TUẦN VIỆT NAM

Phải nói là lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình đã chờ đợi rất nhiều từ hội nghị thượng đỉnh khối BRICS, tập hợp về thành phố Hạ Môn (Xiamen), miền đông nam Trung Quốc, lãnh đạo 4 thành viên còn lại trong khối là Nga, Brazil, Ấn Độ và Nam Phi, các nước cùng với Trung Quốc được cho là đại diện cho sức vươn lên của nền kinh tế thế giới hiện nay.

Ông Tập Cận Bình hy vọng là sự kiện này, được báo chí quốc tế loan báo rộng rãi, sẽ cho phép phô trương uy lực của Trung Quốc, điểm tô thêm cho uy tín bản thân ông, vài tuần lễ trước Đại Hội Đảng Cộng Sản Trung Quốc, mà ông muốn tranh thủ để củng cố thêm quyền lực.

Thế nhưng, theo ghi nhận của nhật báo Mỹ New York Times, số đề ngày hôm nay 04/09, ngay sau khi Bình Nhưỡng loan báo vụ thử bom hạt nhân, thông tin về vụ nổ đã lan tỏa trên thế giới, làm cho tin tức về cuộc họp của khối BRICS mờ nhạt ngay lập tức, gây chấn động ngay tại Trung Quốc và khơi dậy nỗi lo ngại về nguy cơ ô nhiễm hạt nhân tại miền đông bắc nước này.

Đối với nhật báo Mỹ The New York Times, trong số đề ngày hôm nay 04/09, rõ ràng là Bắc Triều Tiên đang cố gắng tạo ra sự bối rối tối đa cho Trung Quốc và đây không phải là lần đầu tiên mà ông Kim Jong Un chọn đúng thời điểm một sự kiện quan trọng tại Trung Quốc để khiêu khích bằng cách phô trương vũ khí của mình. Vào tháng Năm vừa qua, Bình Nhưỡng cũng đã phóng tên lửa đạn đạo vài giờ trước khi ông Tập Cận Bình phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh Con Đường Tơ Lụa Mới, tập hợp nhiều lãnh đạo thế giới ở Bắc Kinh.

Theo các nhà phân tích, sự trùng hợp giữa các vụ thử vũ khí của Bắc Triều Tiên với các sự kiện trọng đại do ông Tập Cận Bình công khai chủ trì không phải là ngẫu nhiên, mà là nhằm cho thấy là bản thân ông Kim Jong Un, lãnh đạo quốc gia láng giềng nhỏ bé, bị cho là côn đồ, hoàn toàn có thể làm giảm uy quyền và uy tín của ông Tập Cận Bình trong tư cách chủ tịch Trung Quốc.

Một số chuyên gia, trả lời The New York Times, còn khẳng định rằng vụ thử bom hạt nhân mới nhất có thể nhằm gây áp lực trên ông Tập Cận Bình chứ không phải là trên tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo Peter Hayes, giám đốc của Viện Nautilus, một nhóm nghiên cứu chuyên về Bắc Triều Tiên : « Kim Jong Un biết rõ là Tập Cận Bình có khả năng thực sự ảnh hưởng đến tính toán ở Washington… Ông ta đang gây sức ép lên Trung Quốc để Bắc Kinh nói với Trump: “Hãy đàm phán với Kim Jong Un”. »

Theo chuyên gia này, điều mà ông Kim Jong Un mong muốn nhất là nói chuyện được với Washington, với hy vọng đạt được một thỏa thuận cắt giảm quân số Mỹ tại Hàn Quốc và để yên cho Bắc Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân. Và trong tính toán của ông Kim Jong Un, Trung Quốc đủ sức thúc đẩy cho cuộc đàm phán đó xảy ra.

Một câu hỏi khác được đặt ra ông Tập Cận Bình sẽ phản ứng ra sao trước hành vi có thể nói khiêu khích của Kim Jong Un. Một số nhà phân tích Trung Quốc cho rằng Bắc Triều Tiên phải trả giá cho hành động coi thường Trung Quốc, đồng minh và đối tác thương mại lớn.

