Tác giả: Kevin Williams
Dương Lệ Chi, dịch
14-12-2022
Công ty khởi nghiệp xe hơi điện đã đưa tôi đến trụ sở chính ở Việt Nam để lái chiếc xe điện đầu tiên dành cho thị trường Hoa Kỳ. Đó là trải nghiệm kỳ lạ nhất trong đời tôi.
Tôi lấy điện thoại ra và bắt đầu điên cuồng chụp ảnh hộ chiếu của mình khi một hàng dài hơn một trăm người nhích dần về phía trước để chờ làm thủ tục nhập cảnh. “Chút nữa bạn được sẽ lấy lại hộ chiếu của mình”, ai đó ở đầu hàng nói với tôi. “Họ sẽ giữ chúng một chút“. Tôi không chắc người này là một người có ảnh hưởng, một nhà báo mà tôi không nhận ra, hay là một nhân viên của VinFast. Nhưng tôi không có sự lựa chọn. Ý tôi là, tôi định làm gì? Nhân viên hải quan Việt Nam nhìn tôi từ chân tới đầu và xếp hộ chiếu của tôi vào một đống, cùng với hộ chiếu của những người khác.
Vào cuối chuyến đi này, việc gửi hộ chiếu của tôi cho người lạ, thậm chí không được xếp vào danh sách 10 điều điên rồ nhất mà tôi trải qua.
Tôi ở Việt Nam để lái thử xe của VinFast; công ty ô tô khởi nghiệp phát triển nhanh mới bắt đầu bán xe điện ở quê nhà và hứa sẽ đưa những chiếc xe này vào Mỹ. Tôi chắc chắn đã học được điều gì đó về VinFast, nhưng không chắc đó là điều mà công ty muốn tôi biết.
Tiết lộ đầy đủ: VinFast đã đưa tôi từ Columbus, Ohio, đến San Francisco, đưa tôi vào một khách sạn rất đẹp, ở đó trong một đêm, sau đó đưa tôi cùng với ít nhất khoảng 100 nhà báo, những người có ảnh hưởng, YouTubers, TikTokers khác, những người đặt chỗ trước của VinFast (được gọi là VinFirst), Nhân viên của VinFast và những người quan tâm khác, từ phi trường San Francisco đến Việt Nam trên một chiếc máy bay, tất cả để chúng tôi có thể chạy thử xe điện mới của công ty. Chúng tôi ở tại hai khu nghỉ dưỡng tư nhân trên đảo và nghỉ một đêm ở Hà Nội, tại cùng một khách sạn nơi Donald Trump và Kim Jong Un gặp nhau lần đầu tiên.
Cuối cùng, sau khi đi xe buýt, tắm rửa và ngủ trưa, hộ chiếu của tôi đã được trả lại. Ngay sau đó, tôi đã ở trên một chiếc du thuyền giữa Vịnh Hạ Long trong khi các nhân viên của VinFast hào hứng nâng cốc chúc mừng thành công của công ty, dường như cứ mỗi 45 giây [là họ nâng cốc chúc mừng]. Bài hát “Glad You Came” (Vui vì bạn đã đến) của ‘The Wanted’ rú lên. Tôi bị rối loạn giấc ngủ do trái múi giờ (jet-lag) và kiệt sức; ly cà phê đá ngọt ngào đậm đà của Việt Nam không thể xoa dịu được sự mệt mỏi đặc biệt đến từ việc vượt qua ranh giới đổi ngày giờ quốc tế. Cảm giác này dính với tôi trong suốt chuyến đi.
VinFast xuất hiện trên thị trường xe hơi từ năm 2017. Sản phẩm đầu tiên của hãng là những chiếc xe được làm lại từ các nhà sản xuất ô tô lớn, do Pininfarina thiết kế và dự định bán ở cả Việt Nam và Mỹ. VinFast Lux A 2.0 dựa trên BMW 530i, VinFast Lux SA 2.0 là một chiếc BMW X5 đã được sửa đổi và chiếc subcompact VinFast Fadil là một chiếc Chevy Spark được thiết kế lại. Chiếc SUV President được sản xuất giới hạn 500 chiếc là Lux SA với động cơ V8 của General Motors dưới mui xe thay cho động cơ BMW.
