Trong lịch sử hiện đại, hiếm có thời điểm nào mà ranh giới giữa công nghệ, truyền thông và chính trị lại mờ nhạt như hôm nay. Bài báo mới đây của The New York Times (23/9/2025) về Larry Ellison – nhà sáng lập Oracle, một trong những tỷ phú công nghệ giàu nhất nước Mỹ – đã phác họa một bức tranh gây chấn động: Ellison và gia tộc của ông có thể sắp kiểm soát một đế chế truyền thông khổng lồ bao gồm CBS, Paramount, Warner, CNN, và cả TikTok Mỹ.
Từ cơ sở dữ liệu đến Hollywood
Larry Ellison vốn nổi tiếng là “database billionaire”, người đã dựng nên đế chế Oracle dựa trên các hợp đồng công nghệ và cơ sở dữ liệu cho chính phủ Mỹ. Nhưng vài năm trở lại đây, Ellison không chỉ dừng lại ở phần mềm. Ông – cùng con trai David Ellison (Skydance Media) – đang dịch chuyển sang lĩnh vực giải trí và truyền thông đại chúng.
Thương vụ thâu tóm Skydance–Paramount đã mở đầu cho sự hiện diện của gia tộc Ellison ở Hollywood. Giờ đây, với sự hậu thuẫn chính trị từ Tổng thống Donald Trump, Ellison có cơ hội thâu tóm cả CBS, CNN, Warner Bros, và đặc biệt là TikTok Mỹ, ứng dụng có tầm ảnh hưởng khổng lồ tới giới trẻ.
Trong một bối cảnh pháp lý bình thường, đây là điều không thể xảy ra. Luật chống độc quyền và quy định của Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) sẽ không bao giờ cho phép một cá nhân kiểm soát cùng lúc mạng xã hội, kênh tin tức, và hệ thống giải trí lớn nhất nước Mỹ. Nhưng thời đại này đã khác – khi “được Trump ưu ái” quan trọng hơn cả luật pháp.
Chính trị mở đường cho quyền lực
Quốc hội đã ra lệnh cho ByteDance thoái vốn khỏi TikTok vì lý do an ninh quốc gia. Nhưng Tổng thống Trump đã bốn lần trì hoãn việc thực thi, tạo khoảng trống cho những “nhà đầu tư thân hữu” như Ellison bước vào.
Trong mắt Trump, Ellison không chỉ là một doanh nhân công nghệ. Ông là người bạn trung thành, từng tổ chức gây quỹ cho chiến dịch tranh cử, và nhiều lần công khai ủng hộ chính quyền. Đổi lại, Trump trao cho Ellison “chìa khóa” để vượt qua những rào cản pháp lý mà người khác không bao giờ vượt nổi.
Điều này có nghĩa là gì? Nếu thương vụ thành công, Ellison sẽ trở thành ông trùm truyền thông quyền lực nhất nước Mỹ, thậm chí vượt mặt cả Rupert Murdoch. Không chỉ kiểm soát dòng chảy thông tin, ông còn nắm quyền chi phối văn hóa và dư luận qua phim ảnh, truyền hình và mạng xã hội.
Nguy cơ “siêu cỗ máy tuyên truyền”
Vấn đề không nằm ở chỗ một nhà đầu tư giàu có muốn mua thêm tài sản. Điều đáng lo ngại chính là sự tập trung quyền lực thông tin vào tay một nhóm thân tín chính trị:
-
Truyền hình (CBS, CNN): ảnh hưởng đến hàng chục triệu gia đình Mỹ mỗi tối.
-
Hollywood (Paramount, Warner, Skydance): định hình văn hóa đại chúng và cách người Mỹ nhìn nhận thế giới.
-
Mạng xã hội (TikTok Mỹ): kiểm soát không gian thông tin của hàng trăm triệu thanh niên Mỹ.
Khi tất cả hội tụ vào tay Ellison – một nhân vật thân tín của Trump – thì nguy cơ hình thành một siêu “propaganda machine” là điều hoàn toàn có thật.
Thời đại của sự dung hợp quyền lực
Bài học từ Murdoch và Fox News cho thấy: một tập đoàn truyền thông có thể định hình cả bầu cử tổng thống, làm nghiêng cán cân chính trị. Nhưng Ellison có thứ Murdoch chưa từng có: dữ liệu và công nghệ. Ông vừa có trong tay nền tảng công nghệ (Oracle, cơ sở dữ liệu), vừa sở hữu Hollywood và mạng xã hội, vừa được che chở bởi quyền lực chính trị.
Trong bối cảnh đó, nguy cơ không chỉ là bóp méo sự thật, mà còn là lập trình dư luận ở mức độ sâu hơn. Khi văn hóa, tin tức và mạng xã hội cùng bị kiểm soát, xã hội Mỹ sẽ đối diện với một “trật tự truyền thông mới” – nơi sự đa dạng thông tin bị thay thế bằng một giọng nói duy nhất.
Kết luận
Larry Ellison không chỉ là một tỷ phú công nghệ muốn mở rộng sang truyền thông. Ông đang trở thành biểu tượng của một thời đại quyền lực mới, nơi công nghệ – truyền thông – chính trị dung hợp thành một khối quyền lực khó kiểm soát.
Và đó chính là lời cảnh báo: nếu chúng ta không bảo vệ nguyên tắc pháp lý và sự đa dạng truyền thông, thì ngày mai, dư luận Mỹ – và thế giới – có thể được định hình bởi tham vọng của một vài cá nhân thân cận quyền lực, chứ không còn bởi sự thật.