Vai trò thật sự của Marco Rubio trong Kế hoạch 28
VietnamWeek – Bài phân tích chuyên sâu
Cuộc họp tại Florida giữa phái đoàn Ukraine, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio và nhóm đặc phái viên “không chính thức” của Donald Trump đã dấy lên câu hỏi lớn nhất trong dư luận quốc tế tuần này: Tại sao đàm phán lại phải diễn ra ở Florida – chứ không phải tại Bộ Ngoại giao, Lầu Năm Góc hay Nhà Trắng?
Và quan trọng hơn: Nếu Rubio là Ngoại trưởng, tại sao Steve Witkoff và Jared Kushner – những người không có bất kỳ chuyên môn ngoại giao nào – vẫn tiếp tục nắm vai trò trung tâm?
Để hiểu điều này, cần phơi bày bản chất thật sự của Kế hoạch 28:
Đây không phải là một tiến trình ngoại giao theo thể chế Hoa Kỳ, mà là một cấu trúc quyền lực song song do Trump kiểm soát hoàn toàn, nơi Bộ Ngoại giao chỉ đóng vai trò hợp thức hóa, không phải quyết định.
1. Marco Rubio – Ngoại trưởng có chức danh nhưng không có quyền lực
Việc Marco Rubio xuất hiện trong cuộc họp Florida là tín hiệu đầu tiên cho thấy sự bất thường.
Trong bất kỳ chính quyền bình thường:
-
Bộ Ngoại giao phải dẫn dắt toàn bộ đàm phán;
-
Các đặc phái viên (nếu có) phải nằm dưới sự chỉ đạo của Ngoại trưởng;
-
Các cuộc gặp với Nga–Ukraine phải có quy trình, biên bản, giám sát của CIA, NSC và Lầu Năm Góc.
Nhưng với chính quyền Trump lần hai, mọi thứ đảo lộn:
Rubio không nắm được bản thảo Kế hoạch 28 trong giai đoạn đầu.
Ông chỉ được “báo cáo sau” và buộc phải tham gia để tránh hình ảnh Nhà Trắng bị chi phối bởi các nhân vật ngoài chính phủ.
Vai trò của Rubio trong Florida chỉ là “điểm danh chính trị”: chứng minh rằng Mỹ có Bộ Ngoại giao tham dự, nhằm trấn an châu Âu.
Ông không viết kế hoạch.
Không kiểm soát đàm phán.
Không dẫn kênh với Kyiv.
Không tiếp cận các trao đổi Witkoff–Nga.
Rubio là Ngoại trưởng trên giấy — nhưng không phải Ngoại trưởng của tiến trình này.
2. Vì sao Florida? Vì Trump không muốn bàn đàm phán đặt tại Washington
Giới chức châu Âu và Ukraine đã nhanh chóng nhận ra lý do:
Florida không có sự giám sát của các cơ quan tình báo.
Không phải địa điểm chính thức của chính phủ.
Không có biên bản họp.
Không bắt buộc có nhân chứng độc lập.
Không có sự xuất hiện của NSC, Bộ Quốc phòng hay CIA.
Nói cách khác, Florida là một không gian “ngoại giao tư nhân hóa”, nơi Trump có thể:
-
điều hành tiến trình qua đội thân tín,
-
che giấu thông tin khỏi các cơ quan pháp luật,
-
hạn chế sự “can thiệp” của bộ máy chính phủ,
-
và tạo tiền đề cho những thỏa thuận có yếu tố kinh tế, tài phiệt và bí mật.
Đó không phải là một “địa điểm đàm phán.”
Đó là một “phòng điều khiển quyền lực ngầm.”
3. Steve Witkoff – nhân vật trung tâm không phải vì năng lực, mà vì lòng trung thành
Sự hiện diện của Witkoff – bất chấp vai trò Ngoại trưởng Rubio – là điều khiến Ukraine và châu Âu sửng sốt.
Witkoff:
-
không phải chuyên gia chính sách đối ngoại,
-
chưa từng đàm phán an ninh,
-
chưa từng phụ trách hồ sơ Nga,
-
thậm chí chưa từng nắm chức vụ chính thức trong cơ quan chính phủ.
