Zelensky đảo ngược tình thế với đề nghị ngừng bắn, nhưng Putin có ít động lực để ký. Xem ra hòa bình tại Ukraine còn xa vời.
Nguyễn Quốc Khải
12-3-2025
THỎA HIỆP JEDDHA
Các quan chức Ukraine và Hoa Kỳ đã họp kín trong khoảng hơn 8 giờ tại Jeddha, Saudi Arabia vào thứ Ba, 11/3/2025, để tìm ra giải pháp chấm dứt chiến tranh với Nga, trong khi Kiev đưa ra đề nghị ngừng bắn một phần trên không và trên biển. Phái đoàn của Hoa Kỳ gồm có Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Mike Waljz, Ngoại Trưởng Marco Rubio. Phái đoàn Ukraine gồm Ngoại Trưởng Andrii Sybiha, Bộ Tưởng Quốc Phòng Rustem Umerov và Chánh Văn Phòng Tổng Thống Andriy Yermak.
Cuộc họp tại Jeddah đã mang lại động lực mới cho các cuộc đàm phán ngừng bắn vốn đã bị đình trệ sau cuộc đối đầu công khai tại Nhà Trắng giữa tổng thống Zelensky và Trump. Các nhà phân tích gọi thỏa thuận này là một động thái khôn ngoan của Zelensky, người có vị thế quyền lực đã bị suy yếu đáng kể do những mâu thuẫn công khai giữa Ukraine và Hoa Kỳ.
Thỏa thuận Jeddha ngay lập tức được Âu Châu ca ngợi, bao gồm các nhà lãnh đạo của Ủy Ban Châu Âu (European Commission) Và Hội Đồng Châu Âu (European Council). Các nhà lãnh đạo Âu Châu cho biết trong một tuyên bố chung “Đây là một diễn biến tích cực có thể là một bước tiến tới một nền hòa bình toàn diện, công bằng và lâu dài cho Ukraine. Quả bóng hiện đang ở trong sân của Nga.”
Báo Washington Post nhận định rằng một khía cạnh cực kỳ quan trọng của thỏa thuận hôm thứ Ba là việc nối lại việc chuyển giao vũ khí cho Ukraine. Hoa Kỳ đã dừng chuyển giao bất kỳ khoản nào trong số 3.85 tỷ đô la thiết bị quân sự còn lại cho Ukraine và đã dừng chuyển giao vũ khí đang trong quá trình vận chuyển đã được chính quyền Biden chấp thuận. Waltz cho biết viện trợ hiện sẽ “chuyển đến người Ukraine”.
Thỏa thuận này cho thấy Hoa Kỳ vẫn ủng hộ Ukraine. Đây là một nhận thức quan trọng. Ông Samuel Charap, Khoa Học Chính Trị Gia Cao Cấp, Chủ Tịch Chính Sách về Nga và Âu-Á tại viện nghiên cứu RAND, nhận xét “Thỏa thuận “có tác động lớn đến việc hàn gắn mối quan hệ Hoa Kỳ-Ukraine vì Kyiv và Washington hiện đang cùng quan điểm về cuộc chiến.”
Tuy nhiên, thỏa hiệp Jeddha không đề cập đến những bảo đảm an ninh mà người Ukraine cho là cần thiết để ngăn chặn Nga xâm lược sau khi chấm dứt chiến tranh.
Hoa Kỳ đã theo đuổi các cuộc đàm phán riêng rẽ với Nga và Ukraine. Rubio và Waltz đã gặp những người đồng cấp từ Nga vào tháng trước, cũng tại Saudi Arabia, chấm dứt tình trạng đóng băng các cuộc tiếp xúc cấp cao do cựu tổng thống Joe Biden áp đặt sau khi Nga bất chấp cảnh báo của phương Tây và phát động cuộc xâm lược.
Thỏa thuận tại Jeddha vào ngày 11-3-2025 gây áp lực buộc Nga phải chấm dứt chiến tranh. Tuy nhiên không có dấu hiệu công khai nào cho thấy Nga sẽ chấp nhận lệnh ngừng bắn vô điều kiện trong một tháng.
Tuần trước, Trump cũng đe dọa sẽ áp dụng thêm các lệnh trừng phạt đối với Nga để buộc nước này phải ngồi vào bàn đàm phán khi nước này tiến hành các cuộc tấn công vào Ukraine.
Ông Putin từng tuyên bố lệnh ngừng bắn sẽ tạo cơ hội cho lực lượng Ukraine bổ sung và huấn luyện nhân sự của họ. “Chúng tôi không cần lệnh ngừng bắn. Chúng tôi cần hòa bình, một nền hòa bình lâu dài và bền vững.” Ông ta còn đòi hỏi Ukraine một số nhượng bộ như không gia nhập NATO, chấp nhận mất một phần lãnh thổ cho Nga, trước khi Purin đồng ý chấm dứt chiến tranh. Điều này có nghĩa là Ukraine phải đầu hàng vô điều kiện.
Quyết định tạm ngưng trợ giúp quân sự cho Ukraine trong mấy ngày qua đã cho phép Nga lấy lại được 38 dậm vuông thuộc vùng Kursk mà Ukraine đã chiếm được vào tháng 8 năm vừa qua. Các lực lượng Nga đang đạt được những bước tiến vững chắc trên tiền tuyến. Thực tế chiến trường cho thấy Điện Kremlin hiện không cảm thấy nhiều áp lực phải chấp nhận cuộc đình chiến. Nga không phụ thuộc vào Hoa Kỳ như Ukraine.
Báo Wall Street Journal tóm tắt bài phân tách về triển vọng hòa bình tại Ukraine sau cuộc họp tại Jeddha giữa Hoa Kỳ và Ukraine như sau:
“Ukraine đảo ngược tình thế với đề nghị ngừng bắn, nhưng Putin có ít động lực để ký. Kyiv đã nắm bắt được sáng kiến ngoại giao, nhưng Nga vẫn giữ được lợi thế trên chiến trường.”
Xem ra hòa bình tại Ukraine còn xa vời, càng không thể giải quyết trong 24 giờ một cách ảo tưởng như Trump nghĩ.
TÓM TẮT BẨY ĐIỂM CHÍNH TRONG TUYÊN BỐ CHUNG.
(1) Ca ngợi lòng dũng cảm của người dân Ukraine trong việc bảo vệ đất nước của họ.
(2) Ukraine đã nhắc lại lòng biết ơn sâu sắc của người dân Ukraine đối với Tổng thống Trump, Quốc Hội Hoa Kỳ và người dân Hoa Kỳ.
(3) Ukraine bày tỏ sự sẵn sàng chấp nhận đề xuất của Hoa Kỳ về việc ban hành lệnh ngừng bắn tạm thời trong 30 ngày ngay lập tức, có thể được gia hạn theo thỏa thuận chung của các bên.
(4) Hoa Kỳ sẽ ngay lập tức dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo và tiếp tục hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
(5) Cả hai phái đoàn đều đồng ý chỉ định nhóm đàm phán của mình và ngay lập tức bắt đầu đàm phán hướng tới một nền hòa bình lâu dài.
(6) Phái đoàn Ukraine tái khẳng định rằng các đối tác Châu Âu sẽ tham gia vào tiến trình hòa bình.
(7) hai nước đã đồng ý sớm nhất có thể ký kết một thỏa thuận toàn diện để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine nhằm mở rộng nền kinh tế của Ukraine và đảm bảo sự thịnh vượng và an ninh lâu dài của Ukraine.
oo0oo
Tuyên bố chung về cuộc gặp giữa Hoa Kỳ và Ukraine tại Jeddah, Saudi Arabia.
Văn Phòng Phát Ngôn Viên
Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ
11-3-2025
Hôm nay tại Jeddah, Ả Rập Xê Út – dưới sự đón tiếp nồng hậu của Thái Tử Mohammed bin Salman – Hoa Kỳ và Ukraine đã có những bước đi quan trọng hướng tới việc khôi phục nền hòa bình lâu dài cho Ukraine.
Đại diện của cả hai quốc gia đã ca ngợi lòng dũng cảm của người dân Ukraine trong việc bảo vệ đất nước của họ và đồng ý rằng bây giờ là lúc bắt đầu một tiến trình hướng tới nền hòa bình lâu dài.
Phái đoàn Ukraine đã nhắc lại lòng biết ơn sâu sắc của người dân Ukraine đối với Tổng thống Trump, Quốc Hội Hoa Kỳ và người dân Hoa Kỳ vì đã tạo ra tiến triển có ý nghĩa hướng tới hòa bình.
