“KÊNH MIAMI” DƯỚI GÓC ĐỘ PHÁP LÝ: HAI VI PHẠM RÕ RÀNG CỦA WITKOFF – KUSHNER VÀ CÁCH QUỐC HỘI CÓ THỂ XỬ LÝ

⚖️ VietnamWeek – Phân tích pháp lý

I. DẪN NHẬP: CƠN ĐỊA CHẤN PHÁP LÝ TỪ MỘT CUỘC GỌI BLOOMBERG ĐÃ LÀM LỘ CẢ BỘ MÁY NGOẠI GIAO BÓNG TỐI

Ngày 25/11, Bloomberg tung ra bản ghi âm cuộc gọi giữa Steve Witkoff, tỷ phú bất động sản kiêm “đặc phái viên không chính thức” của Donald Trump, và Yuri Ushakov, cố vấn đối ngoại hàng đầu của Vladimir Putin.

Trong cuộc gọi đó, Witkoff:

• hướng dẫn Nga cách nói chuyện để tác động Trump,

• đề cập đến một số “quyền tùy biến” mà Trump sẽ cấp cho ông để hoàn tất thỏa thuận,

• bàn thảo về việc Nga nên tiếp cận Ukraine thế nào để đạt được nhượng bộ lãnh thổ.

Cuộc gọi thứ hai mà Bloomberg tiếp cận lại cho thấy các cố vấn Nga đang tự soạn thảo đề xuất hòa bình, sau đó giao lại cho Miami để Trump “đóng dấu”.

Đây là sự kiện pháp lý chấn động bởi 3 lý do:

1. Witkoff không có chức vụ trong chính phủ.

2. Kushner từ lâu tuyên bố rút khỏi mọi công việc quốc gia.

3. Cả hai cùng tham gia đàm phán quốc tế với một chính phủ thù địch mà không hề có ủy quyền.

Điều này đẩy vụ “Kế hoạch 28” từ một bê bối chính trị → sang một vụ việc pháp lý tiềm ẩn hình sự.

II. ĐẠO LUẬT LOGAN LÀ GÌ? VÀ TẠI SAO NÓ ÁP DỤNG CHÍNH XÁC VÀO VỤ NÀY?

Đạo luật Logan 1799 (Logan Act) quy định:

“Bất kỳ công dân Mỹ nào, không được Hoa Kỳ ủy quyền, đàm phán hoặc liên hệ với bất kỳ chính phủ nước ngoài nào nhằm:

• phá hoại chính sách của Hoa Kỳ,

• hoặc gây ảnh hưởng đến hành vi của một quốc gia đang có xung đột với Mỹ,

  sẽ phạm tội liên bang.”

Đây là tội hình sự, hình phạt tối đa: 3 năm tù.

Dù hiếm khi được truy tố, nhưng Logan Act chưa từng chứng kiến một trường hợp nào rõ ràng như vụ này, nơi:

• có bằng chứng âm thanh,

• có bằng chứng họp trực tiếp,

• có báo chí xác thực,

• có liên quan đến quốc gia thù địch (Nga),

• có yếu tố địa chính trị nghiêm trọng (chiến tranh Ukraine).

Nói cách khác: nếu Logan Act có trường hợp được áp dụng, thì đây là nó.

III. HÀNH VI CỦA WITKOFF – KUSHNER ĐỐI CHIẾU VỚI LOGAN ACT

1. Họ liên hệ trực tiếp với đại diện chính phủ Nga

• Witkoff họp nhiều ngày với Kirill Dmitriev (CEO RDIF – quỹ thuộc Kremlin).

• Từ Miami, ông gọi trực tiếp cho Yuri Ushakov (cố vấn Putin).

• Kushner tham gia soạn thảo với các nhân vật liên quan đến chính phủ Nga.

✔️ Phù hợp hoàn toàn với “liên hệ với chính phủ nước ngoài”.

2. Không có bất kỳ ủy quyền pháp lý nào của Hoa Kỳ

• Witkoff không phải viên chức.

• Kushner không còn trong bộ máy chính phủ.

• Không có văn bản ủy quyền.

• Không có sự giám sát của Bộ Ngoại giao hay NSC.

✔️ Điều này thỏa mãn yếu tố chính: “không được ủy quyền”.

3. Nội dung trao đổi có mục đích thay đổi chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ

Trong cuộc gọi rò rỉ:

• Witkoff bàn cách để Nga “trình bày” thỏa thuận sao cho Trump đồng ý.

• Cả hai trao đổi về lãnh thổ Ukraine – một vấn đề an ninh quốc tế.

• Nga soạn bản nháp và gửi Mỹ thông qua kênh Miami.

Điều này là:

✔️ đàm phán chính sách ngoại giao,

✔️ điều chỉnh hành vi của một quốc gia thù địch,

✔️ ảnh hưởng trực tiếp đến các cam kết của Hoa Kỳ với NATO và Ukraine.

4. Nội dung làm suy yếu chính sách chính thức của Hoa Kỳ

Chính sách của Mỹ (đã được Quốc hội xác lập) là:

• ủng hộ toàn vẹn lãnh thổ Ukraine,

• cấm nhượng bộ đơn phương trước Nga,

• không gỡ trừng phạt khi Nga đang xâm lược.