Những nỗ lực của VinFast đủ mạnh để đưa thương hiệu này lên vị trí dẫn đầu bảng xếp hạng doanh số bán hàng ở Việt Nam, không tệ đối với một công ty phải đến năm 2019 mới bắt đầu bán xe. Giá của chúng cũng không hề rẻ: một chiếc VinFast Lux SA 2.0 cơ bản sẽ có giá bán lẻ tương đương hơn 68.000 đô — đắt đỏ, nhưng cũng chỉ bằng một phần ba giá của một chiếc BMW X5 nhập khẩu ở Việt Nam. Tháng 7 năm 2022, xe Lux A 2.0 vừa bị hủy bỏ gần đây đã có doanh số bán hàng ở Việt Nam gấp đôi so với xe hơi Kia K5, Toyota Camry, Mazda 6 và Honda Accord cộng lại. (Kế hoạch bán những mẫu xe VinFast đời đầu này ở Mỹ vào năm 2021 chưa bao giờ trở thành hiện thực).
Tháng 1-2022, VinFast công bố ý định chấm dứt sản xuất xe có động cơ đốt trong và chuyển sang dòng xe điện hoàn toàn. Các thiết kế dựa trên BMW và GM sẽ không còn nữa, thay vào đó là xe điện do VinFast phát triển từ đầu. Công ty đã chiêu mộ những tài năng kỹ thuật hàng đầu, bao gồm các cựu nhân viên GM từng làm việc trên nền tảng Ultium EV mang tính cách mạng.
Dòng thời gian tự đặt ra của thương hiệu rất ngắn. Trong khi trưng bày đầy đủ các mẫu xe điện ý tưởng dành cho mục đích sản xuất CES vào tháng 1 năm 2022, thương hiệu này tuyên bố sẽ ngừng bán xe ICE vào cuối năm nay, mặc dù chỉ giới thiệu những mẫu xe đầu tiên vào năm 2019. Vào thời điểm đó, VinFast tuyên bố họ sẽ có ít nhất hai mẫu xe chạy hoàn toàn bằng điện, VF8 và VF9, trên các con đường ở Mỹ vào cuối năm nay. Tham vọng, nhưng trong một thời gian, mọi thứ dường như đang đi đúng hướng: Đến đầu tháng 7, thương hiệu đã mở các địa điểm bán lẻ đầu tiên ở California. Công ty đã đưa một chiếc xe điện, VinFast e34, vào thị trường nội địa Việt Nam, chỉ ba tháng sau khi tuyên bố ngừng sản xuất ICE. Đến giữa tháng 7 năm 2022, công ty ngừng nhận đơn đặt hàng hoàn toàn cho xe ICE. Rõ ràng, họ không chỉ nói suông.
VinFast chỉ là một bộ phận của công ty mẹ khổng lồ Vingroup, tập đoàn trị giá hàng tỷ đô la, do một người đàn ông tên Phạm Nhật Vượng làm chủ. Sinh năm 1968, doanh nhân này lớn lên ở Hà Nội, tốt nghiệp Đại học Khảo sát Địa chất ở Moscow năm 1992. Ông Phạm đã kiếm bộn tiền nhờ sản xuất mì ăn liền hàng loạt trong một doanh nghiệp mà cuối cùng đã được bán cho hãng Nestle. Cuối cùng, ông ta mở rộng sang lĩnh vực bất động sản, xây dựng một doanh nghiệp giúp ông ta trở thành tỷ phú đô la đầu tiên của Việt Nam.