Tuy nhiên, khả năng chủ tịch Trung Quốc đổi thái độ được cho là không nhiều vì lẽ, như The New York Times nhận định, một Bắc Triều Tiên có vũ khí hạt nhân ít nguy hiểm đối với Trung Quốc hơn là việc chế độ Bình Nhưỡng bị sụp đổ, bán đảo Triều Tiên thống nhất dưới sự kiểm soát của Hoa Kỳ và đồng minh Hàn Quốc.

31/08/2017 10:08 GMT+7

TTO – Tất cả những lần phóng tên lửa đạn đạo của Triều Tiên trong thời gian qua đều có sự tính toán, và đằng sau đó là một thông điệp Bình Nhưỡng liên tục gửi đến Washington.

04/09/2017 16:29 GMT+7

TTO – Sau vụ thử bom nhiệt hạch mới nhất, Bình Nhưỡng có thể bị trừng phạt mạnh hơn. Nhưng sau bao nhiêu lệnh cấm vận, Triều Tiên còn lại gì để bị trừng phạt?

Trong buổi phỏng vấn, chuyên gia François Heisbourg giải thích tình hình cuộc khủng hoảng Washington – Bình Nhưỡng và phân tích các mối bận tâm của Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản và Nga trong hồ sơ Bắc Triều Tiên. RFI xin trích dịch nội dung cuộc phỏng vấn :

Bắc Triều Tiên đã trở thành một cường quốc hạt nhân ?

Bắc Triều Tiên đang tự trang bị sức mạnh tấn công bằng vũ khí hạt nhân. Đó là một quá trình, chứ không phải một trạng thái. Bình Nhưỡng có khả năng phóng tên lửa hạt nhân tới các mục tiêu tầm ngắn và tầm trung, chẳng hạn Hàn Quốc hay Nhật Bản. So với hai quốc gia trên, đúng là Bắc Triều Tiên đã trở thành một cường quốc hạt nhân, nhưng so với Hoa Kỳ, thì chưa. Bắc Triều Tiên vẫn còn phải tiến thêm nhiều nấc thang nữa.

Bình Nhưỡng phải làm chủ công nghệ đẩy. Đây cũng chính là lĩnh vực mà Bắc Triều Tiên đạt những tiến bộ đáng kể nhất, nhờ có các động cơ của Nga và Ukraina. Rồi thì Bình Nhưỡng phải làm chủ công nghệ ghép tầng tên lửa. Bắc Triều Tiên đã đạt đến ngưỡng này. Bình Nhưỡng còn phải làm chủ công nghệ thu nhỏ đầu đạn hạt nhân. Họ đang đạt đến trình độ đó. Và cuối cùng, Bắc Triều Tiên phải đạt đến trình độ bắn đầu đạn hạt nhân trúng đích.

Cho tới giờ, Bắc Triều Tiên mới chỉ thành công ở khoảng cách gần và với tốc độ tên lửa thấp. Chưa có bằng chứng cho thấy Bắc Triều Tiên thành công ở tầm xa hơn. Nhưng đây chỉ là vấn đề thời gian mà thôi. Từ nay tới hết thập niên này, tức là chỉ trong vòng 2-3 năm nữa, Bắc Triều Tiên sẽ có thể phóng tên lửa hạt nhân tới tận Washington hoặc New York.

Theo ông, các nước có liên quan tới cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên hành động có hợp lý không ?

Bình Nhưỡng nói muốn có vũ khí hạt nhân để ngăn không cho Mỹ tấn công Bắc Triều Tiên. Họ dựa vào bài học từ Irak và Lybia. Nỗi lo sợ của họ có thể không có cơ sở nhưng là có thực. Vì thế, cách cư xử của họ cũng là hợp lý thôi.

Xin nói thêm là hiện nay, phương Tây, đặc biệt là Mỹ, nhất là với tổng thống Donald Trump, muốn rằng Trung Quốc gia tăng sức ép lên Bình Nhưỡng. Nhưng nếu quý vị là một nhà lãnh đạo của Bắc Triều Tiên, và quý vị thấy rằng cả Bắc Kinh cũng chống Bình Nhưỡng thì chắc chắn điều đó sẽ chỉ làm quý vị thêm lo sợ và tin rằng cần có sức mạnh hạt nhân.

