Dưới đây là bài điều tra đào sâu về cuộc gọi Trump–MBS sau vụ sát hại Jamal Khashoggi — một trong những bí mật chưa từng được giải mã trong lịch sử ngoại giao Mỹ hiện đại.
Bài điều tra chuyên sâu – VietnamWeek
Ngày Jamal Khashoggi bước vào lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul, ông nghĩ mình sẽ lấy giấy tờ để kết hôn. Khi bước vào, ông là nhà báo người Saudi, sống lưu vong tại Mỹ, viết chỉ trích chế độ. Khi bước ra — không bao giờ còn bước ra nữa — ông trở thành nạn nhân của một vụ thảm sát tàn bạo được đưa vào lịch sử như biểu tượng của sự liều lĩnh quyền lực và sự im lặng có tính toán của những người hưởng lợi từ nó.
Sau vụ giết người, thế giới chấn động. CIA kết luận Mohammed bin Salman (MBS), Thái tử kiêm lãnh đạo thực tế của Saudi Arabia, đã trực tiếp ra lệnh. Quốc hội Mỹ đòi trừng phạt. Báo chí kêu gào công lý. Nhưng một người đứng về phía MBS, bảo vệ Riyadh khỏi cơn bão chính trị: Donald J. Trump.
Và có một cuộc gọi — bí mật, chưa từng được công bố đầy đủ — mà theo tiết lộ mới nhất của Congressman Eugene Vindman, đã được giữ kín trong hệ thống an ninh quốc gia Mỹ. Một cuộc gọi có khả năng thay đổi cách chúng ta hiểu về quan hệ Trump–MBS, về ngoại giao kiểu “bạn–tôi”, và về mức độ can thiệp của Nhà Trắng vào vụ sát hại một nhà báo sống tại Mỹ.
I. CUỘC GỌI BÍ ẨN TRONG “PHÒNG MẬT” CỦA HỘI ĐỒNG AN NINH QUỐC GIA
Eugene Vindman, cựu đại tá Lục quân và luật sư đạo đức tại Hội đồng An ninh Quốc gia (NSC), cho biết ông đã trực tiếp review cuộc gọi giữa Trump và MBS không lâu sau khi Khashoggi bị giết.
Vindman không tiết lộ nội dung — vì ông bị ràng buộc bởi pháp luật bảo mật — nhưng việc ông yêu cầu công bố bản ghi cho công chúng cho thấy mức độ nghiêm trọng của những gì bên trong.
Để hiểu ý nghĩa của điều này, phải hiểu cơ chế:
Cuộc gọi Trump với lãnh đạo nước ngoài thường được ghi lại bởi NSC.
-
Chỉ một nhóm rất nhỏ được truy cập: “codeword classified”.
-
Một số cuộc gọi nhạy cảm (như Trump–Zelensky) từng bị đưa vào hệ thống siêu mật để tránh bị điều tra.
Nếu cuộc gọi Trump–MBS được đưa vào hệ thống tương tự, điều đó cho thấy:
Nhà Trắng đã chủ động bảo vệ cuộc gọi khỏi con mắt của công chúng và Quốc hội.
Tại sao?
II. TRUMP VÀ MBS: MỐI QUAN HỆ ĐƯỢC ĐẼO GỌT TỪ TIỀN, VŨ KHÍ VÀ ĐỘC TÀI
Trong nhiệm kỳ của Trump, Saudi Arabia trở thành đối tác ngoại giao đặc biệt:
-
Trump thường xuyên đưa ra lập luận “Saudi mua hàng trăm tỷ USD vũ khí từ Mỹ”.
-
Ông phủ nhận báo cáo CIA về việc MBS ra lệnh giết Khashoggi.
-
Ông sử dụng quyền lực tổng thống để chặn trừng phạt, bảo vệ Saudi trong Quốc hội.
-
Con rể Jared Kushner xây dựng quan hệ cá nhân gần gũi với MBS, thậm chí bị CIA cảnh báo.
Trong cuốn Rage, nhà báo Bob Woodward trích lời Trump:
“I saved him.”
(Tôi đã cứu hắn.)
Khi Woodward hỏi: “Anh cứu ai?”, Trump trả lời thẳng:
“MBS.”