Vingroup có các doanh nghiệp trên khắp Việt Nam. Bạn có thể mua hàng tạp hóa tại VinMart và quần áo tại VinPlaza. Kỳ nghỉ của gia đình bạn có thể ở tại công viên giải trí VinWonder theo phong cách Disney, hoặc bạn có thể đặt kỳ nghỉ dành cho người lớn tại khu nghỉ dưỡng VinPearl. Điện thoại của bạn có thể là VinSmart. Văn phòng của bạn có thể thuộc sở hữu của Vincom Office, ngôi nhà hoặc khu chung cư của bạn có thể nằm trong VinHomes. Con bạn có thể được sinh ra tại bệnh viện VinMec, học tại VinSchool và khi tốt nghiệp, trúng tuyển vào Đại học VinUniversity mới khai trương. Cách thiết lập giống như một vòng quay hiện đại, trở về thị trấn công ty Mỹ hồi thế kỷ 19, nhưng nó không khác những gì Samsung và Huyndai đã làm ở Nam Hàn hồi thập niên 1990.
Hồi tháng 7 năm nay, tôi đã xem qua một chiếc VinFast VF8, giai đoạn sản xuất tại phòng trưng bày của công ty ở San Mateo. Vào thời điểm đó, VinFast đang thúc đẩy một mô hình định giá bất thường. Hãy xem VF8 và VF9, chúng thật sự không đi kèm với pin. Giá căn bản được nhắm tới là 39.999 đô la cho VF8 là mức thấp hấp dẫn vì bạn phải thuê pin từ VinFast. Giá pin sẽ thay đổi dựa trên mức mà bạn muốn lái xe: Với khoảng 55 đô la mỗi tháng, bạn sẽ nhận được loại dịch vụ chạy trong vòng 310 dặm. Hợp đồng thuê pin không giới hạn số dặm có giá lên tới 130 đô la mỗi tháng, nếu bạn muốn lái. (Kể từ chuyến thăm phòng trưng bày đó của tôi hồi tháng 7, có vẻ như thương hiệu này đã bỏ tùy chọn giới hạn số dặm, yêu cầu khách hàng trả 169 đô la mỗi tháng cho số dặm không giới hạn đối với xe VF8 hoặc 219 đô la mỗi tháng đối với xe VF9).
Tôi đã khám phá phòng trưng bày của họ ở khu vực Bay Area, loay hoay với VF8 và đặt câu hỏi về kế hoạch định giá. Tôi không nghĩ rằng chiếc xe được trưng bày lại tuyệt vời như vậy, nhưng rõ ràng nó đang ở trong vỏ bọc tiền sản xuất, với đầy chi tiết trang trí một cách kỳ quặc, những mảnh ghép bị thiếu và những vật liệu kỳ lạ khiến tôi cảm thấy chưa quyết định được. Các nhân viên bán hàng cũng khá tử tế, nhưng họ hay bất kỳ người đại diện nào khác của VinFast mà tôi liên lạc, đều không thể trả lời bất kỳ câu hỏi khó nào về cách thương hiệu lên kế hoạch thực thi chương trình cho thuê pin. Làm sao họ biết nếu bạn lái xe hơn 310 dặm? Điều gì xảy ra nếu bạn không trả tiền thuê pin? Ngay cả bây giờ, để nhận được bất kỳ thông tin giá cả chi tiết nào từ trang web của VinFast, dường như bạn được yêu cầu đặt cọc 199 đô la và chờ nhân viên hướng dẫn của VinFast gọi cho bạn và đưa ra các thông số kỹ thuật cho chiếc xe của bạn.
Tuy nhiên, tôi vẫn cởi mở. Thương hiệu này đã mở các cửa hàng chưa đầy sáu tháng sau khi công bố ý định bán xe điện ở Mỹ. Tôi muốn biết thêm, nên tôi gửi email cho nhóm quan hệ công chúng của công ty ở Mỹ, yêu cầu họ thông báo cho tôi nếu VinFast đang lên kế hoạch cho bất kỳ sự kiện ra mắt nào ở Mỹ.
Hai ngày sau, công ty mời tôi sang Việt Nam.
