Nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại Ngân hàng Natixis, Alicia Garcia-Herrero, nhận định rằng Trung Quốc khó có thể trả đũa mạnh mẽ đối với Canada, bởi nền kinh tế Canada rất mạnh mẽ và việc đối đầu trực tiếp có thể gây thiệt hại lớn cho Trung Quốc.

Trung Quốc Tìm Kiếm Cơ Hội Ở Đông Nam Á

Trước những thách thức ngày càng gia tăng từ Mỹ và đồng minh, Trung Quốc đang xoay trục sang Đông Nam Á, một khu vực đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong 14 năm liên tiếp. Năm 2022, kim ngạch thương mại giữa Trung Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đạt mức kỷ lục 722 tỷ USD.

Warwick Powell, giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Công nghệ Queensland (Úc), cho rằng các quốc gia Đông Nam Á sẽ là điểm đến tiềm năng cho hàng hóa Trung Quốc, trong khi các công ty Trung Quốc có thể mở rộng sự hiện diện tại đây để xuất khẩu sang EU và Bắc Mỹ.

Tuy nhiên, Trung Quốc cũng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức tại Đông Nam Á, khi một số quốc gia trong khu vực đã bắt đầu bày tỏ lo ngại về làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc. Indonesia – một cường quốc kinh tế của Đông Nam Á, đang xem xét áp thuế nặng đối với hàng dệt may nhập khẩu từ Trung Quốc. Thái Lan cũng lo ngại rằng các ngành công nghiệp trong nước không thể cạnh tranh với hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc, trong khi Malaysia đã mở cuộc điều tra chống bán phá giá đối với hàng nhựa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Kết Luận

Dưới thời chính quyền Biden, Mỹ và các đồng minh đang đẩy mạnh các biện pháp hạn chế thương mại đối với Trung Quốc, khiến Bắc Kinh rơi vào thế khó. Trong khi Trung Quốc tìm cách xoay trục sang Đông Nam Á và các khu vực khác như Nga, Ấn Độ và châu Phi, các biện pháp trừng phạt từ phương Tây đang làm cho con đường này ngày càng hẹp lại.

Mặc dù Trung Quốc vẫn là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nhưng sự suy yếu dưới áp lực của các biện pháp hạn chế thương mại đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với tham vọng kinh tế và chiến lược của nước này trong tương lai.