VietnamWeek phóng sự – điều tra – địa chính trị.
“Thỏa thuận hòa bình” của Trump thực chất là siêu dự án kiếm tiền 2 nghìn tỷ USD?
Bài viết của Dean Blundell không phải nhằm mô tả một kế hoạch hòa bình, mà là phơi bày mặt tối của một thương vụ địa chính trị đang được trình bày dưới vỏ bọc “chấm dứt chiến tranh”.
Theo đó, chiến lược của Trump–Putin–Kushner–Witkoff không tập trung vào việc bảo vệ Ukraine hay ổn định châu Âu, mà vào việc kiểm soát dòng tiền khổng lồ lên đến 2 nghìn tỷ USD từ tái thiết Ukraine và tái mở cửa nền kinh tế Nga.
Dưới đây là phân tích ba lớp nội dung chính:
ý đồ, cơ chế, và hệ quả địa chính trị – đạo đức – pháp lý.
1. Ý chính: “Kế hoạch hòa bình” thực chất là một cuộc cướp bóc có tổ chức
Theo bài viết và trích lục từ WSJ:
◾ Trump không cử Kushner & Witkoff đến Moscow để đàm phán hòa bình
Họ đến để lót đường cho các thương vụ:
- Đưa các tập đoàn Mỹ vào khai thác lợi ích trong nền kinh tế Nga hậu cấm vận
- Chuẩn bị giành hợp đồng tái thiết Ukraine sau khi chiến tranh “tạm dừng” theo điều kiện do Trump đặt ra
- Mở ra một vòng mới của “ngoại giao lợi ích”, nơi hòa bình được dùng như công cụ thương lượng tài chính
◾ Đây không phải hòa bình.
Đây là sự tư nhân hóa chiến tranh — một “hostile takeover with air support” như bài viết mô tả.
Trump đề xuất “ngừng bắn” không vì:
- bảo vệ dân thường Ukraine
- ổn định NATO
- chấm dứt chiến sự
Mà vì:
đóng băng tiền tuyến, biến Ukraine thành vùng xám, sau đó mở chợ tái thiết trị giá nghìn tỷ cho các nhà tài phiệt thân Trump.
◾ Trump muốn được ghi nhận là “người mang lại hòa bình”
Nhưng hòa bình đó chỉ là vỏ bọc cho:
- nhượng bộ lãnh thổ Ukraine,
- hợp thức hóa lợi ích Nga,
- mở lại cánh cửa tài chính cho Putin,
- và tạo dòng tiền cho chính giới thân Trump.
2. Cơ chế: Cách Trump–Putin–Kushner biến hòa bình thành mô hình kiếm tiền nghìn tỷ
Theo bài viết, có ba tầng động lực tài chính:
(1) Nga được “rửa sạch” cấm vận
Nếu Trump buộc Ukraine chấp nhận “ngừng bắn” theo điều kiện của Moscow:
- Nga lập tức được gỡ phần lớn cấm vận
- Dòng vốn phương Tây quay trở lại
- Các dự án dầu khí, khoáng sản, ngân hàng có thể khởi động lại
- Putin nhận “chiến thắng chiến lược” mà không cần quân sự
Nga phục hồi kinh tế = Trump và những người đàm phán với Nga được chia lại phần lợi nhuận.
(2) Ukraine trở thành “đại công trường tái thiết” trị giá 1 nghìn tỷ USD
Chi phí tái thiết Ukraine được ước tính tối thiểu 1 nghìn tỷ, có thể lên tới 1,2–1,5 nghìn tỷ USD (EU & World Bank).
Nếu thỏa thuận do Trump áp đặt:
- Ukraine phải chấp nhận mất lãnh thổ
- Chiến tranh chưa kết thúc, chỉ “đóng băng”
- Tái thiết được thực hiện dưới điều kiện của Mỹ – Nga
- Các đại gia thân Trump được ưu tiên thầu
Điều đó tạo ra mỏ vàng mới cho giới tài phiệt Mỹ và Nga.
(3) Tiền viện trợ – tiền tái thiết – tiền tái đầu tư chảy qua mạng lưới “Trump-world donors”
Kushner & Witkoff không chỉ là các đặc phái viên bí mật:
- họ là nhân vật kinh doanh,
- có quan hệ sâu với các nhà tài phiệt Mỹ,
- từng tham gia thương vụ quốc tế chung với Nga, Arab Saudi, UAE, Israel.
