WITKOFF LEAK – MẶT TỐI CỦA NGOẠI GIAO BÓNG TỐI

KHI KREMLIN TRỞ THÀNH “ĐỒNG TÁC GIẢ” CHÍNH SÁCH HOA KỲ

VietnamWeek Special Longform – 2025

I. LỜI MỞ: VỤ RÒ RỈ GÂY CHẤN ĐỘNG NHẤT THỜI TRUMP 2.0

Có những vụ rò rỉ làm lộ tài liệu.

Có những vụ rò rỉ làm lộ âm mưu.

Nhưng hiếm vụ rò rỉ nào làm lộ luôn cơ chế vận hành của chính sách đối ngoại Hoa Kỳ — từ trong ruột, từ cốt lõi, từ chính mối quan hệ giữa một Tổng thống Mỹ và đối thủ chiến lược lớn nhất của Mỹ: Nga.

Cuộc ghi âm Witkoff – Ushakov do Bloomberg công bố tuần qua thuộc loại thứ ba.

Nó không chỉ bóc tách một hành vi sai trái.

Nó phơi ra toàn bộ hệ tim mạch của Trump 2.0, nơi:

• cái tôi cá nhân > quy trình thể chế,

• kênh riêng > Bộ Ngoại giao,

• bạn bè doanh nhân > ngoại giao chuyên nghiệp,

• và lời khen > lợi ích quốc gia.

Lần đầu tiên từ sau Chiến tranh Lạnh, người Mỹ — đồng minh, đối thủ, giới ngoại giao, Quốc hội — phải hỏi cùng một câu hỏi:

Ai đang viết chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ — Washington hay Điện Kremlin?

Để trả lời, VietnamWeek lần theo toàn bộ dòng chảy của vụ việc: từ Miami, đến cuộc gọi rò rỉ, đến các cuộc hội thoại nội bộ phía Nga, đến phản ứng của châu Âu, Quốc hội Mỹ, và những hệ quả dài hạn đối với Ukraine và trật tự thế giới.

II. BÍ MẬT MIAMI: HỘI NGHỊ “KHÔNG THỂ CHẤP NHẬN” TRONG LUẬT NGOẠI GIAO HOA KỲ

1. Ba người đàn ông và một kế hoạch bị giấu sau lưng nước Mỹ

Tháng 10/2024, một cuộc họp kín được tổ chức trong khu phức hợp Miami của đại gia bất động sản Steve Witkoff. Người tham dự:

• Steve Witkoff – bạn thân của Trump, không có vai trò ngoại giao chính thức

• Kirill Dmitriev – cố vấn tài chính thân cận Putin, từng giữ vai trò kênh ngầm hậu trường trong Russiagate

• Jared Kushner – nhân vật làm mờ ranh giới giữa kinh doanh – ngoại giao – chính trị trong suốt 8 năm

Điểm chung của ba người này:

không ai có quyền hiến định đại diện nước Mỹ trong đàm phán quốc tế.

Cuộc họp Miami diễn ra không ghi biên bản, không thông báo với Bộ Ngoại giao, không sự chứng kiến của bất kỳ cơ quan an ninh nào — trái với mọi chuẩn mực của Luật Logan và thông lệ ngoại giao Mỹ.

Theo nguồn điều tra từ châu Âu, Dmitriev mang đến một bản phác thảo đề xuất hòa bình cho Ukraine, trong đó bao gồm:

• hợp thức hóa “đường kiểm soát” hiện tại,

• cho Nga quyền “giám sát” hành lang Donbass – Crimea,

• buộc Ukraine giảm cấp độ quân sự,

• đóng băng quá trình gia nhập NATO,

• và trao đổi lãnh thổ theo mô hình hiệp ước sau chiến tranh.

Những điểm này sau đó trùng khớp gần 90% với bản 28 điểm Trump gửi cho Kyiv.

Câu hỏi đặt ra:

Kế hoạch 28 có phải do Nhà Trắng viết — hay chỉ được “Mỹ hóa” từ bản thảo của Moscow?

2. Vì sao Miami lại được chọn?

Miami là “sở hữu tư nhân”, ngoài kiểm soát của các cơ quan an ninh Mỹ.

Trump đã nhiều lần dùng:

• Mar-a-Lago,

• Doral,

• Trump Tower,

• Bedminster

…như các trung tâm đàm phán song song, không qua Bộ Ngoại giao.

Cuộc họp Miami chỉ là một trong chuỗi các hoạt động “ngoại giao tư nhân” mà Trump dùng để tránh kiểm soát hiến định.

III. CUỘC GỌI RÒ RỈ: “SCRIPT TÂM LÝ” ĐỂ THAO TÚNG TRUMP

1. Những câu nói không thể tin nổi từ một đặc phái viên Mỹ

Thay vì bảo vệ lợi ích Hoa Kỳ, Witkoff:

• dạy Nga cách tâng bốc Trump (“Gọi ông ấy là man of peace”),

• gợi ý cách điều chỉnh thông điệp để Trump cảm thấy mình là người làm nên lịch sử,

• mô tả Trump như một người “rất nhạy cảm với sự tôn trọng”,

• tiết lộ rằng Trump sẽ để ông ta toàn quyền “tùy biến để chốt deal”.

Đây không phải ngoại giao.

Đây là một người Mỹ hướng dẫn đối thủ hành xử theo cách tối ưu để tác động lên Tổng thống Mỹ.

2. Điểm yếu chiến lược: khi tâm lý cá nhân trở thành cửa sổ an ninh quốc gia

Trong chính trị quốc tế, mọi siêu cường đều có điểm yếu:

• Trung Quốc: kinh tế tập trung

• Nga: địa lý trải rộng

• EU: thiếu thống nhất quân sự

Nhưng Mỹ — thời Trump — có một điểm yếu mà không ai nghĩ tới:

chỉ cần đánh trúng cái tôi của Tổng thống là bẻ cong được chính sách quốc gia.

Witkoff xác nhận điều đó không chỉ bằng lời nói, mà bằng việc huấn luyện đối thủ thực hiện nó.

IV. CUỘC GỌI NỘI BỘ CỦA NGA: “CHÚNG TA SOẠN, HỌ ĐÓNG DẤU”

Ngay sau cuộc gọi Witkoff – Ushakov, Bloomberg công bố một ghi âm thứ hai từ nội bộ cố vấn Moscow.

Ba điểm then chốt:

1. Nga tin rằng Trump sẽ ký bất kỳ đề xuất nào nếu được đóng gói khéo léo

Một cố vấn Nga nói:

• “Trump muốn cảm giác chiến thắng. Ta chỉ cần cho ông ấy cảm giác đó.”

• “Họ sẽ đặt tên Mỹ lên kế hoạch, nhưng nội dung là của chúng ta.”

2. Nga chủ động soạn đề xuất, Witkoff – Kushner “Mỹ hóa”

Đây là mô hình:

1. Nga soạn đề xuất (bản thân ý tưởng “28 điểm” xuất phát từ bản “20 điểm Gaza”).

2. Nhóm Miami chỉnh sửa để phù hợp với “phong cách Trump”.

3. Kế hoạch được trình lại cho Trump như “thành tựu của ông”.

3. Ukraine bị loại khỏi quá trình từ đầu đến cuối

Điều này giải thích vì sao:

• Kyiv sốc khi nhận bản 28 điểm

• EU coi đây là “Yalta không có châu Âu”

• NATO hoảng loạn và chuẩn bị phản ứng

V. TƯ DUY NGA: VÌ SAO ĐÂY LÀ CƠ HỘI LỚN NHẤT KỂ TỪ YALTA 1945?

1. Nhận được lãnh thổ mà không phải chiến đấu thêm

Putin muốn:

• Donetsk

• Luhansk

• vùng đệm

• hợp thức hóa Crimea

• hành lang Crimea – Rostov

Kế hoạch 28 gần như trao tất cả.

2. Triệt tiêu hoàn toàn NATO mở rộng

Một Ukraine trung lập = NATO bị chọc thủng.

3. Chia rẽ Mỹ – châu Âu

Trump 2.0 tắt tiếng NATO = EU bị bỏ rơi.

Châu Âu sẽ phải:

• vũ trang độc lập

• lập Quỹ quốc phòng 500 tỉ EUR

• tách khỏi Mỹ trong nhiều hồ sơ

Đây chính là mục tiêu chiến lược của Nga suốt 20 năm qua.

4. Cửa sổ “xoay trục sang châu Á” của Nga mở rộng

Nếu Mỹ tự rút khỏi châu Âu, Nga rảnh tay:

• tăng quan hệ với Trung Quốc

• đẩy mạnh dự án Bắc Cực

• thâm nhập Trung Đông qua Syria – Iran

VI. PHẢN ỨNG CHÂU ÂU: LẦN ĐẦU TIÊN CHÂU ÂU COI MỘT KẾ HOẠCH CỦA MỸ LÀ MỐI ĐE DỌA

EU lập tức công bố Counter-Proposal 40 trang, gồm:

• Không nhượng lãnh thổ

• Không công nhận “đường kiểm soát”

• Không giảm vũ khí Ukraine

• Không đóng băng NATO

• Không thương lượng ngoài khuôn khổ đa phương

Đây không chỉ là phản ứng chính trị.

Đây là phản ứng sinh tử.

Lần đầu tiên kể từ Thế chiến II:

Châu Âu xem một kế hoạch của Hoa Kỳ là nguy hiểm cho an ninh châu Âu như kế hoạch của chính Nga.