Một tổng thống Mỹ thừa nhận mình “cứu” kẻ bị cáo buộc ra lệnh giết một nhà báo sống tại Mỹ — điều đó đã đủ gây sốc. Nhưng transcript cuộc gọi còn quan trọng hơn: liệu Trump có hứa bảo vệ MBS trong những ngày hỗn loạn sau vụ giết người?
III. KHASHOGGI: TỪ NHÀ BÁO LƯU VONG ĐẾN NẠN NHÂN CỦA TRÒ CHƠI QUYỀN LỰC
Jamal Khashoggi không chỉ là một nhà báo. Ông là tiếng nói phản biện của một chế độ đang vươn lên thành siêu cường Trung Đông. Ông viết cho Washington Post, sống tại Virginia, và là thường trú nhân Mỹ.
Việc giết ông — rồi phân xác — không chỉ là một tội ác, mà là một thông điệp chính trị:
-
một lời cảnh báo cho phe đối lập Saudi
-
một cú khiêu khích công khai với phương Tây
-
một bài test đối với đạo đức ngoại giao Mỹ
CIA kết luận: MBS ra lệnh.
Thổ Nhĩ Kỳ công bố bản ghi âm: tiếng cưa xương vang lên.
Quốc hội Mỹ thông qua nghị quyết yêu cầu trừng phạt.
Còn Trump?
“Maybe he did, maybe he didn’t.” — Trump, 2018.
Lý do? Ông tuyên bố thẳng:
Saudi “mang lại hàng tỷ USD hợp đồng”.
IV. SỰ IM LẶNG CỦA NHÀ TRẮNG: NGOẠI GIAO BÓNG TỐI VÀ NGUYÊN TẮC BỊ GÃY
Sau vụ giết người, chính quyền Trump:
-
bác bỏ kết luận của CIA
-
đứng về phía MBS trước áp lực quốc tế
-
phủ quyết nghị quyết trừng phạt Saudi của Quốc hội
-
tiếp tục bán vũ khí cho Riyadh
-
thậm chí ngăn Bộ Ngoại giao công bố các tài liệu liên quan
Có một điều đặc biệt:
Chính quyền Trump từ chối công bố transcript cuộc gọi với MBS.
Đây là điều khác thường.
Trong lịch sử Mỹ:
-
Nixon công bố băng Watergate (dù miễn cưỡng).
-
Bush công bố tài liệu tranh cử 2004 khi bị nghi ngờ.
-
Obama công bố bản ghi Osama bin Laden raid (bản mô tả).
-
Trump từng buộc phải công bố transcript cuộc gọi với Zelensky.
Nhưng cuộc gọi với MBS?
Không dòng nào. Không ghi chú. Không bản tóm tắt. Không “readout”.
Sự im lặng có chủ đích đó khiến các chuyên gia gọi đây là:
“The darkest diplomatic shadow of the Trump presidency.”
(Cái bóng ngoại giao đen tối nhất của nhiệm kỳ Trump.)
V. EUGENE VINDMAN XUẤT HIỆN: VÌ SAO ĐÒI CÔNG BỐ NOW?
Ngày 25/11/2025, Vindman xuất hiện trên FOX5 yêu cầu công bố bản ghi.
Ông nói rõ:
“Người dân Mỹ và gia đình Khashoggi xứng đáng biết sự thật.”
Đây là điều quan trọng:
-
Vindman từng nằm trong nhóm nhỏ có quyền truy cập vào cuộc gọi.
-
Ông hiểu nội dung — và việc ông lên tiếng cho thấy nội dung đó gây vấn đề đạo đức nghiêm trọng.
-
Ông hiện là dân biểu, nghĩa là ông có quyền lực điều tra, yêu cầu tài liệu, mở phiên điều trần.
Tại sao ông chọn thời điểm này?
-
Trump đang tại nhiệm và chịu áp lực từ nhiều vụ bê bối chính sách đối ngoại.
-
Quốc hội có thể xem xét mở điều tra về lạm dụng quan hệ ngoại giao vì mục đích cá nhân.
-
Gia đình Khashoggi vẫn đang theo đuổi công lý.
Và quan trọng:
Nếu nội dung cuộc gọi cho thấy Trump trấn an MBS, hứa bảo vệ, hoặc giúp che đậy tội ác, đây sẽ là cú đánh lớn nhất vào đạo đức ngoại giao của Mỹ trong nhiều thập kỷ.
Vindman không nói thẳng điều đó.
Nhưng những gì ông ám chỉ đủ để hiểu rằng cuộc gọi chứa nội dung làm lung lay niềm tin vào hệ thống.
VI. CÂU HỎI TRỌNG TÂM: TRUMP ĐÃ NÓI GÌ VỚI MBS?
Nếu transcript được công bố, có ba khả năng:
1. Trump trấn an MBS rằng Mỹ sẽ không trừng phạt Saudi
→ củng cố cáo buộc Trump “ưu tiên lợi ích cá nhân” (hợp đồng vũ khí, quan hệ gia đình Kushner–MBS).
2. Trump bàn chiến lược truyền thông để giảm áp lực lên Riyadh
→ là bằng chứng can thiệp vào điều tra quốc tế.
3. Trump hỏi về việc Saudi làm gì với thi thể Khashoggi
→ từng được đồn đoán trong một số báo cáo báo chí nhưng không có xác thực.
Dù kịch bản nào, đây là câu hỏi định hình cả tư cách lãnh đạo và đạo đức quốc gia:
Mỹ có đứng về phía pháp quyền hay đứng về phía kẻ ra lệnh giết nhà báo sống trên đất Mỹ?
VII. KẾT LUẬN: “NGOẠI GIAO BÓNG TỐI” VÀ GIỚI HẠN CỦA SỰ THẬT
Việc Donald Trump bảo vệ MBS sau vụ Khashoggi đã thay đổi cấu trúc đạo đức trong chính sách đối ngoại Mỹ: từ việc đứng về phía nhân quyền sang đứng về phía những ai có tiền, dầu, và quan hệ cá nhân.
Cuộc gọi chưa công bố ấy là biểu tượng của một thời kỳ:
-
bí mật chính trị lấn át trách nhiệm,
-
quan hệ cá nhân thay thế nguyên tắc,
-
và ngoại giao Mỹ rơi vào bóng tối.
Nếu transcript được công bố, nó có thể:
-
phơi bày sự thật,
-
buộc trách nhiệm chính trị,
-
và viết lại câu chuyện giữa Mỹ – Saudi – tự do báo chí.
Nếu không, cuộc gọi ấy vẫn là một lỗ đen trong lịch sử — nơi sự thật bị chôn vùi giống như số phận của Jamal Khashoggi.
Người dân cầm biểu ngữ tại Đại sứ quán Ả Rập Xê Út trong cuộc biểu tình về vụ mất tích của nhà báo Ả Rập Xê Út Jamal Khashoggi, tại Washington. David Barrows, bên phải, với Code Pink, đeo mặt nạ của Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman
Nhà báo Ả Rập Xê Út mất tích, Washington, Hoa Kỳ – 10 tháng 10 năm 2018
10 NGUỒN THAM KHẢO
1. Central Intelligence Agency (CIA)
“CIA concludes Crown Prince Mohammed bin Salman ordered Jamal Khashoggi’s assassination.”
(Tài liệu điều tra – được công bố cho báo chí vào tháng 11/2018.)
2. The Washington Post
“What we know about Trump’s calls with the Saudi Crown Prince — and why the White House won’t release transcripts.”
Washington Post, 2018–2020 (chuỗi điều tra liên tục).
3. The New York Times
“Khashoggi’s murder: How the Saudis tried to cover it up — and how Trump protected MBS.”
NYT, 2018–2021.
4. FOX5 Washington DC (Video Interview)
Congressman Eugene Vindman discusses reviewing Trump–MBS call and demands release of transcript.
FOX5, November 2025.
5. NBC News
“Trump privately defended MBS after CIA findings, citing Saudi arms deals.”
NBC, December 2018.
6. Reuters
“Saudi crown prince ordered Khashoggi killing: CIA assessment.”
Reuters, 2018.
7. Al Jazeera English
“Khashoggi murder: International fallout and US response under Trump.”
Al Jazeera, 2019–2020.
8. Bob Woodward – Rage (2020)
Chương về MBS, trong đó Trump nói: “I saved him… I saved MBS.”
9. Human Rights Watch (HRW)
“Saudi Arabia: Impunity in Khashoggi murder persists; US political shielding highlighted.”
HRW, 2019–2023.
10. UN Special Rapporteur Report (Agnes Callamard)
“Investigation into the unlawful death of Jamal Khashoggi.”
Liên Hợp Quốc, Báo cáo điều tra chính thức, 2019.