Khi Obamacare vẫn là bóng ma ám ảnh mọi thỏa thuận lưỡng đảng
VietnamWeek.net
Sau hơn một thập kỷ tranh cãi, “Obamacare” – Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá phải chăng (Affordable Care Act – ACA) – vẫn là điểm nổ chính trị dai dẳng nhất của nước Mỹ hiện đại.
Giờ đây, khi một thỏa thuận ngân sách mới được Thượng viện công bố với cam kết sẽ “đưa dự luật gia hạn trợ cấp ACA ra bỏ phiếu vào tháng 12”, nhiều người tự hỏi:
Liệu Đảng Cộng hòa có thực sự giữ lời?
Hay đây chỉ là một lần “câu giờ” nữa trong ván cờ chính trị trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026?
1. Từ Obamacare đến hố sâu chia rẽ Quốc hội Mỹ
Năm 2010, Đạo luật ACA được thông qua tại Hạ viện với 219 phiếu thuận và 212 phiếu chống – toàn bộ phiếu thuận đến từ Đảng Dân chủ. Ở Thượng viện, kết quả tương tự: 60 phiếu thuận – 39 phiếu chống, không một nghị sĩ Cộng hòa nào ủng hộ.
(Nguồn: Clerk of the U.S. House & Senate Roll Call Vote #396, 2009–2010)
Với quy mô ảnh hưởng tới hơn 30 triệu người, ACA không chỉ là một chính sách bảo hiểm y tế – nó là tuyên ngôn về vai trò của chính phủ trong việc bảo vệ quyền được chăm sóc sức khỏe.
Nhưng với Đảng Cộng hòa, đây lại là biểu tượng của “chủ nghĩa can thiệp” mà họ thề phải xóa bỏ.
2. 70 lần nỗ lực bãi bỏ và cú “ngón tay cái” lịch sử
Trong suốt 14 năm, theo Congressional Research Service, Đảng Cộng hòa đã tìm cách bãi bỏ hoặc thay thế ACA ít nhất 70 lần – không lần nào thành công.
Đỉnh điểm là năm 2017, khi Donald Trump tuyên bố “Repeal and Replace” ngay trong ngày đầu nhiệm kỳ.
Kế hoạch tưởng như chắc chắn cho đến khi Thượng nghị sĩ John McCain – người anh hùng chiến tranh, đồng thời là tiếng nói lương tri trong nội bộ Cộng hòa – bước vào phòng họp Thượng viện, giơ ngón tay cái xuống và nói “NO.”
“We are not the enemy of one another. We are Americans.”
(Chúng ta không phải kẻ thù của nhau. Chúng ta là người Mỹ.)
Cử chỉ ấy đã đi vào lịch sử, không chỉ vì nó chấm dứt nỗ lực phá bỏ ACA, mà còn vì nó phơi bày mâu thuẫn giữa chính trị quyền lực và trách nhiệm đạo đức.
3. Từ Obamacare đến “lời hứa tháng 12”
Thỏa thuận ngân sách mà Thượng viện vừa đạt được – gia hạn chi tiêu đến ngày 30/1/2026 – đi kèm một cam kết:
Tháng 12 năm nay, sẽ bỏ phiếu thông qua việc gia hạn trợ cấp ACA.
Nghe có vẻ hợp lý. Nhưng giới quan sát chính trị tại Washington cảnh báo:
Đây có thể là cái bẫy chiến thuật của Đảng Cộng hòa.
Thượng viện có thể đồng thuận, nhưng Hạ viện dưới quyền Mike Johnson và Tổng thống Trump đều có tiền sử “bẻ cam kết” – từ trần nợ công, chi tiêu SNAP đến trợ cấp ACA – chỉ để giành lợi thế đàm phán hoặc tạo khủng hoảng nhân tạo.
“Chúng ta đã thấy giá trị của những lời hứa Cộng hòa đáng giá bao nhiêu,”
– Mikie Sherrill, Thống đốc bang New Jersey, phát biểu trên CBS News.
“Điều họ cần làm không phải là hứa, mà là thực hiện.”
4. Nếu lật kèo một lần nữa: ai sẽ trả giá?
Nếu Đảng Cộng hòa không giữ lời hứa tháng 12, 12 triệu người Mỹ có thể mất bảo hiểm hoặc phải trả phí cao gấp đôi.
Tác động nặng nề nhất sẽ rơi vào các bang nghèo như Georgia, West Virginia, Louisiana – nơi phần lớn cử tri vẫn bầu cho Cộng hòa.
Theo khảo sát của Kaiser Family Foundation (KFF), hơn 58% người Mỹ, trong đó có 38% cử tri Cộng hòa, phản đối việc cắt trợ cấp ACA.
Nếu điều đó xảy ra, Đảng Cộng hòa có thể tự đẩy mình vào thế phản dân sinh, khiến cử tri trung lưu và độc lập – nhóm quyết định ở các bang dao động – quay lưng mạnh mẽ.
5. Liệu người Mỹ còn nhớ hay đã quên?
Người Mỹ có thể dễ tha thứ, nhưng họ không quên khi túi tiền và sức khỏe bị đụng đến.
Năm 2018, làn sóng phản ứng trước nỗ lực phá bỏ Obamacare đã giúp Đảng Dân chủ giành lại Hạ viện.
Nếu lịch sử lặp lại, thì cú “lật kèo” của Cộng hòa lần này có thể kích hoạt làn sóng phẫn nộ mới trong năm bầu cử 2026.
6. Kết luận: Khi lời hứa mất giá trị, niềm tin cũng mất theo
Một nền dân chủ không chỉ được duy trì bằng hiến pháp hay thể chế – mà bằng niềm tin của công dân vào lời nói của những người đại diện.
Nếu Đảng Cộng hòa tiếp tục biến các chính sách an sinh thành con tin của quyền lực chính trị, thì sự mất mát không chỉ là bảo hiểm y tế – mà là niềm tin vào tính trung thực của nền dân chủ Mỹ.
Nguồn tham khảo
- U.S. House Roll Call 165 (March 21, 2010) – clerk.house.gov
- U.S. Senate Roll Call Vote #396 (December 24, 2009) – senate.gov
- Congressional Research Service, Legislative Actions to Repeal or Replace the ACA, 2010–2023
- Kaiser Family Foundation (KFF), ACA at 14: Coverage, Cost, and Public Opinion, 2024
- CNN Archive, John McCain’s Thumbs-Down Vote on Obamacare Repeal, July 2017
- CBS News Interview, Mikie Sherrill on GOP Healthcare Promise, November 2025
Biên tập: VietnamWeek Analysis Desk
Bản quyền VietnamWeek.net – Phát hành ngày 10/11/2025