Ngày hôm qua, 07/04/2025, đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc chiến thương mại mà tổng thống Mỹ Donald Trump phát động với toàn cầu qua việc áp thuế bổ sung đối với hàng nhập khẩu từ khắp thế giới.
Hôm qua, chủ nhân Nhà Trắng đã yêu cầu Bắc Kinh rút lại quyết định áp thuế bổ sung 36% đối với hàng hóa nhập từ Hoa Kỳ (bằng với mức thuế “đối ứng” của Mỹ đối với Trung Quốc), nếu không kể từ ngày mai ông sẽ áp thêm một mức thuế bổ sung 50%.
Yêu cầu nói trên của Donald Trump giống như là một tối hậu thư gởi cho Trung Quốc, đối thủ thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ, hay nói như ông Trump, “kẻ lạm dụng (nước Mỹ) nhiều nhất trong tất cả các nước”. Hơn nữa, tổng thống Hoa Kỳ thông báo cắt đứt mọi đàm phán với Trung Quốc.
Donald Trump đã có giọng điệu đặc biệt hung hăng đối với Bắc Kinh khi ông trình bày bảng thuế “đối ứng” với toàn cầu vào ngày 02/04. Nhà Trắng cáo buộc cụ thể là Trung Quốc đã “phá hoại” ngành công nghiệp của Mỹ, làm “mất 3,7 triệu việc làm tại Hoa Kỳ do thâm hụt thương mại ngày càng tăng của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc”, làm tổn hại đến “năng lực cạnh tranh” và gây nguy hiểm cho “an ninh quốc gia” của Mỹ.
Như vậy là cuộc chiến tranh thương mại đã thật sự khai diễn giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới, mà không ai có thể lường trước sẽ diễn biến ra sao, nhất là vì cả Washington lẫn Bắc Kinh đều không muốn bị coi là kẻ yếu thế. Làm sao mà chủ tịch Tập Cận Bình, một lãnh đạo lúc nào cũng muốn thể hiện quyền lực và sự tự tin, có thể chấp nhận đối thoại với một con dao kề cổ như vậy ? Bất chấp lời đe dọa của tổng thống Trump, hôm nay Trung Quốc tuyên bố sẽ “chống đến cùng” những mức thuế quan của Mỹ, dứt khoát không đầu hàng.
Nhưng câu hỏi được đặt ra là liệu Bắc Kinh có đủ sức để đương đầu với những đòn thuế quan của Donald Trump hay không ? Như nhận định của tờ nhật báo Pháp Le Monde hôm nay, 08/04/2025, Trung Quốc đã “chóng mặt” trước tầm mức của các đòn thuế quan đó, không ngờ Trump lại dọa đánh thuế lên đến 104%. Mức thuế quan cực kỳ nặng nề này chắc chắn sẽ tác động rất lớn đối với các nhà máy sản xuất hàng xuất khẩu của Trung Quốc, vì nó liên quan đến hơn 400 tỷ euro kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ. Bắc Kinh phải chuẩn bị những hành động trả đũa mạnh hơn, đồng thời thúc đẩy tiêu thụ nội địa để bù đắp sự thiếu hụt về xuất khẩu. Trước mắt, để ổn định các thị trường chứng khoán, Bắc Kinh huy động các quỹ và các ngân hàng Nhà nước tung tiền ra mua để giữ giá các cổ phiếu.
Về phía Hoa Kỳ, tác nhân duy nhất có thể buộc tổng thống Trump phải nhẹ tay trong cuộc chiến thuế quan có lẽ là các thị trường tài chính, mà trong những ngày qua đã sụt điểm rất mạnh. Theo tờ Le Monde, trên mạng X hôm Chủ nhật, nhà đầu tư Bill Ackman, chủ tịch công ty Pershing Square và là một người ủng hộ Donald Trump, đã kêu gọi chủ nhân Nhà Trắng tạm hoãn trong 90 ngày việc áp thuế “đối ứng”. Cho rằng tổng thống Trump đang đánh mất “niềm tin” của cộng đồng doanh nghiệp, ông Bill Ackman dự đoán rằng nếu tiếp tục chính sách này, nước Mỹ sẽ gặp “một mùa đông hạt nhân kinh tế tự gây ra”.
Ngay chính nhà tỷ phú Elon Musk, rất thân cận với Trump, cũng đã thể hiện sự bất đồng với chính sách thuế quan của tổng thống Mỹ. Cuối tuần qua, ông đề xuất là thay vì áp thuế nặng nề thì nên thành lập một khu vực thương mại tự do giữa Liên Hiệp Châu Âu và Hoa Kỳ.
Trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung vừa khai diễn, chưa biết bên nào sẽ thắng, nhưng theo Le Monde, trước mắt, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể hy vọng rằng mối quan hệ được hình thành với các nước đang phát triển chống lại sự thống trị của phương Tây sẽ ngày càng bền chặt hơn khi Hoa Kỳ dưới thời Trump ngày càng tự cô lập mình, từ bỏ vai trò lãnh đạo thế giới và khiến nhiều nước quay lưng lại với mình. Bắc Kinh hy vọng sẽ tận dụng được sự thất bại lớn đó của Mỹ để vươn lên trở thành siêu cường số một.