Bắc Kinh không cho rằng việc Bắc Triều Tiên có sức mạnh hạt nhân sẽ là một mối nguy hiểm cho Trung Quốc. Đó là sự khác biệt giữa Trung Quốc và Hàn Quốc hay Nhật Bản. Trái lại, Bắc Kinh lo ngại rằng sự sụp đổ của chế độ Bình Nhưỡng sẽ khiến người dân Bắc Triều Tiên đổ xô sang Trung Quốc xin tị nạn và nhất là quân đội Mỹ hiện đang đóng ở Hàn Quốc sẽ có cơ hội tràn tới sát biên giới Trung Quốc. Điều này đã từng xảy ra hồi năm 1950, quân của tướng MacArthur đã kéo tới tận biên giới ở Mãn Châu.

Đối với Hàn Quốc, Bắc Triều Tiên đã xâm lược họ vào năm 1950. Cũng chính Bình Nhưỡng đã điều một đội đặc công sang ám sát tổng thống Hàn Quốc vào những năm 1970. Bắc Triều Tiên còn đánh chìm một con tàu của Hàn Quốc trên vùng biển không thuộc chủ quyền của Bình Nhưỡng vào năm 2010. Và cũng chính vào năm đó, Bắc Triều Tiên đã oanh kích một hòn đảo Hàn Quốc đang có người ở. Séoul không biết Bắc Triều Tiên sẽ còn làm những gì nếu Bình Nhưỡng có được vũ khí nguyên tử.

Về phần Nhật Bản, quan hệ của quốc gia này với hai miền Nam – Bắc Triều Tiên đều phức tạp, vì trong quá khứ Nhật đã từng đô hộ Triều Tiên. Hơn nữa, vào những năm 1970 – 1980, Bắc Triều Tiên đã từng bắt cóc công dân Nhật và ép buộc họ làm một số việc. Đó là một trong những hành động hiếm thấy trong quan hệ quốc tế. Như vậy là Bắc Triều Tiên cũng là một vấn đề quan trọng với Tokyo. Cho tới nay, Nhật Bản vẫn cần « chiếc ô hạt nhân » của Mỹ, thậm chí để đối phó với các loại vũ khí thông thường của Bắc Triều Tiên.

Ông nghĩ thế nào về cách cư xử của tổng thống Mỹ Donald Trump ?

Trước tiên, cần nhớ rằng Mỹ biết rất rõ Triều Tiên. Mỹ đã mất 50 000 người trong chiến tranh Triều Tiên vào những năm 1950. Và ngay cả khi Mỹ không thừa nhận Bắc Triều Tiên,  hai bên đã có những liên lạc. Cho tới cách đây khoảng 12 năm, vẫn có một tiến trình thảo luận đa phương trong khuôn khổ các cuộc đàm phán Genève, bao gồm Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và hai miền Nam – Bắc Triều Tiên. Nhưng sau vụ khủng bố 11/09, Bắc Triều Tiên bị tổng thống Mỹ Bush liệt vào « trục tội ác ».

Khi phát hiện Bắc Triều Tiên vẫn tiếp tục làm giàu uranium trong khi đang thương lượng, Mỹ ngưng tham gia tiến trình đàm phán Genève. Chương trình đàm phán duy nhất về hạt nhân Bắc Triều Tiên có tiến triển vào thời điểm đó đã bị cắt đứt.

Hiện giờ, tổng thống Mỹ Donald Trump nghĩ rằng có thể lái Trung Quốc đi theo ý mình trong hồ sơ Bắc Triều Tiên. Ông Trump mới đây còn chỉ định một chuyên gia theo dõi xem Bắc Kinh có tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ hay không. Quyết định này có thể sẽ khơi mào một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Tạm thời, Trung Quốc đã làm những điều phương Tây mong muốn, chẳng hạn, hồi đầu tháng 08/2017, Bắc Kinh đã ủng hộ dự thảo nghị quyết mới của Liên Hiệp Quốc để trừng phạt Bắc Triều Tiên.

Ông Donald Trump sai lầm hay có lý? Chúng ta chỉ có thể đánh giá mức độ thành công của một chính sách căn cứ vào kết quả của chính sách đó. Giờ thì còn quá sớm để đánh giá chính sách của tổng thống Donald Trump. Nhưng chúng ta cũng không nên tự đánh lừa bản thân: Donald Trump thực sự là ông chủ của ngành ngoại giao Mỹ, và ông ấy tự phụ tin rằng chính sách của ông ấy tất sẽ khiến Bắc Triều Tiên thất bại. Nhưng đơn giản thôi, tôi xin nhắc lại là Trung Quốc càng xích lại gần Mỹ và các đồng minh của Mỹ thì Bắc Triều Tiên càng thấy cần có vũ khí hạt nhân.

Nga nghĩ gì về hồ sơ Bắc Triều Tiên?

Dưới thời Liên Xô, Nga là đối tác lớn của Bắc Triều Tiên, nhưng hiện giờ họ cũng rất lo ngại về chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng. Đây cũng là một trong các hồ sơ mà Nga và Mỹ có cùng quan điểm. Chính vì thế, đối với tôi, việc Bắc Triều Tiên có được động cơ tên lửa của Nga – Ukraina vẫn là một điều bí ẩn và tôi không nghĩ rằng nhà chức trách hai quốc gia Nga và Ukraina có liên quan trực tiếp tới việc này.

Làm cách nào để thoát khỏi cuộc khủng hoảng?

Cần có một chương trình thảo luận đa phương, như đã làm với Iran. Châu Âu có thể có một vai trò nhất định. Pháp và Anh đã tham gia chiến tranh Triều Tiên, và ít nhất là về lý thuyết, Pháp và Anh vẫn có trách nhiệm về chuyện này. Nhưng khác với Iran, Bắc Triều Tiên coi vũ khí hạt nhân là niềm tự hào dân tộc và không dễ gì buộc Bình Nhưỡng lui bước. Nhất là khi chỉ còn khoảng 3 năm nữa là Bắc Triều Tiên sẽ thành mối đe dọa trực tiếp cho Hoa Kỳ. Đó là điều Mỹ đang lo ngại. Và có một người thiếu suy nghĩ như ông Donald Trump ở Nhà Trắng nắm giữ hồ sơ Bắc Triều Tiên quả là điều khiến chúng ta e sợ.

Câu hỏi thứ nhất : Thực chất của mối đe dọa là gì ? Theo các chuyên gia, chỉ cần so sánh tần số các vụ thử là có thể thấy nguy cơ ngày càng lớn.

Kể từ đầu năm đến nay, chế độ Bình Nhưỡng đã 17 lần bắn thử hỏa tiễn tầm trung và tầm xa, và bây giờ là vụ thử hạt nhân lần thứ sáu. Năm ngoái, cũng tương tự, hơn 20 vụ thử hỏa tiễn và hai vụ thử bom.

Chương trình hạt nhân tăng tốc, sẽ còn « những bất ngờ »

Chương trình hạt nhân Bắc Triều Tiên, được khởi sự ngay từ cuối những năm 1950, nhưng đang được tiến hành gấp rút dưới thời Kim Jong Un. Lãnh đạo trẻ này, ngay khi lên nắm quyền năm 2011, đã tuyên bố đẩy nhanh các vụ thử. Thực tế đã diễn ra đúng như vậy.

Nhớ lại lời hứa hẹn của Kim Jong Un hồi đầu năm, là Bắc Triều Tiên đang ở giai đoạn trước khi bắn thử một hỏa tiễn đạn đạo liên lục địa (ICBM). Lúc đó, tổng thống Mỹ vừa đắc cử Donald Trump tung ra một thông điệp trên Twitter : « Điều đó sẽ không xảy ra » (xem thêm : Diễn viên hài mở triển lãm ‘‘Thư viện twitter’’ của tổng thống Trump).

Tuy nhiên, trong tháng Bảy vừa qua, lãnh đạo đời thứ ba nhà Kim đã cho bắn thử hai hỏa tiễn, có tầm xa gần 10.000 km, có thể tấn công một phần lãnh thổ Hoa Kỳ. Và cách đây ít hôm, lần đầu tiên kể từ năm 2009, Bình Nhưỡng bắn một tên lửa vượt qua không phận Nhật Bản, như để chứng minh là quốc gia này hoàn toàn có khả năng sử dụng tên lửa ở góc bắn thấp, một khi chiến tranh nổ ra.

