Tổ chức Văn Bút Mỹ sẽ trao giải thưởng Tự do Sáng tác Barbey năm nay cho tác giả-blogger-nhà báo tự do Phạm Đoan Trang, ghi nhận những đóng góp quý báu của bà trong lĩnh vực sáng tác và tự do biểu đạt. Bà Trang đang thụ án 9 năm tù ở Việt Nam.
Giải thưởng về tự do viết sách báo này được trao hàng năm cho một nhà văn có tâm bị bỏ tù. Năm nay, Văn Bút Mỹ (PEN America) trao giải thưởng này cho nữ tù nhân người Việt đang bị chính quyền cộng sản Việt Nam giam cầm.
“Bà Phạm Đoan Trang đã truyền cảm hứng cho người dân Việt Nam thông qua các bài viết về dân chủ, nhân quyền, suy thoái môi trường và trao quyền cho phụ nữ”, bà Suzanne Nossel, Giám đốc điều hành Văn Bút Mỹ, cho biết trong một thông báo hôm 11/4.
“Chính phủ Việt Nam đã đàn áp và bỏ tù bà Trang nhằm mục đích bóp nghẹt tiếng nói của bà. Bà đã hy sinh sức khỏe và sự tự do của mình để theo đuổi công lý. Bất chấp sự đàn áp của chính phủ đối với những người bất đồng chính kiến và hoạt động tích cực, những lời nói mạnh mẽ của bà vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho người dân trên khắp Việt Nam và trên toàn thế giới”, bà Nossel nhấn mạnh.
VOA đã liên lạc Bộ Ngoại giao Việt Nam và đề nghị họ cho ý kiến về thông báo trao giải thưởng này, nhưng chưa được trả lời.
Là một tác giả sung mãn, một nhà hoạt động dũng cảm, bà Trang bị bắt vào tháng 10/2020 sau nhiều năm bị chính quyền Việt Nam sách nhiễu, và hiện đang thụ án tù 9 năm với tội danh “Tuyên truyền chống nhà nước”, Văn Bút Mỹ viết trên trang X.
Bà Trang, 45 tuổi, đã viết nhiều cuốn sách, trong đó có “Chính trị của một Nhà nước Công an” và “Chính trị bình dân”.
Ông Đặng Đình Mạnh, luật sư bào chữa của bà Trang, và bà Trần Quỳnh Vi, bạn của bà, cũng là người đồng sáng lập và giám đốc điều hành Sáng kiến Pháp lý cho Việt Nam (LIV), sẽ thay mặt bà nhận giải trong buổi dạ tiệc thường niên của PEN vào ngày 16/5, theo hãng tin AP.
Giải thưởng Tự do Sáng tác PEN/Barbey là một công cụ mạnh mẽ trong nỗ lực của Văn Bút Mỹ nhằm chấm dứt đàn áp các nhà văn và nhà bảo vệ quyền tự do ngôn luận. Tính đến hết năm 2022, hơn 311 nhà văn trên toàn thế giới đã bị cầm tù và 800 người khác bị chính quyền áp bức ở 80 quốc gia đàn áp, theo Chỉ số Tự do Viết sách báo năm 2023 của Văn Bút Mỹ.
Giải thưởng này được xem là bệ phóng cho sự vận động của Văn Bút Mỹ đối với các tác giả mà tổ chức này vinh danh. Trong số 53 nhà văn bị bỏ tù đã nhận được giải thưởng kể từ năm 1987, có 46 người đã được trả tự do một phần do nhận thức và áp lực mà giải thưởng tạo ra.
Năm ngoái, Văn Bút Mỹ trao giải này cho bà Narges Mohammadi, một nhà hoạt động nhân quyền người Iran đang bị cầm tù, khởi động một chiến dịch toàn cầu mà đỉnh cao là việc bà Mohammadi được trao Giải Nobel Hòa bình năm 2023 vào tháng 12 vừa qua.
Giải thưởng của Văn Bút Mỹ ra đời vào năm 2016, đặt theo tên của ông Peter Barbey, giám đốc điều hành của nhà xuất bản Reading Eagle, có trụ sở ở bang Pennsylvania, Mỹ. Giải thưởng này được thiết kế để vinh danh một nhà văn bị bỏ tù vì các tác phẩm của mình.
