Một… “Đoàn công tác” của Bộ Tổng tham mưu thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam vừa cùng lãnh đạo hai tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng đi… kiểm tra việc thi công đường Trường Sơn Đông (1).
Viên trung tướng tên là Ngô Minh Tiến – Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, giữ vai trò Trưởng đoàn chưa phát biểu gì cả về nguyên nhân, trách nhiệm trong việc phá rừng đặc dụng để làm đường không cần ai cho phép.
Theo tường thuật của tờ Tuổi Trẻ thì nhà thầu thi công đường Trường Sơn Đông đã ủi sạch cây cối để mở đoạn đường dài hàng chục cây số xuyên qua hai khu Vườn quốc gia là Chư Yang Sin (Đắk Lắk) và Bidoup Núi Bà (Lâm Đồng).
Ai cũng biết “Vườn quốc gia” là gì. Ở xứ nào thì “Vườn quốc gia” cũng là khu vực nghiêm cấm tất cả các hình thức tác động của con người nhằm bảo tồn các loại động vật, thực vật có nguy cơ tuyệt chủng, bảo vệ sự độc đáo có giá trị khoa học của địa mạo…
Tuy nhiên tại Việt Nam, nhà thầu thi công đường Trường Sơn Đông đã thản nhiên ủi trắng 16 héc ta rừng đặc dụng của hai Vườn quốc gia… mà không thèm xin phép, cũng không thèm thông báo với ai.
Việc phá rừng làm đường này chỉ thành chuyện khi lực lượng kiểm lâm của hai tỉnh Lâm Đồng và Đắk Lắk tổ chức tuần tra trở lại vào cuối năm ngoái. Sau đó chính quyền các tỉnh Đắk Lắk, Lâm Đồng soạn văn bản, gửi cho Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đề nghị đình chỉ ngay việc thi công đường Trường Sơn Đông đoạn đi qua rừng của hai tỉnh này Đắk Lắk vì chưa có quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.
Tại sao Đắk Lắk và Lâm Đồng lại liên lạc với Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam? Rất dễ hiểu: Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam là… chủ đầu tư đường Trường Sơn Đông!
***
Đường Trường Sơn Đông dài 671 km, chạy qua bảy tỉnh (Lâm Đồng, Đắk Lắk, Phú Yên, Gia Lai, Kon Tum, Quảng Ngãi, Quảng Nam) và được thuyết minh là một dự án… vừa liên quan đến an ninh quốc phòng, vừa có ý nghĩa rất lớn trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phòng chống thiên tai cho vùng sâu, vùng xa, thành ra cần giao cho Bộ Quốc phòng thay mặt nhà nước thực hiện. Nhân danh nhà nước, Bộ Quốc phòng giao cho Bộ Tổng tham mưu làm chủ đầu tư, đại diện Bộ Tổng Tham mưu là Ban Quản lý dự án 46.
Lúc đầu, chi phí thực hiện dự án đường Trường Sơn Đông được thông báo là 10.015 tỉ. Số tiền hơn mười ngàn tỉ này kiếm được từ phát hành trái phiếu chính phủ. Trái phiếu chính phủ là một loại văn tự vay tiền, trong đó chính phủ cam kết hoàn trả cả vốn lẫn lãi vào thời điểm đã được ấn định. Thời gian thực hiện đường Trường Sơn Đông dự trù là… 13 năm, từ 2007 đến 2020 (2). Nhờ vụ tùy tiện phá rừng đặc dụng như vừa kể người ta phát giác dự án vẫn còn dang dở dù đã là 2022.
Trước, người ta chỉ biết Trường Sơn Đông là con đường thường xuyên sạt lở khi mưa to, bão lớn (3). Sạt lở thường xuyên dẫn tới tắc nghẽn thường xuyên là bằng chứng cho thấy từ khảo sát đến thiết kế, thi công đều có vấn đề. Giờ, thêm vụ phá rừng tùy tiện, không thể không đặt câu hỏi, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu tính toán, giám sát thế nào để bảo đảm… an ninh quốc phòng và khiến Trường Sơn Đông tạo ra… ý nghĩa rất lớn trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, phòng chống thiên tai cho vùng sâu, vùng xa?
***
Đại diện chính quyền các tỉnh Đắk Lắk, Lâm Đồng khẳng định, việc phá rừng đặc dụng khi chưa được Thủ tướng đồng ý và các cơ quan hữu trách phê duyệt là vi phạm pháp luật, phải xử lý nghiêm. Còn đại diện Ban Quản lý Dự án 46 thì khẳng định: Khu vực rừng bị phá nằm trong phạm vi đã được phê duyệt để thi công, chỉ chưa hoàn thành các thủ tục pháp lý cần thiết, có thể do áp lực giải ngân, tiến độ, cho nên đã ra lệnh ngừng thi công để kiểm tra, chấn chỉnh và hoàn tất thủ tục (4).
Nhìn một cách tổng quát, ủi trắng 16 héc ta rừng của hai Vườn quốc gia, mở một đoạn đường dài hàng chục cây số xuyên qua hai Vườn quốc gia này mà không thèm thông báo với ai, rõ ràng là táo tợn nhưng sự táo tợn ấy được Bộ Tổng tham mưu, cao hơn là Bộ Quốc phòng hậu thuẫn và bảo kê. Vấn đề chỉ nằm ở chỗ chưa đủ… thủ tục! Hoàn tất… thủ tục là… xong. Rừng dẫu quý thì cũng không quý bằng cái gọi là… “an ninh quốc phòng”! Vườn quốc gia có quan trọng cũng không quan trọng bằng… quân đội nhân dân!
Chú thích
(1) https://tuoitre.vn/bo-tong-tham-muu-kiem-tra-vu-pha-rung-dac-dung-lam-duong-20220217090527807.htm
(2) https://tuvantruongson.vn/duong-truong-son-dong
(4) https://tuoitre.vn/chua-duoc-phe-duyet-ngang-nhien-ui-gan-16ha-rung-dac-dung-20220211111646318.htm