Nhà nghiên cứu Young Keun Chang, chuyên gia không gian Đại học Korea Aerospace, Seoul, ngạc nhiên về tốc độ phát triển của chương trình hạt nhân quân sự Bắc Triều Tiên. Sau một loạt thất bại năm 2016, Bình Nhưỡng đã hoàn thiện được các động cơ tên lửa, đưa vào sử dụng hệ thống nhiên liệu rắn, và phát triển các bệ phóng di động. Theo chuyên gia Boris Toucas viện tư vấn Mỹ CSIS (Center for Strategic and International Studies), rất có thể sẽ còn có « những điều gây bất ngờ khác ».

Dù sao, trong hiện tại, theo chuyên gia Hàn Quốc, Bình Nhưỡng chưa làm chủ được giai đoạn hỏa tiễn quay trở lại bầu khí quyển trong môi trường hàng ngàn độ C và công nghệ thu nhỏ đầu đạt hạt nhân.

Bom H. dễ thu nhỏ hơn bom nguyên tử thông thường

Sức công phá của trái bom nhiệt hạch vừa được thử hôm qua là vấn đề thứ hai được đặt ra. Rất có thể đây là vụ thử bom H. lần thứ nhất, bởi chưa có bằng chứng nào khẳng định vụ thử hồi tháng Giêng năm ngoái là bom nhiệt hạch.

Tổ chức NORSA của Na Uy, nêu khả năng vụ thử vừa qua tương đương 120 kilotonne (tức 120 nghìn tấn thuốc nổ TNT), gấp 8 lần so với quả bom nguyên tử Mỹ thả xuống Hiroshima năm 1945. Sức công phá của bom nhiệt hạch khủng khiếp hơn nhiều. Trái bom nhiệt hạch đầu tiên của Pháp ước tính 26.000 kilotonne.

Điều đáng sợ là, về lý thuyết, bom nhiệt hạch có sức công phá mạnh hơn, do chiếm ít thể tích hơn, có thể dễ dàng được thu nhỏ hơn.

Mục tiêu và cách hành xử của Kim Jong Un ?

Libération đặt câu hỏi : Đằng sau nỗ lực nhanh chóng hoàn thiện vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên là gì ?

Tờ báo nhấn mạnh đến quan điểm của lãnh đạo Bắc Triều Tiên, dùng vũ khí này như một «phương tiện tốt nhất » để bảo vệ sự sống còn của chế độ độc tài. Kim Jong Un không tin tưởng vào phương Tây, và đã có dịp rút ra được các bài học từ sự sụp đổ của các chế độ độc tài Kadhafi ở Libya và Saddam Hussein, ở Irak.

• Đọc thêm : Chuyên gia Pháp: Bắc Triều Tiên hành động “hợp lý”

Theo chuyên gia Hajime Izumi, thuộc một trung tâm nghiên cứu về Triều Tiên, Đại học Shizuoka, Nhật Bản, với « thành công » của vụ thử này, kể từ giờ trở đi chế độ Bắc Triều Tiên có thể sẵn sàng thương lượng trên thế mạnh. Tham vọng của lãnh đạo Bình Nhưỡng là, nếu không chính thức được thừa nhận là một cường quốc nguyên tử, ít nhất cũng đạt được một thỏa thuận hòa bình (với Hoa Kỳ – người viết).

Chuyên gia Boris Toucas của CSIS dự đoán Kim Jong Un sẽ còn cho bắn thêm một hỏa tiễn nữa, sát gần lãnh thổ của một quốc gia khác để thách thức Washington và Tokyo, buộc Mỹ Nhật phải bắn chặn, và nhân đó mà lên án đối phương leo thang căng thẳng. Tuy nhiên, chuyên gia viện tư vấn Mỹ cũng lưu ý là « cho đến nay, chưa bao giờ Kim Jong Un » có những hành xử « vượt qua lằn ranh đỏ ».

Đảo lộn thế cân bằng khu vực ?

Một câu hỏi khác cũng được đặt ra là : Liệu vụ thử bom hạt nhân hôm qua có làm « đảo lộn thế cân bằng vốn đã mong manh của khu vực » ? Libération trả lời là có.

Chuyên gia Pháp Valérie Niquet giải thích : Hành động này là « một tín hiệu trực tiếp gửi đến toàn khu vực, cho thấy Hoa Kỳ bất lực ». Hàng loạt trừng phạt và áp lực tỏ ra không còn hiệu quả, Washington ngày càng khó khăn trong việc đảm nhiệm vị trí của một người bảo đảm an ninh toàn cầu, trước một « Trung Quốc bá quyền » và « nước Nga không nhân nhượng ».

• Đọc thêm : Bắc Triều Tiên: Vì sao trừng phạt của Liên Hiệp Quốc vô hiệu ?

Trong lúc tổng thống Mỹ Donald Trump ngày càng lộ rõ thế yếu, với hàng loạt « thông điệp huênh hoang » trên Twitter, và « chính sách xoay như chong chóng », thì chính quyền Hàn Quốc « gần như » bị hạ nhục. Các đề nghị đối thoại của tổng thống Moon Jae In « không nhận được bất cứ hồi đáp nào » từ Bình Nhưỡng.

Tại Hàn Quốc và Nhật Bản, người ta ngày càng nói nhiều hơn đến việc tự trang bị vũ khí hạt nhân để tự vệ.

Tình hình có tệ hơn ?

Libération nhắc lại những thời điểm chiến tranh tưởng như cận kề mà bán đảo Triều Tiên từng trải qua gần đây. Ví dụ như năm 2010, từng được coi là « năm nguy hiểm nhất trên bán đảo Triều Tiên kể từ Chiến tranh Triều Tiên », kết thúc năm 1953. Mở đầu với vụ tàu chiến Cheonan bị bắn chìm, rất có thể do tàu ngầm Bắc Triều Tiên.

Năm 1994, tổng thống Mỹ Clinton từng định không kích địa điểm hạt nhân Yongbyon của chế độ Bình Nhưỡng, nơi làm giàu nhiên liệu Uranium. Năm 1968, một đội biệt kích Bắc Triều Tiên mưu sát tổng thống Park Chung Hee…

Chiến tranh rốt cuộc đã không xảy ra. Tuy nhiên, sức mạnh quân sự của Bắc Triều Tiên hiện giờ là rất khác.

Vai trò bí ẩn của Bắc Kinh

Libération kết thúc bài phân tích với nhận định về vai trò của Trung Quốc trong cuộc khủng hoảng trên bán đảo Triều Tiên nói chung.

Chính quyền Kim Jong Un chọn ngày thử bom đúng vào hôm khai mạc thượng đỉnh khối BRICS, do Trung Quốc chủ trì. Hội nghị của các cường quốc kinh tế đang trỗi dậy chiếm tới 40% GDP toàn cầu, lẽ ra là một dịp để tăng thêm gấp bội vầng hào quang cho ông Tập Cận Bình.

Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên Kim Jong Un « phá hoại » một sự kiện quan trọng của Trung Quốc. Hồi tháng 2/2013, tức một tháng trước khi Tập Cận Bình chính thức nhậm chức chủ tịch nước, Bắc Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ ba, vào đúng dịp Tết nguyên đán. Vào thời điểm đó, cho dù toàn khu vực biên giới rung chuyển, Bắc Kinh cũng chỉ phản ứng một cách chiếu lệ.

• Đọc thêm : Trung Quốc : 3 quan điểm đối phó với Bắc Triều Tiên

Trên thực tế, đồng minh số một của chế độ độc tài Bắc Triều Tiên đang ở trong một thế ứng xử nước đôi. Không đứng hoàn toàn về phía người anh em cứng đầu, nhưng Bắc Kinh cũng không thực sự chủ trương các biện pháp khiến Bắc Triều Tiên phải khuất phục.

Tình trạng bất ổn gia tăng ở phía bên kia biên giới đông bắc, có nguy cơ vượt tầm kiểm soát, đang buộc Bắc Kinh phải thay đổi thái độ. Hồi tháng 2, Trung Quốc đình chỉ nhập than, và đầu tháng 8, thông qua loạt trừng phạt mới. Nhưng nhìn chung, nhiều chuyên gia phỏng đoán dường như Trung Quốc đã « mất các kênh » gây ảnh hưởng đến Bình Nhưỡng.

—-

Tin bài liên quan :

Vũ khí hạt nhân của Bắc Triều Tiên có đáng sợ hay không ?

Các cường quốc chạy đua, tương lai thế giới không hạt nhân xa vời 

Tên lửa Bắc Triều Tiên khiến Mỹ bớt chú ý Biển Đông