Nguyên Nhân Dẫn Đến Thất Bại Của McDonald’s Tại Việt Nam

Hoàng Việt

Khi McDonald’s chính thức gia nhập thị trường Việt Nam vào năm 2014, nhiều người đã kỳ vọng chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh hàng đầu thế giới sẽ nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần nhờ danh tiếng và mô hình kinh doanh toàn cầu. Tuy nhiên, thực tế lại không diễn ra như dự đoán. Sau 10 năm hoạt động, McDonald’s chỉ đạt được hơn 20 cửa hàng, con số khiêm tốn so với mục tiêu mở 100 cửa hàng ban đầu. Vậy, điều gì đã khiến McDonald’s thất bại tại Việt Nam? Dưới đây là những nguyên nhân chính:

1. Không Tối Ưu Được Tốc Độ Phục Vụ So Với Đồ Ăn Đường Phố

Tốc độ phục vụ nhanh là giá trị cốt lõi của McDonald’s, nhưng tại Việt Nam, khái niệm “thức ăn nhanh” đã tồn tại từ lâu trong các quán ăn đường phố. Người Việt có vô số lựa chọn nhanh chóng và đa dạng như phở, bánh mì, bún chả… với thời gian chuẩn bị chỉ mất vài phút, tương tự hoặc thậm chí nhanh hơn cả McDonald’s. Điều này làm cho yếu tố “nhanh chóng” – vốn là lợi thế của McDonald’s – không tạo được sự khác biệt tại Việt Nam.

2. Cạnh Tranh Khốc Liệt Từ Ẩm Thực Địa Phương

Văn hóa ẩm thực đường phố tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ trong nhiều thập kỷ, tạo nên một môi trường cạnh tranh gay gắt. Theo số liệu từ năm 2018, gần 430.000 trong tổng số 540.000 tiệm ăn tại Việt Nam là do người dân địa phương sở hữu. Những quán ăn này không chỉ phục vụ các món ăn truyền thống phù hợp với khẩu vị người Việt mà còn có giá thành rẻ hơn nhiều so với McDonald’s. Trong khi McDonald’s chủ yếu tập trung vào burger và khoai tây chiên, người Việt lại ưa thích những món ăn giàu hương vị và đa dạng.

3. Chiến Lược Định Giá Không Phù Hợp

Một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến thất bại của McDonald’s tại Việt Nam là chiến lược định giá không phù hợp với thu nhập của người tiêu dùng địa phương. Tại các quốc gia phương Tây, việc chi trả 2,82 USD (khoảng 66.000 VND) cho một chiếc burger là điều bình thường. Tuy nhiên, tại Việt Nam, mức giá này được coi là cao, khi người tiêu dùng có thể ăn một bữa phở hoặc bánh mì chỉ với khoảng 50.000 VND. Thực khách Việt khó có thể chấp nhận việc phải trả gấp đôi số tiền để ăn một chiếc burger kèm theo khoai tây chiên và nước ngọt.

4. Thực Đơn Không Phù Hợp Với Văn Hóa Ăn Uống

Văn hóa ăn uống của người Việt có xu hướng chia sẻ món ăn trong các bữa ăn gia đình hoặc bạn bè. Các món ăn như burger của McDonald’s lại là những phần ăn cá nhân, khó có thể chia sẻ. Hơn nữa, người Việt thường có thói quen ngồi lại và thưởng thức món ăn, trong khi McDonald’s khuyến khích khách hàng ăn nhanh và rời đi. Sự không tương thích này đã khiến McDonald’s khó lòng thu hút được đối tượng khách hàng thường xuyên.

5. Tác Động Từ Kinh Tế Việt Nam Suy Giảm

Một yếu tố ít được đề cập đến trong các phân tích là tình hình kinh tế Việt Nam. Trong những năm gần đây, nền kinh tế đã gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19 và sự suy giảm toàn cầu. Người tiêu dùng Việt trở nên thận trọng hơn trong chi tiêu, đặc biệt với những mặt hàng xa xỉ hay các bữa ăn đắt tiền như tại McDonald’s. Xu hướng tiết kiệm chi tiêu đã làm giảm nhu cầu với các món ăn nhanh đắt đỏ, khiến McDonald’s khó đạt được doanh thu như mong đợi.

6. Thất Bại Trong Việc Thích Nghi Với Thị Hiếu Địa Phương

McDonald’s đã có những nỗ lực để thích nghi với thị trường Việt Nam, điển hình là việc ra mắt món “burger vị phở” vào năm 2020. Tuy nhiên, sản phẩm này không đạt được thành công và nhanh chóng bị gỡ khỏi thực đơn. Điều này cho thấy McDonald’s chưa thực sự thấu hiểu được khẩu vị của người Việt và không thể đáp ứng tốt nhu cầu ẩm thực địa phương. So sánh với các đối thủ như KFC, Lotteria hay Jolibee, các chuỗi này đã linh hoạt hơn trong việc điều chỉnh thực đơn và giá cả để phù hợp với thị hiếu người Việt.

7. Ảnh Hưởng Từ Căng Thẳng Lịch Sử Giữa Việt Nam Và Hoa Kỳ

Mặc dù quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã được cải thiện đáng kể kể từ sau chiến tranh Việt Nam, nhưng sự căng thẳng về lịch sử vẫn để lại những dấu ấn nhất định trong tâm lý người tiêu dùng. McDonald’s, với biểu tượng văn hóa phương Tây, gặp phải nhiều khó khăn trong việc chinh phục thị trường Việt Nam, nơi ẩm thực địa phương và các thương hiệu ngoại đã có từ lâu chiếm ưu thế.

Kết Luận

Việc thất bại của McDonald’s tại Việt Nam không chỉ đến từ một nguyên nhân duy nhất, mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố: cạnh tranh từ ẩm thực địa phương, giá cả không phù hợp, khó khăn trong việc thích nghi với văn hóa ăn uống, và những tác động từ kinh tế cũng như lịch sử. Để tồn tại và phát triển tại Việt Nam, McDonald’s cần phải xây dựng một chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn, thích nghi tốt hơn với thị trường địa phương và đưa ra các sản phẩm phù hợp hơn với nhu cầu và thu nhập của người tiêu dùng.