Nhưng Kế hoạch 28:

• hợp pháp hóa đất Nga đã chiếm,

• mở đường gỡ trừng phạt,

• ép Ukraine chấp nhận nhượng bộ.

✔️ Đây chính xác là điều Logan Act mô tả: hành vi phá hoại lập trường của Hoa Kỳ.

IV. TÁC ĐỘNG PHÁP LÝ: VÌ SAO VỤ NÀY NGHIÊM TRỌNG HƠN MỌI TIỀN LỆ?

1. Có ghi âm – điều chưa từng xuất hiện trong các vụ Logan Act trước đây

Bloomberg nắm audio gốc – nghĩa là:

• Quốc hội có thể trát yêu cầu ngay,

• DOJ có thể xác thực trong vài giờ,

• Không thể chối “tin đồn”,

• Không thể nói “báo chí bịa đặt”.

Audio là chứng cứ vàng.

2. Họ làm việc với một quốc gia đang tiến hành chiến tranh

Luật liên bang xem Nga là:

• đối thủ chiến lược,

• đang vi phạm luật quốc tế,

• đang đối đầu trực tiếp với lợi ích Hoa Kỳ.

Điều này khiến vụ này nghiêm trọng hơn gấp 10 lần vụ Michael Flynn (2017) — và Flynn đã bị FBI điều tra, bị truy tố khai man.

3. Họ làm việc ngoài hệ thống an ninh quốc gia

Không có:

• CIA

• NSA

• Bộ Ngoại giao

• Bộ Quốc phòng

• Hội đồng An ninh Quốc gia

Điều này khiến Mỹ đối mặt với nguy cơ bị Nga:

• thao túng,

• thu thập thông tin,

• chèn các điều khoản theo lợi ích Kremlin.

4. Ảnh hưởng trực tiếp đến một cuộc chiến đang diễn ra

Không phải ngoại giao thông thường.

Đây là đàm phán với một bên xâm lược để định đoạt tương lai một quốc gia.

Witkoff và Kushner đang “đi dây” trên quyền tồn tại của Ukraine.

V. QUỐC HỘI CÓ THỂ LÀM GÌ?

1. Mở điều tra chính thức – đây là bước chắc chắn sẽ xảy ra

Ủy ban có thẩm quyền:

• Ủy ban Đối ngoại Thượng viện

• Ủy ban Tình báo lưỡng viện

• Ủy ban Giám sát Hạ viện

• Ủy ban Tư pháp

Họ có quyền:

✔️ yêu cầu bản ghi âm

✔️ yêu cầu lời khai Witkoff – Kushner

✔️ yêu cầu tài liệu từ NSC

✔️ yêu cầu email, tin nhắn, lịch họp

2. Có thể truy tố theo Logan Act (không phải bất khả thi)

Dù Logan Act hiếm khi bị dùng, nhưng:

• Đây là trường hợp rõ nhất trong lịch sử

• Có chứng cứ âm thanh

• Có động cơ chính trị – tài chính

• Có quốc gia thù địch liên quan

Các chuyên gia pháp lý của Georgetown, Yale Law và Brookings đều đồng ý đây là case khả thi nhất trong 224 năm qua.

3. Quốc hội có thể ra luật hạn chế đặc phái viên cá nhân

Hệ quả lâu dài của vụ này có thể dẫn đến:

• cấm mọi “kênh cá nhân” trong ngoại giao,

• yêu cầu ủy quyền bằng văn bản,

• thiết lập giám sát bắt buộc,

• ngăn tổng thống sử dụng “bạn thân” làm nhà đàm phán.

VI. KHI NÀO QUỐC HỘI SẼ HÀNH ĐỘNG? (DỰ BÁO CHUẨN)

Dựa trên lịch sử, nguồn tin trong Quốc hội và các dấu hiệu hiện tại:

Trong vòng 10–20 ngày, nếu Ukraine rút khỏi tiến trình Florida.

Ngay lập tức, nếu có thêm tài liệu rò rỉ từ Miami hoặc Moscow.

Sớm nhất, nếu Rubio đưa ra phát biểu không khớp với dữ liệu báo chí (khi đó ông sẽ bị yêu cầu điều trần).

Muộn nhất, khi Quốc hội phải bỏ phiếu thông qua gói viện trợ hoặc gói trừng phạt mới liên quan Nga.

Dù Trump kiểm soát Nhà Trắng, ông không kiểm soát được Quốc hội — chỉ cần 51 phiếu Thượng viện là cuộc điều tra sẽ bắt đầu.

VII. KẾT LUẬN: VỤ KẾ HOẠCH 28 ĐÃ VƯỢT QUA MỌI GIỚI HẠN PHÁP LÝ

Witkoff và Kushner không chỉ “đi đêm”.

Họ đã:

• bypass Bộ Ngoại giao,

• tiếp xúc chính phủ thù địch,

• thao túng tiến trình hòa bình Ukraine,

• xây dựng một kênh ngoại giao tư nhân trái pháp luật,

• và trực tiếp ảnh hưởng đến an ninh quốc gia Mỹ.

Nếu Logan Act được áp dụng lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại,

đây chính là vụ án để làm điều đó.

Quốc hội chắc chắn sẽ vào cuộc.

Chỉ còn là câu hỏi:

Ai sẽ bị điều trần trước — Witkoff, Kushner, hay chính Marco Rubio?