Nếu “hòa bình” thành công, họ sẽ là cửa ngõ đầu tiên cho các nhà đầu tư:
- bất động sản,
- dầu khí,
- ngân hàng,
- công nghệ,
- khai khoáng,
- cơ sở hạ tầng.
Tái thiết trở thành ngành công nghiệp lớn nhất châu Âu sau Thế chiến II.
Và nhóm Trump muốn kiểm soát nó.
3. Bối cảnh: Tại sao kịch bản này nguy hiểm cho châu Âu và hệ thống quốc tế
◾ (1) Đây là công thức “Yalta 2.0”, nhưng vì tiền, không vì hòa bình
Bài viết của WSJ mô tả:
Trump muốn Ukraine ký tắt một thỏa thuận “ngõ cụt”, khoá chặt họ trong hòa bình giả tạo.
Điều này:
- thay đổi biên giới châu Âu bằng ép buộc
- hợp thức hóa xâm lược bằng thương lượng thương mại
- mở cửa cho mô hình “đổi đất lấy siêu dự án tái thiết”
Nếu tiền là động lực, thì biên giới quốc gia trở thành đơn vị mặc cả.
◾ (2) NATO bị vô hiệu hóa ngay lập tức
Nếu Mỹ công nhận thỏa thuận của Trump:
- NATO không còn tiếng nói
- Ba Lan & Baltics hoảng loạn
- Nga có quyền thử thêm ở Moldova, Baltics
- Sức răn đe sụp đổ
Các chuyên gia gọi đây là “đầu hàng chiến lược” đổi lấy “lợi ích thương mại”.
◾ (3) Ukraine trở thành vùng đệm mãi mãi
Thỏa thuận đóng băng:
- không bảo đảm an ninh
- không giải quyết tấn công bằng tên lửa
- không buộc Nga rút quân
- không hỗ trợ Ukraine gia nhập NATO/EU
Một “vùng đệm nghèo” là điều kiện lý tưởng cho:
- tham nhũng,
- đầu tư khai thác bất minh,
- các nhà tài phiệt nước ngoài rút lợi nhuận,
- duy trì bất ổn đủ để giữ Ukraine lệ thuộc.
4. Hệ quả: Một tương lai nơi hòa bình được “định giá” thay vì đàm phán
Theo bài viết, “kế hoạch hòa bình” của Trump là:
- một vụ thâu tóm kinh tế,
- một chiến dịch kiếm tiền trên xác chết,
- một sự cấu kết doanh nghiệp–chính trị chưa từng thấy trong xung đột hiện đại.
Ba hệ quả lớn nhất:
(1) Hòa bình trở thành sản phẩm tài chính
Thay vì đàm phán dựa trên luật quốc tế:
- hòa bình được định hình bởi những người muốn trục lợi từ nó
- biên giới trở thành khoản đầu tư
- tái thiết trở thành “trung tâm lợi nhuận”
(2) Ukraine mất chủ quyền
→ Nga được giải phóng
→ Mỹ trở thành nhà đầu tư, không phải người bảo vệ dân chủ**
Đây là mô hình “deal-making” kiểu Trump:
“Ông thắng, tôi thắng, còn ai thua thì mặc kệ.”
(3) Tạo tiền lệ nguy hiểm cho xung đột tương lai
Nếu kẻ xâm lược được “thưởng” bằng hợp đồng tái thiết:
- Putin sẽ lặp lại ở Georgia, Moldova, Baltics
- Trung Quốc thấy mô hình này hữu dụng ở Đài Loan
- Các nhà độc tài khác sẽ dùng chiến tranh làm công cụ kiếm tiền
KẾT LUẬN:
Đây không phải hòa bình. Đây là thương mại hóa chiến tranh ở quy mô công nghiệp.
Dean Blundell gọi đây là:
“A hostile takeover with air support.”
— Một vụ thâu tóm thù địch có yểm trợ vũ khí.
Trump, Putin và nhóm tài phiệt xung quanh họ có thể kiếm được 2 nghìn tỷ USD từ:
- tái thiết,
- mở cấm vận,
- và thiết kế lại bản đồ châu Âu theo cách có lợi cho họ.
Ukraine chỉ là quân tốt.
Hòa bình chỉ là khẩu hiệu.
Tiền mới là mục tiêu.
Nếu báo cáo của WSJ là đúng, thì đây không phải chỉ là scandal.
Đây là một thất bại đạo đức của cả hệ thống, và là tiền đề cho một cuộc tái cấu trúc địa chính trị nguy hiểm nhất kể từ 1991.