DOGE: Một thách thức nghiêm trọng đối với Hiến Pháp Hoa Kỳ

Hoàng Việt

Việc Tổng thống đắc cử Donald Trump thành lập “Bộ Hiệu quả Chính phủ” (Department of Government Efficiency – DOGE), do Elon Musk và Vivek Ramaswamy lãnh đạo, đã gây ra làn sóng tranh cãi mạnh mẽ. Mặc dù được quảng bá là một sáng kiến cải tổ chính phủ để giảm chi phí và tăng hiệu quả, DOGE đặt ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là về tính hợp pháp và sự tuân thủ Hiến pháp Hoa Kỳ. Đây không chỉ là một kế hoạch quản trị hành chính, mà còn là một thách thức lớn đối với nền tảng dân chủ và hệ thống kiểm tra và cân bằng quyền lực của Mỹ.

DOGE và Sự xâm phạm quyền lực của Quốc Hội

Theo Hiến pháp Hoa Kỳ, Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền kiểm soát ngân sách liên bang, quyết định chi tiêu và xây dựng luật pháp. Việc DOGE can thiệp trực tiếp vào các cơ quan liên bang, cắt giảm nhân sự và chương trình mà không có sự phê chuẩn của Quốc hội, là một hành động vượt ngoài quyền hạn của nhánh hành pháp.

DOGE, với quyền lực tự phong trong việc sa thải nhân viên liên bang và cắt giảm chương trình, có nguy cơ làm suy yếu thẩm quyền của Quốc hội và phá vỡ nguyên tắc phân quyền. Đây là một mối đe dọa đối với trật tự hiến pháp, nơi các nhánh chính phủ phải hoạt động độc lập nhưng cân bằng.

Elon Musk và Vivek Ramaswamy: Tư nhân hoá Chính Phủ?

Việc đưa một doanh nhân như Elon Musk vào vai trò điều hành một bộ phận có ảnh hưởng lớn trong chính phủ đặt ra nhiều câu hỏi. Musk, người nổi tiếng với các thành công trong lĩnh vực công nghệ, không phải là một quan chức chính phủ được bầu chọn hay bổ nhiệm thông qua quy trình hợp pháp. Vai trò của ông trong DOGE không chỉ mâu thuẫn với nguyên tắc trách nhiệm chính trị, mà còn gây lo ngại về xung đột lợi ích.

Musk và Ramaswamy có thể sẽ thúc đẩy tư nhân hóa các dịch vụ công, mang lại lợi ích cho các tập đoàn lớn thay vì người dân. Hơn nữa, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để thay thế nhân sự chính phủ không chỉ là vấn đề đạo đức mà còn đe dọa tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Phá vỡ dịch vụ dân sự

DOGE có thể dẫn đến sự xói mòn của hệ thống dịch vụ dân sự phi đảng phái vốn đã được xây dựng để đảm bảo tính chuyên nghiệp trong việc phục vụ người dân. Các nhân viên liên bang hiện nay được bảo vệ khỏi việc bị sa thải tùy tiện để đảm bảo họ có thể thực hiện công việc một cách công bằng, không bị áp lực chính trị chi phối. DOGE, với quyền lực sa thải quy mô lớn, sẽ phá hủy nguyên tắc này, tạo điều kiện cho chính trị hóa hệ thống hành chính.

Tác động lâu dài đến hệ thống kiểm tra và cân bằng

DOGE không chỉ đơn thuần là một kế hoạch cải tổ hành chính. Đây là một công cụ tập trung quyền lực vào nhánh hành pháp, làm suy yếu hệ thống kiểm tra và cân bằng vốn là nền tảng của nền dân chủ Mỹ. Một chính phủ mà quyền lực tập trung vào tay một cá nhân hoặc nhóm nhỏ không chỉ vi phạm Hiến pháp mà còn mở đường cho sự lạm quyền và chuyên chế.

Những nguy cơ tiềm tàng

DOGE không phải là sáng kiến cải cách chính phủ, mà là một chiến lược nhằm định hình lại cách thức vận hành của chính phủ theo hướng tập trung quyền lực. Nếu không được kiểm soát, DOGE có thể:

• Làm suy yếu vai trò của Quốc hội trong việc giám sát ngân sách và các chính sách quốc gia.
• Tạo tiền lệ nguy hiểm cho sự can thiệp của khu vực tư nhân vào các chức năng cốt lõi của chính phủ.
• Phá vỡ lòng tin của người dân đối với hệ thống chính trị và hành chính.

Bảo vệ Hiến Pháp và nền Dân Chủ

DOGE, dưới vỏ bọc của một sáng kiến cải cách, thực chất là một mối đe dọa đối với các nguyên tắc dân chủ của Hoa Kỳ. Việc đưa Elon Musk và Vivek Ramaswamy vào những vai trò không hợp pháp chỉ làm trầm trọng thêm nguy cơ này. Quốc hội, các tòa án, và công chúng Mỹ cần nhận ra bản chất thực sự của DOGE và hành động để bảo vệ Hiến pháp. Nếu không, hậu quả sẽ là sự xói mòn nghiêm trọng của hệ thống tam quyền phân lập và tính minh bạch trong quản trị quốc gia.