California, 30/10/2025 – Phân tích của Nguyễn Văn Hải (Điếu Cày)
Trong một động thái hiếm hoi và có tính thách thức trực tiếp đối với Nhà Trắng,
Đây là lần thứ hai trong vòng sáu tháng một phần chính sách thuế của Trump bị Thượng viện đảo ngược bằng lá phiếu lưỡng đảng.
Ý nghĩa của lá phiếu 51–47
- Phá vỡ tính kỷ luật trong Đảng Cộng hòa
Một số Thượng nghị sĩ bảo thủ truyền thống công khai chống lại chính sách thương mại của Trump. - Nhìn nhận thực tế kinh tế
Nhiều thành viên GOP lần đầu thừa nhận chi phí thuế quan rơi vào người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ, không phải nước ngoài trả như Trump khẳng định. - Đòn giáng vào “thẩm quyền khẩn cấp”
Việc Trump viện dẫn “tình trạng khẩn cấp quốc gia” để áp thuế được xem là lạm dụng quyền hành pháp.
“Tariffs are a tax on American consumers and American businesses.”
— Thượng nghị sĩ Tim Kaine
Điều này hoàn toàn phù hợp với phân tích của các viện nghiên cứu: mỗi $1 thuế quan Trump thu về gây thiệt hại $4–5 cho nền kinh tế Mỹ.
Rạn nứt trong GOP: vì kinh tế hay vì quyền lực?
Đáng chú ý nhất:
Mitch McConnell, lãnh đạo tối cao GOP trong nhiều thập niên, cũng lên tiếng chỉ trích chiến tranh thương mại — điều ông tránh né trong nhiệm kỳ trước của Trump.
Đây chính là điểm gãy quyền lực:
| Giai đoạn | GOP phản ứng thế nào? |
|---|---|
| 2018–2020 | Im lặng, vì kinh tế còn mạnh |
| 2025 | Công khai phản đối, vì kinh tế suy yếu & Trump mất tính chính danh |
Nói cách khác:
Khi thị trường quay lưng, chính trị cũng quay lưng.
Đặt trong bối cảnh thương chiến toàn cầu
- Nông dân Mỹ phẫn nộ: mất hợp đồng đậu nành khi Trung Quốc xoay sang Brazil & Argentina
- Giá vàng tăng, USD bị bán tháo, Dow Jones bốc hơi hàng nghìn tỷ
- Amazon dự kiến sa thải 30.000 lao động
- Việc làm suy yếu, nhưng dữ liệu bị che mờ vì chính phủ đóng cửa
Trong khi đó:
- Trung Quốc giữ thế thượng phong trên bàn đàm phán
- Tối cao Pháp viện chuẩn bị phán quyết lịch sử về tính hợp hiến của thuế quan theo IEEPA
- Giới tài chính – học thuật – báo chí đồng loạt chỉ trích chính sách thuế
Thượng viện hôm nay không chỉ bỏ phiếu về Brazil.
Họ bỏ phiếu về sai lầm hệ thống của chiến tranh thương mại.
Dự báo chính trị
| Bên được lợi | Bằng chứng |
|---|---|
| Democrats | Có đòn phản công kinh tế rõ ràng |
| Republicans truyền thống | Tách khỏi rủi ro khi Trump sa sút |
| Doanh nghiệp & nông dân | Có thêm tiếng nói chống thuế |
|||
| Bên bị tổn thương | Hệ quả |
|---|---|
| Trump & phe MAGA | Ảnh hưởng quyền lực trong đảng |
| Sự ổn định chính sách thương mại | Rủi ro bất định kéo dài đến phán quyết TCPV |
Thông điệp gửi đến Tối cao Pháp viện
Nếu quyền áp thuế vô hạn được duy trì:
- Tổng thống Mỹ có thể đơn phương gây bất ổn kinh tế thế giới
- Quốc hội sẽ đánh mất quyền lực hiến định
- Đồng minh sẽ không còn tin vào luật lệ Mỹ
Nếu bị bác bỏ:
- Khôi phục vai trò luật pháp trong thương mại
- Củng cố niềm tin thị trường toàn cầu
- Mỹ trở lại vai trò quốc gia lãnh đạo quy tắc, thay vì lãnh đạo bằng đe dọa
Kết luận
Cuộc bỏ phiếu 51–47 là:
- Tuyên bố rạn nứt trong GOP
- Cảnh báo gửi tới Nhà Trắng
- Tiền trạm cho phán quyết của Tối cao Pháp viện
Mỹ đang đứng trước một câu hỏi lịch sử:
Nước Mỹ thống trị thế giới vì luật pháp và sự ổn định —
hay vì quyền lực tùy tiện của một cá nhân?
Câu trả lời đang đến gần — và nó sẽ định hình lại trật tự thương mại toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới.