1. Diễn tiến
Ngày 2 tháng 9, bằng máy bay không người lái, Mỹ bắn hạ một chiếc tàu ngoài biển Venezuela, 11 người chết.
Ngày 15 tháng 9, chiếc tàu thứ hai của Venezuela bị bắn hạ, 3 người chết.
Ngày 19 tháng 9, một chiếc tàu nữa bị bắn, 3 người bị chết.
Ngày 3 tháng 10, cũng như thế, một chiếc tàu bị của Venezuela bị bắn, 4 người chết.
Hôm nay, 14 tháng 10, thêm một chiếc tàu nữa bị bắn, 6 người chết.
Chính quyền Trump viện cớ những người này vận chuyển ma túy vào nước Mỹ nhưng không đưa một bằng chứng nào. Venezuela gọi những vụ giết người này là tàn ác. Giới thạo luật nói cách giải trình của Mỹ không đủ cơ sở pháp lý để bắn giết thay vì bắt và đưa họ ra tòa.
Trong khi đó Mỹ tăng cường sự hiện diện quân sự ở vùng biển phía nam Caribbean với nhiều máy bay F-35, 8 tàu chiến với cả chục ngàn quân nhân, và một tàu ngầm nguyên tử.
Ngày 10 tháng 10, Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc (LHQ) lên tiếng về sự gia tăng căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Venezuela. Tổng thư ký LHQ kêu gọi giảm leo thang và nhấn mạnh rằng các quốc gia thành viên phải thực hiện các nỗ lực chống ma túy theo luật pháp quốc tế và hiến chương LHQ.
2. Ngôn ngữ chiến tranh
Viện cớ ma túy giết người và những người vận chuyển ma túy là “khủng bố” (terrorists), Mỹ phải diệt những người này để tự vệ. Hai mệnh đề đó cộng lại (ma túy làm chết người và những người bán ma túy là khủng bố) tạo ra một thuật ngữ mới cho những người đã bị bắn chết: chiến binh bất hợp pháp trong một cuộc xung đột vũ trang (unlawful combatants in an armed conflict). Ngôn ngữ to lớn chỉ có một mục đích: tạo ra cơ sở pháp lý để có thể bắn giết những người vận chuyển ma túy mà không cần có lý do. Nghĩa là, để gây chiến tranh và để giết người vô cớ.
Nhưng có hai vấn đề với việc tạo ra một tiền đề chiến tranh để chống ma túy từ Venezuela: Thứ nhất, những người Venezuelan ở rất xa và chưa giết một người Mỹ nào mà phải cần đến máy bay, tàu ngầm, và hỏa tiễn để tiêu diệt họ. Thứ hai, Venezuela không phải là nước xuất cảng ma túy nhiều nhất vào Mỹ. Thứ giết người nhiều nhất ở Mỹ là fentanyl. Nơi cung cấp fentanyl nhiều nhất cho Mỹ là Mexico, khoảng 68%. Venezuela chỉ gởi chút cocain qua Mỹ, khoảng 10% đến 13%.
3. Vấn đề dầu hỏa
Mỹ và Venezuela chưa bao giờ thân thiện. Mỹ không công nhận chính phủ Nicolas Maduro. Thậm chí, Mỹ còn treo giải $50 triệu để bắt và dẫn độ Maduro về Mỹ. Cái tội lớn nhất của Venezuela là nước này nằm trên một cái giếng dầu lớn nhất thế giới, ước lượng khoảng 300 tỷ thùng dầu thô, nhiều hơn cả Saudi Arabia. Ngoài ra, Venezuela còn có rất nhiều vàng (gold) và đất hiếm (rare earth), thứ khoáng sản rất cần thiết hiện nay. Vị thế chiến lược như vậy, dĩ nhiên là Mỹ muốn dành quyền kiểm soát thay vì để cho Tàu hay Nga kiểm soát.
4. Vấn đề Trung Quốc
Mỹ chưa bao giờ thành công trong việc thu phục Venezuela. Từ thời Bush, đến Obama, đến bây giờ là Trump, Mỹ luôn luôn là thế lực thù địch của Venezuela. Khoảng trống đó dĩ nhiên là Tàu lấp vô. Venezuela sống nhờ dầu hỏa. Trung Cộng là khách hàng lớn nhất của Venezuela. Trung Cộng cũng bơm tiền vào để nuôi chế độ Maduro. Tiền cho mượn, tiền đầu tư, tiền cho không. Nói chung là Trung Cộng bảo kê Venezuela từ A đến Z.
Có thể suy luận rằng Trump gây chiến với Venezuela để tạo khó khăn cho Tàu. Nhưng cũng có thể áp lực của Mỹ làm Venezuela và Tàu gần nhau hơn. Và điều này đã diễn ra, mới đây, Tập và Maduro tuyên bố nâng quan hệ hai nước lên tầm cao nhất, “đối tác chiến lược trong mọi thời tiết” (all weather strategic partnership).
5. Chiếc lược của Trump
Không ai biết chiến lược của Trump đối với Venezuela là gì. Gây chiến với Venezuela không thấy có lợi ích gì. Chống ma túy? Rất ít. Chống Tàu? Có thể là phản áp phê. Lật đổ chế độ Maduro? Rồi ai thay thế? Có thắng nổi Maduro không? Không ai biết. Dù quân đội Mỹ mạnh nhất thế giới, bộ chiến tranh của Pete Hegseth chưa chắc sẽ đánh thắng được ai.
Tất cả những biến chuyển này giống y chang thời Bush với chiến tranh Iraq. Có khác là nội các của Bush là những người biết việc. So với nội các của Trump toàn là một đám phường chèo, vô học.
Cuối cùng, có lẽ, chiến tranh với Venezuela sẽ là một chiêu bài dễ tuyên truyền cho đám Maga. Và chiến tranh cũng là một cái cớ để Trump duy trì quyền lực trong khi mọi thứ khác đều thất bại.