Ukraine bày tỏ sự sẵn sàng chấp nhận đề xuất của Hoa Kỳ về việc ban hành lệnh ngừng bắn tạm thời trong 30 ngày ngay lập tức, có thể được gia hạn theo thỏa thuận chung của các bên và tùy thuộc vào sự chấp thuận và thực hiện đồng thời của Liên Bang Nga.
Hoa Kỳ sẽ thông báo với Nga rằng sự có đi có lại của Nga là chìa khóa để đạt được hòa bình. Hoa Kỳ sẽ ngay lập tức dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo và tiếp tục hỗ trợ an ninh cho Ukraine.
Các phái đoàn cũng thảo luận về tầm quan trọng của các nỗ lực cứu trợ nhân đạo như một phần của tiến trình hòa bình, đặc biệt là trong lệnh ngừng bắn nêu trên, bao gồm trao đổi tù nhân chiến tranh, trả tự do cho những người bị giam giữ dân sự và trả lại trẻ em Ukraine bị chuyển đi cưỡng bức.
Cả hai phái đoàn đều đồng ý chỉ định nhóm đàm phán của mình và ngay lập tức bắt đầu đàm phán hướng tới một nền hòa bình lâu dài, đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine. Hoa Kỳ cam kết thảo luận các đề xuất cụ thể này với đại diện từ Nga. Phái đoàn Ukraine tái khẳng định rằng các đối tác Châu Âu sẽ tham gia vào tiến trình hòa bình.
Cuối cùng, tổng thống của cả hai nước đã đồng ý sớm nhất có thể ký kết một thỏa thuận toàn diện để phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine nhằm mở rộng nền kinh tế của Ukraine và đảm bảo sự thịnh vượng và an ninh lâu dài của Ukraine.
THAM KHẢO
(1) Matthew Luxmoore, Michael R. Gordon, Jane Lytvynenko, “Ukraine Turns Tables With Cease-Fire Proposal but Putin Has Little Incentive to Sign.” WSJ, March 12, 2025.
(2) John Hudson, Robyn Dixon, “U.S. lifts pause on Ukraine aid as Kyiv agrees to ceasefire proposal.” Washington Post, March 11, 2025.
(3) France 24, “Ukraine proposes a partial ceasefire at talks with US officials in Saudi Arabia.” March 11, 2025.
(4) By Andrew E. Kramer and Alan Rappeport, “Ukraine Supports 30-Day Cease-Fire as U.S. Says It Will Resume Military Aid.” New York Times, March 11, 2025.
oo0oo
Joint Statement on the United States-Ukraine Meeting in Jeddah
Media Note
Office of the Spokesperson
March 11, 2025
The following text was released by the Governments of the United States of America and Ukraine.
Begin Text:
Today in Jeddah, Saudi Arabia – under the gracious hospitality of Crown Prince Mohammed bin Salman – the United States and Ukraine took important steps toward restoring durable peace for Ukraine.
Representatives of both nations praised the bravery of the Ukrainian people in defense of their nation and agreed that now is the time to begin a process toward lasting peace.
The Ukrainian delegation reiterated the Ukrainian people’s strong gratitude to President Trump, the U.S. Congress, and the people of the United States for making possible meaningful progress toward peace.
Ukraine expressed readiness to accept the U.S. proposal to enact an immediate, interim 30-day ceasefire, which can be extended by mutual agreement of the parties, and which is subject to acceptance and concurrent implementation by the Russian Federation.
The United States will communicate to Russia that Russian reciprocity is the key to achieving peace. The United States will immediately lift the pause on intelligence sharing and resume security assistance to Ukraine.
The delegations also discussed the importance of humanitarian relief efforts as part of the peace process, particularly during the above-mentioned ceasefire, including the exchange of prisoners of war, the release of civilian detainees, and the return of forcibly transferred Ukrainian children.
Both delegations agreed to name their negotiating teams and immediately begin negotiations toward an enduring peace that provides for Ukraine’s long-term security. The United States committed to discussing these specific proposals with representatives from Russia. The Ukrainian delegation reiterated that European partners shall be involved in the peace process.
Lastly, both countries’ presidents agreed to conclude as soon as possible a comprehensive agreement for developing Ukraine’s critical mineral resources to expand Ukraine’s economy and guarantee Ukraine’s long-term prosperity and security.
End Text.
