Liệu Thái Lan có đang xem nhẹ luật pháp quốc gia, nhân quyền và luật pháp quốc tế?
Theo tin từ RFA và VOA ngày 30/9/2024, Tòa án Hình sự Thái Lan đã quyết định dẫn độ ông Y Quynh Bdap về Việt Nam, nơi ông có thể đối mặt với 10 năm tù giam vì bị cáo buộc liên quan đến một vụ khủng bố ở Đắk Lắk vào tháng 6/2023 – một cáo buộc hoàn toàn vô căn cứ. Tòa án cho rằng không có lệnh cấm nào ngăn cản việc dẫn độ này.
Chính phủ Thái Lan có quyền dẫn độ ông Y Quynh trong 90 ngày, bất chấp kết quả kháng cáo. Nếu trong vòng 90 ngày, chính phủ Thái Lan không có động thái nào, ông Y Quynh sẽ được trả tự do.
Luật sư của ông Y Quynh, bà Nasthasiri Bergman, đã bày tỏ sự thất vọng: “Chúng tôi rất thất vọng với phán quyết này và đang khẩn trương chuẩn bị kháng cáo.” Bà cũng nhấn mạnh rằng việc dẫn độ chỉ có thể thực hiện khi tòa án ra phán quyết cuối cùng, và hy vọng thủ tướng Thái Lan sẽ ban hành lệnh ngừng dẫn độ.
Ông Phil Robertson, Giám đốc Vận động Nhân quyền tại châu Á, đã phản ứng gay gắt: “Quyết định này thật khủng khiếp và vô lý. Đây là một phép thử cho luật chống tra tấn và cưỡng bức mất tích mới của Thái Lan, và rõ ràng là tòa án đã thất bại thảm hại.”
Vụ án của ông Y Quynh không chỉ là một sự kiện quan trọng đối với bản thân ông, mà còn có ảnh hưởng sâu rộng tới tình hình quốc tế, Thái Lan và Việt Nam.
Tầm quan trọng quốc tế:
Đối với cộng đồng quốc tế, khi một người tị nạn đã được cấp quy chế bởi Liên Hợp Quốc, quốc gia nơi họ đang sinh sống có trách nhiệm bảo vệ họ, không được phép trả họ về nơi có nguy cơ bị đàn áp, tra tấn hoặc tử hình. Nếu vụ dẫn độ này thành công, nó sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm cho các trường hợp người Thượng tị nạn tại Thái Lan, đẩy họ vào nguy cơ cao bị trục xuất và đàn áp.
Thách thức đối với Thái Lan:
Vụ việc này đặt ra một thử thách lớn đối với các nhà lập pháp và hành pháp Thái Lan, khi họ vừa ban hành luật mới về chống tra tấn và cưỡng bức mất tích. Nếu Thái Lan tiến hành dẫn độ ông Y Quynh, danh tiếng và uy tín của quốc gia này sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng trên trường quốc tế. Thái Lan có thể đối mặt với các lệnh trừng phạt từ Mỹ và Liên Hợp Quốc, làm suy giảm khả năng tiếp cận các gói hỗ trợ về giáo dục, y tế và các lĩnh vực khác từ cộng đồng quốc tế.
Hiện tại, chính quyền Thái Lan dường như đang cân nhắc kỹ lưỡng giữa được và mất. Việc họ chưa đưa ra phán quyết dứt khoát và việc nhà cầm quyền Việt Nam cử quan chức tới tòa án để gây sức ép cho thấy sự căng thẳng của tình huống này.
Tác động đối với Việt Nam:
Nếu thành công trong vụ dẫn độ, đây sẽ là một chiến thắng lớn cho Tô Lâm và Bộ Công an Việt Nam, giúp củng cố quyền lực và vị thế của họ. Đối với quốc tế, Việt Nam từ lâu đã bị cáo buộc đứng sau nhiều vụ bắt cóc và cưỡng ép hồi hương những nhà hoạt động và nhà báo ở nước ngoài. Vụ án này không chỉ nhằm mục đích bắt giữ một cá nhân, mà còn là lời cảnh báo đối với những người đấu tranh cho nhân quyền và tự do tôn giáo ở Việt Nam và cộng đồng quốc tế.
Ngoài ra, khu vực Tây Nguyên luôn tiềm ẩn nhiều bất ổn về tôn giáo và sắc tộc, và chính quyền Việt Nam luôn tìm cách đàn áp các nhóm dân tộc thiểu số. Vụ việc này sẽ là một lời răn đe mạnh mẽ đối với các tổ chức nhân quyền đang đấu tranh vì quyền lợi của người dân bản địa.
Hiện tại, hai nhóm công tác và hơn 10 Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc cùng các nghị sĩ Mỹ đã yêu cầu chính phủ Việt Nam và Thái Lan giải trình về những nỗ lực đáng lo ngại của Hà Nội trong việc cưỡng ép hồi hương người Thượng tị nạn tại Thái Lan, cũng như khả năng hợp tác của Bangkok trong việc này.
Tác giả: Quan Van Dau (MSFJ Australia)
