Gần đây, tên ông Donald Trump lại xuất hiện trong các đề cử Nobel Hòa bình. Một số người ca ngợi ông với các hiệp định Abraham ở Trung Đông. Nhưng nếu nhìn vào toàn bộ nhiệm kỳ tổng thống, câu hỏi lớn đặt ra là: Liệu những gì ông làm có thực sự góp phần vào hòa bình thế giới không?
Câu trả lời là không – và dưới đây là 5 lý do rõ ràng:
1. Phá vỡ các nền tảng hòa bình toàn cầu
Trump rút khỏi Hiệp định hạt nhân Iran (JCPOA) – đẩy Trung Đông vào nguy cơ chiến tranh mới.
Ông cũng rút khỏi Hiệp định khí hậu Paris, làm tổn hại nghiêm trọng đến nỗ lực toàn cầu chống lại biến đổi khí hậu – một mối đe dọa an ninh toàn cầu không thể phủ nhận.
2. Tăng nguy cơ chiến tranh
Năm 2020, ông ra lệnh giết tướng Iran Qasem Soleimani, khiến khu vực Trung Đông bùng nổ căng thẳng. Liên Hợp Quốc gọi đây là hành vi vi phạm luật quốc tế.
Chiến dịch bỏ bom Iran mới đây đã làm rõ rằng, Trump chọn vũ lực thay vì giải pháp hòa bình, gây tổn hại đến tiêu chí bền vững, nhân bản, hòa giải của Nobel Hòa bình. Ông không chỉ gây bất ổn khu vực, mà còn vi phạm luật nội bộ nước Mỹ khi không thông qua quốc hội, và quốc tế khi tấn công một quốc gia có chủ quyền, đặt dấu hỏi về vai trò “người xây dựng hòa bình” – đặc biệt khi sự can thiệp có thể kéo theo chiến tranh và khủng hoảng nhân đạo.
3. Tiếp tay cho chiến tranh gây thảm họa nhân đạo
Mỹ dưới thời Trump tiếp tục bán vũ khí cho Ả Rập Xê Út và UAE dù họ đang tiến hành chiến tranh ở Yemen – nơi hàng trăm ngàn người đã chết, hàng triệu người rơi vào nạn đói. Quốc hội muốn ngăn, Trump phủ quyết.
4. Chính sách vô nhân đạo với con người
Chính sách “Zero Tolerance” tại biên giới khiến trẻ em bị tách khỏi cha mẹ, bị giam giữ trong điều kiện tồi tệ. Một số trẻ chưa bao giờ đoàn tụ với gia đình. Liên Hợp Quốc và nhiều tổ chức nhân quyền lên án đây là vi phạm nghiêm trọng nhân phẩm và quyền trẻ em.
5. Gây chia rẽ và kích động bạo lực chính trị
Trump kích động cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021 vào Quốc hội Mỹ – dẫn đến chết người, đe dọa nền dân chủ Mỹ, và khiến thế giới hoài nghi về tính ổn định của một quốc gia từng được xem là biểu tượng dân chủ.
***
Một người góp phần gây bất ổn toàn cầu, ủng hộ chiến tranh, phá bỏ hợp tác quốc tế, vi phạm nhân quyền, và đe dọa nền dân chủ không thể đại diện cho tinh thần của Nobel Hòa bình. Giải thưởng này cần được bảo vệ khỏi những biểu tượng chính trị gây chia rẽ như Donald Trump.
NGUYỄN VĂN CHẤT