Ông chỉ là một nhà phát triển bất động sản, chủ khu resort, đối tác kinh doanh golf của Trump, và cha của một trong những người đồng sáng lập công ty crypto của Trump.
Trump chọn Witkoff vì một lý do:
ông ta chỉ trung thành với Trump – không trung thành với nước Mỹ.
Thông tin rò rỉ từ Bloomberg càng gây chấn động:
Witkoff gọi sang Moscow và chính ông ta hướng dẫn cố vấn của Putin cách thuyết phục Trump bằng những lời khen và chiến lược đánh vào tâm lý.
Việc một đặc phái viên không chính thức của Tổng thống Mỹ đi nhận “briefing” từ Nga mà không thông qua Bộ Ngoại giao là điều chưa từng có.
4. Jared Kushner – đường dây ngầm giữa Trump và các quỹ tài phiệt
Kushner tiếp tục xuất hiện trong tất cả các vòng đàm phán, kể cả Florida.
Vai trò của Kushner là:
-
điều phối kênh tài chính,
-
kết nối các tập đoàn năng lượng, quỹ đầu tư UAE–Saudi–Nga,
-
chuẩn bị cấu trúc lợi nhuận sau thỏa thuận (nếu có),
-
và vận hành phần “economic sweeteners” trong kế hoạch.
Dù tuyên bố rút khỏi chính quyền từ 2021, Kushner lại trở thành kiến trúc sư kinh tế của Kế hoạch 28 — vượt mặt cả Rubio.
Từ đó hình thành một cấu trúc:
Rubio: vỏ bọc ngoại giao
Witkoff: kênh chính trị – tâm lý tác động Trump
Kushner: kênh lợi ích kinh tế – tài phiệt
Bộ Ngoại giao chỉ là một “logo” chứ không phải cơ quan điều khiển.
5. Ukraine hiểu mọi thứ — nhưng họ buộc phải có mặt
Dù nhận biết rõ sự phi lý:
-
đàm phán ở Florida,
-
Witkoff đại diện Mỹ,
-
Nga viết đề xuất rồi để Mỹ dán nhãn “Made in USA”,
-
Bộ Ngoại giao bị bypass,
Ukraine buộc phải đi vì ba yếu tố:
-
Không đi = Trump đổ lỗi Ukraine phá đàm phán
-
Đi để ngăn Trump tuyên bố “Ukraine từ chối hòa bình”
-
Đi để bảo vệ dòng viện trợ còn lại và tránh bị cắt trừng phạt
Đây là một “cuộc họp chính trị để thoát bẫy”, không phải cuộc đàm phán hòa bình.
6. Quốc hội Mỹ đang quan sát – và có thể can thiệp
Nhiều nghị sĩ Cộng hòa đã cảnh báo:
-
Witkoff không đủ năng lực,
-
việc bypass Bộ Ngoại giao là trái thông lệ,
-
Kế hoạch 28 được soạn ở Nga có thể vi phạm luật Logan.
Rubio hiểu điều này.
Nhưng ông bị kẹt giữa hai lựa chọn:
-
đứng về phía thể chế ngoại giao,
-
hay đứng về phía Tổng thống.
Tới giờ, ông chọn phương án thứ hai.
Kết luận: Florida chỉ là sân khấu — quyền lực thật ở nơi khác
Kế hoạch 28 là một cấu trúc quyền lực song song:
-
Trump
-
Witkoff
-
Kushner
-
và các tài phiệt Nga–Mỹ
Trong đó, Ngoại trưởng Marco Rubio chỉ là người đứng trước camera, không phải người viết kịch bản.
Vì vậy:
-
Florida không phải bàn đàm phán
-
Kế hoạch 28 không phải kế hoạch hòa bình
-
Đây là một vở diễn — một màn thương lượng quyền lực giữa tài phiệt Mỹ và Kremlin
Và Ukraine hiểu rằng tương lai đất nước không được quyết định ở Florida.
Nó đang được quyết định:
-
trên chiến trường,
-
trong Quốc hội Hoa Kỳ,
-
và bởi sự đoàn kết của NATO.
Florida chỉ là hậu trường.
Còn thực tế — là sinh tử.