VII. QUỐC HỘI HOA KỲ: BẮT ĐẦU LOẠI BỎ “KÊNH RIÊNG TRUMP”

1. Phe Cộng hòa ôn hòa nổi giận

Dân biểu Brian Fitzpatrick (Cộng hòa – Pennsylvania) tuyên bố vụ này là:

• “mối đe dọa an ninh quốc gia cấp cao”

• “ngoại giao bóng tối không thể chấp nhận”

• “một kênh có thể khiến Hoa Kỳ bị dẫn dắt bởi lợi ích nước ngoài”

Đây là lần hiếm hoi phe Cộng hòa chỉ trích chính Trump trên vấn đề an ninh quốc gia.

2. Các ủy ban Hạ viện và Thượng viện đề xuất điều tra

• Ủy ban Tình báo

• Ủy ban Đối ngoại

• Ủy ban Quân vụ

• Bộ Tư pháp (DOJ)

Tất cả đều chịu áp lực mở điều tra về:

• vai trò của Witkoff

• vai trò của Kushner

• đường dây với Dmitriev

• liệu Trump có ủy quyền cho nhóm này hay không

VIII. UKRAINE: BỊ ĐẨY VÀO “VỞ KỊCH ĐÃ DÀN DỰNG”

Từ góc nhìn Kyiv, cú rò rỉ có nghĩa:

1. Kế hoạch 28 là “thỏa thuận do Nga viết, Mỹ ký”

Zelensky gọi nó là:

• “không phải kế hoạch hòa bình, mà là công thức cho chiến tranh lớn hơn”

Vì:

• Nga không rút quân

• Ukraine phải nhượng đất

• quân đội bị trói tay

• NATO bị đóng cửa

• Nga có 3–5 năm để tái vũ trang

2. Ukraine nhận ra mình không phải đối tác – mà chỉ là đối tượng bị áp đặt

Khi biết Nga đã được “dạy kịch bản” để tác động lên Trump, Ukraine hiểu:

Họ không đàm phán.

Họ bị ép ký một tối hậu thư.

IX. SỰ LẶP LẠI LỊCH SỬ: TỪ YALTA 1945 TỚI “MIAMI 2024”

Nhiều chuyên gia châu Âu gọi cơ chế này là:

• “Yalta 2.0”

• “Yalta không có châu Âu”

• “Yalta ngược”

Tại Yalta 1945:

• Mỹ, Anh, Liên Xô quyết định tương lai Đông Âu mà không hỏi người Đông Âu.

Tại Miami 2024:

• Mỹ (nhóm Miami), Nga, một phần đại diện UAE ngồi lại, quyết định tương lai Ukraine mà không hỏi Ukraine.

Lịch sử lặp lại theo cách tồi tệ nhất.

X. ĐIỂM THEN CHỐT: WITKOFF LEAK KHÔNG CHỈ LÀ SCANDAL – MÀ LÀ BẰNG CHỨNG VỀ MỘT MÔ HÌNH QUYỀN LỰC NGUY HIỂM

Witkoff leak phơi bày mô hình Trump 2.0:

1. Chính sách đối ngoại dựa trên cảm xúc và sự thừa nhận cá nhân

Không dựa trên chiến lược, lợi ích, hoặc dữ liệu.

2. Kênh riêng thay thế thể chế

Bẻ cong tam quyền phân lập.

3. Đối thủ nước ngoài không cần phá hoại — chỉ cần khen ngợi

Và khi họ đã biết “script”, họ không cần tốn nguồn lực để thao túng.

4. Chính sách Mỹ trở thành sản phẩm của tương tác cá nhân, không phải hệ thống

Một điều chưa từng xảy ra trong 250 năm lịch sử Mỹ.

XI. KẾT LUẬN: VỤ VIỆC NÀY ĐẶT LẠI CÂU HỎI CỐT LÕI VỀ AI ĐANG LÃNH ĐẠO HOA KỲ

Khi một đặc phái viên Mỹ hướng dẫn Kremlin cách điều khiển Tổng thống Mỹ, khi Nga tự soạn thảo kế hoạch hòa bình để Nhà Trắng ký tên, khi châu Âu phản ứng như thể đó là một kế hoạch của Putin, thì câu hỏi không còn là chuyện nội bộ Mỹ.

Đó là câu hỏi về ổn định toàn cầu.

Nếu hệ thống chính trị số 1 thế giới bị điều khiển bằng tâm lý cá nhân, thì trật tự thế giới có thể giữ được bao lâu?

Witkoff leak không chỉ là scandal.

Nó là lời cảnh tỉnh cho toàn bộ thế giới:

trật tự quốc tế có thể bị bẻ cong không phải bằng xe tăng, mà bằng lời khen đúng lúc, đúng người.

Và kẻ biết cách nói những lời đó — đang ngồi ở Moscow.

PHẦN 2 – Hồ sơ nhân sự: “Ai đứng sau Witkoff, Kushner và Dmitriev?”

PHẦN 3 – Lược đồ ảnh hưởng UAE – Nga – Miami trong Kế hoạch 28

PHẦN 4 – Vì sao Bloomberg có được băng ghi âm? Kịch bản rò rỉ từ nội bộ Nga hay nội bộ Mỹ?