Ngày 18 tháng 9, tôi tham gia cùng một nhóm gần một trăm nhà báo, những người có ảnh hưởng, những khách hàng đầy tiềm năng của VinFast và các nhân viên của họ trên một chuyến bay được thuê, bay từ San Francisco đến Việt Nam. Nhóm của chúng tôi đã vượt qua đường phân ngày quốc tế và hạ cánh gần Vịnh Hạ Long, Di sản Thế giới được UNESCO công nhận. Từ sân bay, chúng tôi đi xe buýt và thuyền đến VinPearl ở Vịnh Hạ Long, một khu nghỉ dưỡng trên một hòn đảo tư nhân, thuộc sở hữu của VinGroup.
Sau khi nghỉ ngơi một chút, VinFast đưa nhóm của chúng tôi đến một du thuyền ở Vịnh Hạ Long để dùng bữa tối, đón tiếp sang trọng, những tiếng ồn ào với những người đại diện và nhân viên của VinFast rất hào hứng kể cho chúng tôi nghe về thương hiệu và hành trình cho chuyến thăm của chúng tôi.
Đại diện của VinFast cho biết: “Chúng tôi vui mừng thông báo rằng, nhà máy VinFast VF8 đã hoàn thành trước thời hạn hai tháng”. Cô ấy cũng nói với nhóm của chúng tôi rằng, VF8 đã nhận được sự chấp thuận bán hàng chính thức của Việt Nam chỉ hai ngày trước khi chúng tôi đến, ngụ ý rằng mẫu xe này gần như đã sẵn sàng để sản xuất. Tôi nghe từ các nhà báo viết về xe hơi khác rằng, những ấn tượng khi lái xe ban đầu về chiếc VF8 cho thấy một sản phẩm đang còn dở dang. Tuy nhiên, tôi hứa sẽ giữ một tâm trí cởi mở: Phát triển xe là một quá trình và các sự kiện do VinFast đăng cai đã diễn ra trong gần ba tháng. Rất nhiều cải tiến có thể xảy ra trong khoảng thời gian ngắn và thương hiệu bị ám ảnh bởi việc phát triển nhanh. Tôi tự nhắc mình rằng, có khả năng thực sự VinFast sẽ có một chiếc xe hoàn thiện hơn nhiều để chúng ta xem qua.
Dù cơ hội lái chiếc VF8 của chúng tôi sẽ không còn trong vài ngày nữa, cho đến lúc đó, VinFast đã có nhiều hơn về Việt Nam để cho chúng ta thấy. Thật khó để hình dung quy mô của VinGroup, nhưng may mắn thay, đội ngũ VinFast đã có mặt để chứng minh cho chúng tôi thấy những điều mà thương hiệu đã đạt được trên khắp Hà Nội. Ngày hôm sau, chúng tôi được đưa ra khỏi Vịnh Hạ Long để đến cơ sở sản xuất và trụ sở toàn cầu của VinFast cách đó hơn một giờ đồng hồ, ở thành phố Hải Phòng.
Giống như Tesla, VinFast đang nhắm đến một mô hình sản xuất tích hợp theo chiều dọc, giữ hầu hết các khía cạnh của quá trình sản xuất xe nội bộ. Các nhà máy của VinFast đều mới toanh, đầy đủ trang thiết bị bóng loáng. Mặc dù công ty đã thông báo ngừng sản xuất xe động cơ đốt trong, nhưng khi nhóm của chúng tôi đến nhà máy, lô xe sedan dựa trên BMW cuối cùng đang được lắp ráp để đáp ứng các đơn đặt hàng cũ. Và trong khi các dây chuyền sản xuất VF8 và VF9 đi vào hoạt động, có vẻ như không có nhiều công việc được thực hiện trong chuyến tham quan nhà máy của chúng tôi. Một số trạm không có người lái và có vẻ như chỉ có một hoặc hai nhóm làm bất cứ điều gì có lợi trong toàn bộ cơ sở sản xuất. Dường như dây chuyền sản xuất xe máy điện của VinFast càng khẩn trương và nỗ lực hơn rất nhiều.
“Này, mọi người đâu rồi?” Tôi hỏi người đại diện VinFast.
“Ồ, họ đang ăn trưa!” người đại diện nói với tôi.
Lúc đó là 10 giờ sáng.
(Còn nữa)
Nguồn : Tiếng Dân
